Najbardziej powszechnym sposobem określania skuteczności metod antykoncepcyjnych jest stosowanie tzw. indeksu Pearla. Jego wartość wyznacza się jako stosunek liczby nieplanowanych poczęć do liczby badanych cykli menstruacyjnych pomnożony przez 1200. W praktyce określa liczbę nieplanowanych ciąż w ciągu roku w przeliczeniu na 100 kobiet, które stosowały badaną metodę antykoncepcji (średnio jest to ok. 1200 cykli). Im niższy indeks Pearla, tym skuteczniejsza metoda antykoncepcyjna.
Zobacz też: Wskaźnik Pearla - skuteczność antykoncepcji
Przestrzeganie zaleceń kluczem do sukcesu
Dla każdej metody antykoncepcyjnej wyznacza się dwie wartości indeksu Pearla – pierwsza dotyczy sytuacji idealnej, w której współżyjąca para przestrzega wszystkich zaleceń dotyczących badanej metody antykoncepcji, druga – sytuacji, w której para wykazuje mniejszą dbałość o zachowanie wszystkich reguł bądź też jej wiedza na temat stosowanej metody jest niepełna (patrz tabela).
Odstępstwa od reguły
Klasyfikacji metod antykoncepcyjnych według ich skuteczności określonej przy pomocy indeksu Pearla nie należy traktować bezkrytycznie, ponieważ wskaźnik ten jest obarczony istotnymi wadami. Badania różnych populacji kobiet oraz zmienna długość badań mogą dostarczać zróżnicowanych wyników. Indeks nie bierze również pod uwagę częstości współżycia, co prowadzić może do błędnej interpretacji wyników. Minione lata przyniosły propozycje metod badawczych, w tym instrumentów statystycznych, które lepiej odzwierciedlałyby skuteczność antykoncepcyjną badanych metod zapobiegania ciąży. Opierają się one m.in. na tablicach przeżywalności oraz metodzie Kaplana-Meiera.
Indeks Pearla - tabela
Poniżej tabela z indeksem Pearla dla najczęściej stosowanych metod antykoncepcyjnych (na podstawie danych John Hopkins University, Baltimore, USA)
Metoda antykoncepcyjna |
Indeks Pearla przy skrupulatnym przestrzeganiu wszystkich zaleceń |
Indeks Pearla przy niepełnym przestrzeganiu zaleceń |
tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe (hormonalna antykoncepcja doustna) |
0,1 |
6,0 – 8,0 |
iniekcje hormonalne depot |
0,3 |
0,3 |
plastry antykoncepcyjne |
0,6 |
0,9 |
pierścienie antykoncepcyjne |
0,65 |
0,65 |
tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe u kobiet w okresie karmienia |
0,5 |
1,0 |
wkładka domaciczna |
0,6 |
0,8 |
prezerwatywa męska |
3,0 |
14,0 |
środki plemnikobójcze |
6,0 |
26,0 |
okresowa abstynencja |
1,0 – 9,0 |
20,0 |
współżycie bez zabezpieczenia |
85,0 |
85,0 |
Wybór najbardziej optymalnej metody antykoncepcyjnej nie powinien ograniczać się jedynie do kryterium skuteczności. W praktyce przy podejmowaniu decyzji odnośnie metody antykoncepcyjnej lekarz bierze pod uwagę szereg innych czynników, w tym stan zdrowia oraz bezpieczeństwo stosowania danej metody u konkretnej pacjentki.
Zobacz: Jak zapobiec ciąży - antykoncepcja bez tajemnic