Żurawina idealnie nadaje się do sosu do dziczyzny i innych mięs, ale też np. do serów. Jest wyrazista w smaku i apetyczna nawet po poddaniu jej obróbce cieplnej. Ale największymi jej zaletami są właściwości zdrowotne i lecznicze. Regularne jej jedzenie obniża ryzyko wielu chorób, a w dodatku pomaga w leczeniu niektórych dolegliwości.
Spis treści:
- Żurawina – właściwości
- Co leczy żurawina?
- Ile żurawiny dziennie?
- Żurawina w ciąży
- Żurawina – przepis na koktajl
Właściwości żurawiny
Żurawina niegdyś klasyfikowana była do rodziny roślin wrzosowatych, ale od lat 80. ubiegłego stulecia zaliczana jest do rodzaju borówek. Wytwarza okrągłe, czerwone owoce o cierpko-słodkim smaku. W naturze występują dwa gatunki – żurawina wielkoowocowa i błotna. Żurawina wielkoowocowa jest uprawiana dla większych owoców – do 2 cm średnicy, ale owoce obu gatunków są jadalne.
Wartości odżywcze żurawiny
Poniżej w tabelach podajemy wartości odżywcze w 100 g żurawiny surowej, suszonej oraz soku z żurawiny. Dzięki temu łatwiej porównać, czym różnią się świeże owoce od najpopularniejszych przetworów z żurawiny.
| żurawina świeża | żurawina suszona | sok z żurawiny | |
| kalorie | 46 kcal | 308 kcal | 46 kcal |
| białko | 0,46 g | 0,17 g | 0,39 g |
| tłuszcze | 0,13 g | 1,09 g | 0,13 g |
| węglowodany | 12 g | 82,8 g | 12,2 g |
| błonnik | 3,6 g | 5,3 g | 0,1 g |
| wapń | 8 mg | 9 mg | 8 mg |
| żelazo | 0,23 mg | 0,39 mg | 0,25 mg |
| magnez | 6 mg | 4 mg | 6 mg |
| fosfor | 11 mg | 8 mg | 13 mg |
| potas | 80 mg | 49 mg | 77 mg |
| sód | 2 mg | 5 mg | 2 mg |
| cynk | 0,09 mg | 0,1 mg | 0,1 mg |
| miedź | 0,056 mg | 0,063 mg | 0,055 mg |
| mangan | 0,267 mg | b.d. | |
| selen | 0,1 µg | 0,6 µg | 0,1 µg |
| witamina C | 14 mg | 0,2 mg | 9,3 mg |
| tiamina | 0,012 mg | 0,013 mg | 0,009 mg |
| ryboflawina | 0,02 mg | 0,028 mg | 0,018 mg |
| niacyna | 0,101 mg | 0,548 mg | 0,091 mg |
| kwas pantotenowy | 0,295 mg | b.d. | |
| witamin B6 | 0,057 mg | 0,038 mg | 0,052 mg |
| witamina A | 3 µg | 2 µg | 2 µg |
| beta-karoten | 38 µg | 27 µg | 27 µg |
| luteina i zeaksantyna | 91 µg | 138 µg | 68 µg |
| witamina E | 1,32 mg | 2,1 mg | 1,2 mg |
| witamina K | 5 µg | 7,6 µg | 5,1 µg |
Żurawina suszona – właściwości
Właściwości suszonej żurawiny są takie same jak świeżych owoców. Jednak kupując gotowy produkt, należy koniecznie zwrócić uwagę na to, że większość suszonej żurawiny ma spory dodatek cukru. To poważna wada, która niekorzystnie wpływa na zdrowie. Dlatego kupując suszoną żurawinę, poszukuj tej, do której cukru nie dodano.
Już sama suszona żurawina nawet ta bez dodatku cukru zawiera o wiele więcej węglowodanów niż surowa. Więc nie ma sensu zjadać jeszcze więcej cukru.
fot. Suszona żurawina właściwości/ Adobe Stock, M.studio
Sok z żurawiny – właściwości
Czysty sok z żurawiny dostarcza wszystkich cennych dla zdrowia składników i ma wszystkie właściwości lecznicze i prozdrowotne żurawiny. Problem w tym, że rzadko można taki dostać – najczęściej jest to mieszanka soków: żurawinowego i jabłkowego czy z jeszcze innych owoców. To sprawia, że soku żurawinowego w 100 g takiej mieszanki może być niewiele, więc i jego działanie nie będzie tak silne, jak w przypadku jedzenia owoców surowych czy suszonych.
Sok z żurawiny: skutki uboczne
Sok z żurawiny, same owoce i ich przetwory są zasadniczo bezpieczne i nie wywołują skutków ubocznych. Jedynie:
- osoby z kamicą nerkową nie powinny ich stosować, zwłaszcza w dużych ilościach. Wynika to z tego, że żurawina zawiera sporo szczawianu wapnia, czyli składnika, z którego formują się kamienie nerkowe;
- osoby przyjmujące leki rozrzedzające krew powinny jeść jej niewielkie ilości, gdyż zawarta w owocach witamina K może wpływać na działanie leków, doprowadzając do dalszego zmniejszenia krzepliwości krwi.
Żurawina w tabletkach
Suplementy diety z żurawiną zawierają wyciągi z owoców. Jest to bardziej skoncentrowana forma tych wszystkich prozdrowotnie działających substancji. Dlatego decydując się na korzystanie z leczniczych właściwości żurawiny poprzez łykanie tabletek z żurawiny, należy stosować się do zaleceń na opakowaniu i nie przekraczać zalecanej dawki.
fot. Żurawina właściwości/ Adobe Stock, juliasudnitskaya
Co leczy żurawina?
Właściwości żurawiny jedzonej na surowo, soku, żurawiny suszonej i tej w postaci wyciągów w tabletkach są podobne – stosuje się je w tych samych dolegliwościach. Poniżej podajemy właściwości lecznicze substancji obecnych w żurawinie, które potwierdzone zostały w badaniach naukowych.
Dzięki zawartości antocyjanin i flawonoli, które są przeciwutleniaczami, żurawina wykazuje działanie przeciwzapalne. Przez to może chronić układ krążenia i zapobiegać innym chorobom, które powstają na tle zapalnym. Przeciwutleniacze zawarte w żurawinie chronią też organizm przed uszkodzeniami wywołanymi działaniem wolnych rodników, zapobiegając niektórym nowotworom, np. okrężnicy lub płuc.
W żurawinie znajdują się jedyne w swoim rodzaju proantocyjanidyny typu A. To one utrudniają chorobotwórczym bakteriom osiadanie na ściankach pęcherza moczowego, przez co łatwiej je wydalić z moczem i zapobiegać stanom zapalnym lub je zwalczać.
Proantocyjanidyny typu A są też świetnym regulatorem mikrobiomu jelitowego – zwalczają niekorzystne bakterie i wspierają te dla nas niezbędne.
Podobnie działa żurawina na bakterie Helicobacter pylori odpowiadające za powstawanie wrzodów oraz na drobnoustroje wywołujące próchnicę, choroby dziąseł i przyzębia. Substancje zawarte w żurawinie działają na zęby jak teflon. Tworzą powłokę utrudniającą przyleganie bakterii do szkliwa i infekowanie dziąseł.
Żurawina pomaga obniżać zbyt wysokie ciśnienie krwi oraz obniżać poziom złego cholesterolu LDL i prawdopodobnie zwiększa ilość dobrego cholesterolu HDL. Naukowcy przekonują, że regularne picie soku żurawinowego zmniejsza ryzyko miażdżycy i chorób układu krążenia.
Bioflawonoidy z żurawiny zapobiegają powstawaniu zakrzepów i rozszerzają naczynia krwionośne.
Żurawina w cukrzycy pomaga obniżać poziom cukru we krwi, ale wtedy powinna być jadana wyłącznie na surowo.
W medycynie naturalnej i ludowej żurawina była stosowana także w celu wspierania odporności i łagodzenia objawów menopauzy. 
Źródło: Właściwości żurawiny/ kolaż polki.pl
Ile żurawiny dziennie?
Jeśli jesz żurawinę na surowo, pijesz z niej naturalny sok, czy jadasz ją w postaci suszonej bez dodatku cukru, nie musisz pilnować żadnej konkretnej dawki. Warto natomiast zwrócić uwagę na kaloryczność i jadać tyle żurawiny, aby nie przyczyniała się do tycia.
W celach zdrowotnych wystarczy wypijać szklankę soku lub zjadać garść suszonej żurawiny, ale trzeba to robić regularnie.
Osoby z kamicą nerkową i przyjmujące leki przeciwzakrzepowe powinny z lekarzem ustalić bezpieczną dla nich dawkę żurawiny, aby przyczynić się zbyt dużą ilością żurawiny do pogorszenia stanu zdrowia.
Żurawina w ciąży
Ciąża nie jest przeciwwskazaniem do jedzenia żurawiny czy jej przetworów. Warto natomiast pamiętać, że owoce dostarczają spora ilość węglowodanów, a w postaci soku czy cukru może dostarczać sporo cukru.
Jeśli ciężarna, np. ze względu na cukrzycę ciążową, powinna eliminować cukier z diety, wtedy dobrym rozwiązaniem może być stosowanie żurawiny w tabletkach. Należy wtedy kupować preparaty renomowanych producentów, gdyż suplementy nie podlegają kontroli jakości i nie wszystkie będą zawierały te wszystkie cenne dla zdrowia substancje lub ich ilość będzie niewielka. Zazwyczaj wyższa cena oznacza tu lepszą jakość.
Żurawina – przepis na koktajl
Składniki:
- pół szklanki żurawiny,
- szklanka jogurtu naturalnego,
- łyżka zmielonego siemienia lnianego,
- łyżeczka miodu,
- 1/4 łyżeczki cynamonu,
- mięta lub melisa.
Sposób przygotowania:
- Żurawinę wyjmij z lodówki, umyj, odsącz, wrzuć do garnka, zalej szklanką ciepłej wody.
- Tak przygotowaną doprowadź do wrzenia (nie gotuj!).
- Owoce przetrzyj przez sito, dodaj miód.
- Zmiksuj żurawinę i jogurt naturalny. Dodaj siemię lniane i cynamon.
- Przelej do szklanki, włóż do lodówki na kilkanaście minut.
- Przed podaniem koktajlu żurawinowego udekoruj świeżą miętą lub melisą.
- Zamiast jogurtu możesz użyć kefiru lub maślanki.
Źródło: USDA
Czytaj także:
Borówka brusznica a żurawina – czym się różnią?
Przepisy na nalewkę, dżem i kaczkę z żurawiną
Czym jest pyłek pszczeli i na co go warto stosować?
