Szerszeń azjatycki to gatunek owada z rodziny osowatych, który zamieszkuje głównie Azję. Jednak w ostatnich latach dotarł także do Europy, a jego ukąszenie bywało przyczyną śmierci. Media obiegły informacje o tym, że "szerszeń morderca" zbiera śmiertelne żniwo. W rzeczywistości jednak ten, który dotarł do Europy nie jest tak niebezpieczny jak inny, bardzo do niego podobny.
Spis treści:
- Jak wygląda szerszeń azjatycki?
- Czy szerszeń azjatycki jest groźny dla ludzi i pszczół?
- Co robić, gdy szerszeń wleci do domu?
- Jak wygląda ugryzienie szerszenia azjatyckiego?
Jak wygląda szerszeń azjatycki?
Określenie szerszeń azjatycki nie jest jednoznaczne. W ten sposób zwykle określa się najgroźniejszego i największego szerszenia, ale trzeba wiedzieć, że poszczególne gatunki szerszeni zasiedlających Azję różnią się między sobą.
Jak przekonują eksperci, do Europy dotarł Vespa velutina, zaś ten najbardziej niebezpieczny to Vespa mandarinia. Oto podstawowe różnice między nimi:
- Szerszeń azjatycki (Vespa mandarinia) to największy znany szerszeń świata. Ma czarny tułów z pomarańczowo-żółtymi pasami. Długość ciała wynosi od 2,5 do 4,5 cm (w przypadku królowych). Jego rozpiętość skrzydeł to aż 7,6 cm. Żyje głównie w Chinach, na Tajwanie, w Japonii oraz we wschodniej Rosji.
- Szerszeń azjatycki (Vespa velutina) ma czarny tułów z pomarańczowymi pasami i cienkim żółtym prążkiem na pierwszym segmencie tułowia oraz pomarańczową głowę. Jego odnóża mają żółte końce, a długość ciała wynosi od 2 do 3 cm. Naturalnie występuje w Chinach, Indiach, w Tajlandii, ale już od początku XXI wieku jest obserwowany w Europie.
Co więcej, obawy o to, że ocieplenie klimatu spowoduje inwazję śmiertelnie groźnych szerszeni, wydają się co najmniej przesadzone. W rzeczywistości owady te nie wędrują same na tak duże odległości, ale przemieszczają się np. na statkach transportowych.
Do niedawna uważano, że szerszeń azjatycki Vespa velutina nie przeżyje w zimniejszym klimacie, jednak potrafi dostosować się do panujących warunków. Co roku powiększa zamieszkiwany obszar. W Europie można spotkać kilka naturalnych wrogów szerszenia - są to przede wszystkim niektóre gatunki ptaków. Ich obecność sprawia, że populacja szerszeni w danym obszarze może znacznie się zmniejszyć.
fot. Szerszeń azjatycki: jak wygląda/Adobe Stock, Henk Wallays/Wirestock Creators
Czy szerszeń azjatycki jest groźny dla ludzi i pszczół?
Gdyby w Polsce pojawił się szerszeń Vespa mandarinia (nie można wykluczyć, że kiedyś tak się stanie) moglibyśmy obawiać się, że zagrozi nie tylko pszczołom, lecz także ludziom. Szerszeń-morderca, bo tak jest określany, ma tak silny jad, że potrafi zabić dorosłego człowieka, nawet gdy nie jest on uczulony. Co roku w Japonii z powodu użądlenia umiera około 50 osób.
Szerszeń Vespa mandarinia jest także bardzo niebezpieczny dla pszczół. To właśnie nimi między innymi się żywią szerszenie - nie tylko odmiana azjatycka, ale także ta europejska. Kilkadziesiąt osobników potrafi w ciągu kilku godzin uśmiercić kilkadziesiąt tysięcy pszczół. Głównym obiektem jego ataków są roje pszczół, dlatego obawiać mogą się go szczególnie pszczelarze.
Jak niebezpieczny jest szerszeń azjatycki?
Vespa mandarinia zwykle buduje gniazda w ziemi, z daleka od zabudowań ludzkich, ale zdarzają się przypadki, w których postanawia osiedlić się np. pod dachem. Wówczas stwarza duże niebezpieczeństwo.
Z kolei Vespa Velutina zazwyczaj nie jest bardziej agresywny od szerszenia europejskiego, którego znamy, chociażby w Polsce. Oczywiście należy zachować szczególną ostrożność w okolicy gniazda (broni zasięgu do niego, może atakować w promieniu 5 metrów).
Co robić, gdy szerszeń wleci do domu?
Przede wszystkim - nie należy panikować. Warto otworzyć okno, by szerszeń mógł spokojnie wylecieć. Szerszeń ma długie żądło, więc warto założyć kilka warstw ubrania i ochronić głowę, a zwłaszcza szyję. Nieudolne próby zabicia szerszenia kapciem mogą rozwścieczyć owada, który zacznie się bronić.
Jeden szerszeń, który lata w pobliżu domu wiosną to prawdopodobnie królowa szukająca miejsca na gniazdo. Jeśli jednak jest ich więcej - najpewniej gniazdo już znajduje się w pobliżu. Zazwyczaj ścianki gniazda przypominają papierową torbę, często zlokalizowane są na drzewach, pod dachem, w szczelinach.
Jak pozbyć się szerszeni? Fakt odkrycia gniazda warto zgłosić do wyspecjalizowanej firmy. Koszt usunięcia gniazda wynosi zwykle od 150 do 350 złotych. Jeśli szerszenie stanowią zagrożenie dla życia, możesz też powiadomić straż pożarną.
fot. Szerszeń azjatycki/Adobe Stock, mohsin
Jak wygląda ugryzienie szerszenia azjatyckiego?
Ukąszenie szerszenia azjatyckiego objawia się poprzez mocno zaczerwienioną, opuchniętą skórę. Dodatkowo jest bardzo bolesne - osoby, które doświadczyły ugryzienia, porównują wbijanie żądła szerszenia do wbijania gorącej igły lub gwoździa. Towarzyszy temu ostry ból, który od razu osiąga maksymalne natężenie, a także świąd i bardzo silne zaczerwienienie.
Ugryzienie szerszenia europejskiego nie jest groźne, jeśli dana osoba nie jest uczulona. Jeśli jednak chodzi o ugryzienie szerszenia azjatyckiego, może skończyć się tragicznie nawet w przypadku ludzi zdrowych. Jad w tym przypadku zawiera dużo większą ilość toksyn, które mogą wywołać groźny dla życia wstrząs anafilaktyczny. Jedynym ratunkiem jest wówczas szybkie podanie adrenaliny.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 13.05.2020.
Czytaj także:
Jak pozbyć się os?
Skuteczny sposób na latające mrówki
Czy chrabąszcze majowe gryzą?
