Dieta w chorobie Hashimoto ma na celu ograniczenie procesu zapalnego toczącego się w obrębie tarczycy. Zdrowe jedzenie w Hashimoto polega na włączaniu dużej ilości produktów przeciwzapalnych, które są korzystne dla zdrowia tarczycy. Co jeść przy Hashimoto? Zalecane produkty uwzględniają warzywa, owoce, świeże ryby i orzechy. To jednak nie wszystkie ważne aspekty, o których warto pamiętać przy odżywianiu z chorobą Hashimoto.
Spis treści:
- Jak jedzenie i dieta wpływają na Hashimoto?
- Dieta w Hashimoto - zasady
- Co jeść w Hashimoto? Produkty zalecane
- Superfoods przy Hashimoto - co konkretnie warto jeść jak najczęściej?
- Czego nie jeść przy Hashimoto? Produkty przeciwwskazane
- Suplementy w chorobie Hashimoto
- Co jeść przy Hashimoto, żeby schudnąć?
- Jak różne diety wpływają na Hashimoto?
Jak jedzenie i dieta wpływają na Hashimoto?
Wszędzie słyszysz, że dieta w Hashimoto ma duże znaczenie, ale nie wiesz dokładnie, dlaczego tak jest? Tłumaczymy dlaczego dietoterapia jest tak ważna przy Hashimoto i jak czynniki dietetyczne wpływają na rozwój i pogłębienie tej choroby.
Choroba Hashimoto to choroba autoimmunologiczna o podłożu genetycznym. Jednak w jej rozwoju mają udział też inne czynniki, takie jak:
- zanieczyszczenie środowiska,
- status hormonalny,
- odżywianie i jakość diety,
- stan mikroflory jelitowej,
- odżywienie mikroskładnikami i ich potencjalne niedobory;
- palenie papierosów;
- niektóre choroby wirusowe (różyczka, zapalenie wątroby typu C, wiru EBV),
- bakterie powodujące zatrucia pokarmowe.
Do związanych z dietą czynników predysponujących do rozwoju choroby Hashimoto zalicza się:
- zbyt dużą (lub zbyt małą) podaż jodu;
- niedobory selenu i żelaza;
- nieodpowiednią podaż białka;
- niedostateczną podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych;
- niedostateczna podaż błonnika pokarmowego;
- dietę nieodborową w witaminy A, B, C, i witaminę D;
- dietę bogatą w prozapalne pokarmy i produkty.
Nieodpowiednio prowadzona dieta prowadzi do niebodorów, które nadwyrężają organizm i predysponują do chorób autoimmunologicznych. Spożywanie produktów, które promują procesy zapalnie w organizmie prowadzi między innymi do zwiąkeszenia stresu oksydacyjnego i do dysbiozy jelitowej, a w nieprawidłowo funkcjonujących jelitach mogą powstawać toksyny, które są rozprowadzane po całym organizmie. Te procesy rozregulowują pracę tarczycy i promują powstawanie wielu chorób autoimmunologicznych, w tym choroby Hashimoto.
Wpływ poszczególnych makroskładników na Hashimoto
Minerały mają ogromny wpływ na funkcjonowanie tarczycy, hormony tarczycowe i chorobę Hashimoto. Żelazo i selen biorą udział w produkcji hormonów T3 i T4. Jod jest składnikiem tych hormonów, a selen bierze udział w aktywowaniu hormonu T4 i przekształcaniu go w T3, lub blokowaniu aktywacji hormonów T3 i T4. Cynk jest ważnym minerałem dla receptorów hormonu T3.
Witaminy też odgrywają ważną rolę w ochronie przed wystąpieniem Hashimoto. Witamina E i C działają antyoksydacyjnie. Witamina A, D i E przeciwdziałają tworzeniu się woli tarczycy Witamina A jest też ważna z punktu widzenia hormonów T3.
Oto składniki pokarmowe, które najmocniej wpływają na Hashimoto. Ich odpowiednia podaż jest kluczowa w diecie Hashimoto.
- Jod - jego niedobór może powodować powstawanie woli tarczycy, ale zbyt duża podaż jodu to ryzyko chorób autoimmunologicznych. Warto dbać o jego podaż z pokarmowych źródeł (sól jodowana, ryby morskie, owoce morza) ale nie należy pochopnie stosować supelmentacji jodem.
- Żelazo - jest niezbędne w syntezie hormonów tarczycy, ale jego zbyt duża podaż ma działanie prooksydacyjne, czyli też nie jest wskazana. Warto kontrolować poziomy żelaza i hemboglobiny we krwi, by upewnić się, że jesz go wystarczająco.
- Selen - jest kluczowy w metabolizmie hormonu T4 i ma działanie antyoksydacyjne. najlepiej czerpać go z orzechów brazylijskich, ale jest też w mięsie, wątróbce, rybach i szpinaku. Toksyczny w zbyt dużych dawkach!
- Cynk - przy niedoborach powoduje zabużenia w stężeniu T3 i T4. Niedobory cynku sprzyjają też produkcji przeciwciał przeciw komórkom tarczycy.
- Witamina D - jej niedobór jasno łączy się ze zwiększonym ryzykiem chorób autoimmunologicznych. Warto zbadać poziom witaminy D we krwi i utrzymywać go w optimum przy Hashimoto. W Polsce konieczna jest suplementacja.
- Białko - dieta uboga w białko prowadzi do podwyższenia TSH i rozregulowania hormonów tarczycy. Konieczna jest jego odpowiednia podaż z pożywieniem.
- Inozytol (witamina B8) - jest cząsteczką sygnałową dla TSH, chroni komórki tarczycy przed uszkodzeniami i może obniżać poziom TSH. Działa też przeciwzapalnie. Źródłem inozytolu są np. cytrusy, banany, rodzynki i pełnoziarniste zboża.
Hashimoto a gluten i laktoza
Aktualne rekomendacje nie polecają bezpodstawnego, rutynowego stosowania diety bezglutenowej i bez laktozy u osób z Hashimoto. Hashimoto może współwystępować jednak z celiakią (lub innymi nadwrażliwościami na gluten) lub nietolerancją laktozy. Te zaburzenia mogą być częstsze u osób z Hashimoto niż u osób zdrowych. Diety eliminacyjne należy wporwadzić jednak dopiero po potwierdzeniu celiakii lub nietolerancji laktozy w badaniach. Sama diagnoza Hashimoto nie powoduje, że odrzucenie laktozy lub glutenu przyniesie korzyści zdrowotne, a może zadziałać wręcz na niekorzyść, bo każda deita eliminacyjne predysponuje do niedoborów.
Zdrowa dieta w Hashimoto - zasady
Jednym z objawów choroby Hashimoto, czyli stanu zapalnego tarczycy, jest spowolnienie tempa przemian energetycznych w organizmie i tym samym wzrost masy ciała.
Podstawą leczenia jest odpowiednio dobrana kuracja hormonalna, czyli ustalenie prawidłowej dawki leków, zgodnej z potrzebami organizmu. Ważny jest również sposób odżywiania. Odpowiednio skomponowany jadłospis w Hashimoto może poprawić tempo metabolizmu i złagodzić objawy choroby, takie jak zaparcia czy podwyższony poziom cholesterolu. Dieta w Hashimoto opiera się na zasadach diety w niedoczynności tarczycy, ale zawiera jeszcze więcej produktów przeciwzapalnych.
Dieta w chorobie Hashimoto powinna być zdrowa, racjonalna i zbilansowana. Nacisk jest kładziony na witaminy i składniki mineralne i co ważne, należy ograniczyć niektóre warzywa i owoce.
Oto 13 najważniejszych zasad diety w Hashimoto:
- Nie stosuj skrajnie niskokalorycznych diet, które są niedoborowe. Nawet jeśli chcesz schudnąć, rozpocznij od kaloryczności bliskiej twojemu zapotrzebowaniu kalorycznemu.
- Zadbaj o wysoką gęstość odżywczą pożywienia. Wyklucz mało odżywcze produkty, które są źródłem pustych kalorii, a postaw na mało przetworzone jedzenie pełne witamin i minerałów.
- Dbaj o odpowiednią podaż cynku, selenu i magnezu.
- Pryznajmniej 2 razy w tygodniu spożywaj tłuste ryby morskie lub suplementuj kwasy EPA i DHA, jeśli nie jesz ryb.
- W kuchni zawsze korzystaj z soli jodowanej (choć ograniczaj sól, gdyż w nadmiarze szkodzi).
- W każdym posiłku umieszczaj warzywo lub owoc. Codziennie zjadaj przynajmniej 500-800 g warzyw i owoców.
- Wyklucz napoje gazowane, napoje słodzone i ograniczaj soki. Pij ok. 2 litry wody dziennie oraz inne dozwolne płyny: kawę, herbatę.
- Wyklucz żywność przetworzoną, słone przekąski, słodycze, sosy.
- W każdym posiłku umieszczaj źródło zdrowego tłuszczu: naturalne oleje, pestki, ziarna, ryby, orzechy lub awokado. Wspieraj się np. olejem z czarnuszki, olejem z wiesiołka i olejem lnianym.
- Nie stostuj bezpodstawnie diet eliminacyjnych: diety bezglutenowej lub diety bez laktozy bez wskazań (nietolerancji glutenu, celiakii lub nietolerancji laktozy).
- Możesz jeść produkty sojowe, jednak zachowaj odstęp minimum 3-4 godzin pomiędzy przyjęciem leku na tarczycę, a spożyciem soi. W praktyce lepiej nie jeść soi na śniadanie.
- Dbaj o niski ładunek glikemiczny posiłków. Unikaj cukru, oczyszcznych zbóż i białej mąki. Stawiaj na produkty nieoczyszczone.
- W okresie jesienno-zimowym stosuj dostosowaną suplementację witaminą D.
Unikaj radykalnych strategii żywieniowych. Stosuj odżywczą, pełną mikroelementów i różnorodną dietę, a lepiej zapanujesz nad chorobą Hashimoto. Nigdy nie stosuj też diety poniżej podstawowej przemiany materii.
Hashimoto - co jeść? Produkty zalecane
Dieta w chorobie Hashimoto powinna zawierać konkretne składniki odżywcze, które wpływają korzystnie na gospodarkę hormonalną. Można udać się do dietetyka, który ułoży indywidualny plan dietetyczny, dobrany do stadium choroby i trybu życia. Jest jednak kilka ogólnych grup produktów, z których można skorzystać w przypadku tej choroby tarczycy. Możesz skorzystac też z gotowego tygodniowego jadłospisu na Hashimoto.
fot. Lista produktów zalecanych w Hashimoto/Ula Bugaeva
Węglowodany złożone w Hashimoto
U osób cierpiących na chorobę Hashimoto, bardzo dobre efekty daje ograniczenie spożycia cukrów prostych i zastąpienie ich węglowodanami złożonymi, bogatymi w błonnik pokarmowy.
Do tej grupy należą produkty zbożowe z pełnego ziarna oraz warzywa i rośliny strączkowe. Dzięki temu, poziom glukozy we krwi jest stabilny i nie występują jego gwałtowne wahania. W efekcie, chory nie sięga ciągle po dodatkowe przekąski, organizm ma czas na spalanie i wykorzystanie dostarczonej mu z pożywieniem energii, a tempo przemiany materii rośnie.
Produkty bogate w węglowodany złożone to:
- ciemne pieczywo,
- kasze,
- brązowy ryż i makaron.
Mają one, podobnie jak warzywa, sporą ilość błonnika pokarmowego regulującego procesy trawienne i zapobiegającego powstawaniu wzdęć i zaparć.
Ograniczenie spożywania cukrów prostych, jest także równoznaczne z wyeliminowaniem z diety słodkich napojów gazowanych i soków oraz zastąpieniu ich wodą i słabymi herbatami. Polecana jest zielona herbata, która przyspiesza przemianę materii.
Białko w Hashimoto
Tempo przemian metabolicznych w organizmie, wzrasta dzięki obecności w diecie pełnowartościowego białka, czyli białka pochodzenia zwierzęcego. Znajdziesz je w:
- chudym mięsie (drób, cielęcina, królik, chuda wieprzowina),
- wędlinach,
- rybach,
- nabiale (jogurty naturalne, kefiry, maślanki, ser twarogowy),
- jajkach.
Ilość białka w jadłospisie uzależniona jest od wieku i stanu fizjologicznego organizmu. Powinna ona wynosić około 1 grama na kilogram masy ciała. To szczególnie ważne przy chorobie Hashimoto, gdyż białko jest niezbędne do tworzenia hormonów tarczycy.
Tyrozyna w Hashimoto
Białko jest źródłem tyrozyny, jednego z 20 podstawowych aminokwasów białkowych. Związek ten pełni wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. Jest prekursorem hormonów i biologicznie czynnych substancji.
Tyrozyna jest jednym z niezbędnych aminokwasów potrzebnych do prawidłowego działania tarczycy, gdyż jest wyjściowym substratem do wytwarzania tyroksyny. Hormon ten to jeden z podstawowych hormonów wydzielanych przez tarczycę. W organizmie pełni wiele funkcji: pobudza rozpad tłuszczów do kwasów tłuszczowych i glicerolu, wspomaga wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego oraz wpływa na czynność gruczołów płciowych.
Nieodpowiedni poziom tyroksyny upośledza pracę tarczycy, powodując obniżenie poziomu podstawowej przemiany materii oraz wiele innych zaburzeń. W związku z tym odpowiednia ilość białka w diecie jest tym bardziej istotna dla osób chorujących na chorobę Hashimoto.
Zdrowe tłuszcze w Hashimoto
Osoby chorujące na Hashimoto powinny zwrócić w diecie uwagę na kwasy tłuszczowe omega-3. Mają właściwości przeciwzapalne i wspomagają syntezę hormonów tarczycy. Ich doskonałym źródłem są:
- ryby morskie,
- olej lniany,
- siemię lniane.
Warto uzupełniać dietę Hashimoto o nierafinowane oleje, awokado, czy pestki i ziarna.
Dieta przeciwzapalna w Hashimoto
Hashimoto to choroba, w której występuje przewlekły stan zapalny tarczycy. Dieta przeciwzapalna jest w stanie gasić i ograniczać zapalenie, poprawiać stan zdrowia i tarczycy.
Do najsilniejszych produktów przeciwzapalnych należą:
- tłuste ryby morskie,
- olej lniany i siemię lniane,
- nasiona chia, orzechy włoskie,
- olej rzepakowy,
- przyprawy,
- świeże zioła,
- owoce,
- warzywa,
- kawa,
- herbata i napary ziołowe.
Superfoods przy Hashimoto - co konkretnie warto jeść jak najczęściej?
Oprócz ogólnych wskazówek dotyczących tego co jeść przy Hashimoto, można wymienic kilka szczególnie zdrowych porduktów. Oto one. Warto umieścić je w jadłospise w Hashimoto częściej.
- Olej z czarnuszki i czarnuszka - zawierają prozdrowotne substancje ograniczając eproces zapalny. Wykazano, że bardzo pozytywnie wpływają na stan zdrowia osób z Hashimoto i mogą ograniczać stan zapalny w obrębie tarczycy.
- Szprotki i sardynki - małe ryby morskie o wysokiej zawartości przeciwzapalnych kwasów tłuszczowych, a o niskiwej zawartości zanieczyszczeń. Prawdziwy superfood dla osób z Hashimoto.
- Awokado - gęsty odżywczo produkt bogaty w przeciwzapalny magnez, potas i jednonienasycone kwasy tłuszczowe.
- Pełnoziarniste zboża i kasze - wspierają zdrowie mikrobiomu, który bezpośrednio wpływa na stan tarczycy. Ograniczają objawy Hashimoto takie jak zaparcia i problemy z jelitami.
- Borówki, maliny i inne owoce jagodowe - przepełnione antyoksydantami, które działają przeciwzapalnie i wyciszają cytokiny.
- Imbir - działa silnie przeciwzapalnie i doskonale wspiera organizm z chorobą autoimmunologiczną. Wspiera ekspresję antyoksydacyjnych enzymów produktowanych przez organizm.
- Oliwa z oliwek - jest źródłem niedocenianych kwasów tłuszczowych omega-9, które działają przeciwzapalnie.
- Herbata i kawa (w umiarze) - są źródłem polifenoli, które zmniejszają liczbę prozapalnych interleukin w organizmie. Wspierają w ten sposób tarczycę i chrobą ją przed autoimmunologicznym atakiem.
- Cytrusy - zawierają pektyny MCP, które powodują zwiększone wydzielanie toksyn z moczem. Wspierają działanie unkładu autoimmunologicznego.
- Buraki - zawierają sporo antyoksydantów: betalaniny i betainy. Wspierają pracę wątroby i ułatwiają oczyszczanie krwi.
Banany a niedoczynność tarczycy i Hashimoto. Jak banany wpływają na tarczycę?
Czego nie jeść przy Hashimoto? Produkty przeciwwskazane
Czego nie jeść przy Hashimoto? Przede wszystkim przetworzonego jedzenia pełnego kwasów tłuszczowych trans, cukru i soli. Unikaj słonych przekąsek, przetworzonego czerwonego mięsa, słodyczy i napojów.
Dyskusyjne jest także spożywanie warzyw kapustnych. Aby ograniczyć rozwój stanu zapalnego tarczycy, należy unikać częstego jedzenia surowej kapusty, kalafiora i brukselki. Nadają się do spożycia po gotowaniu. Zawierają one substancje wolotwórcze, które ograniczają wykorzystanie jodu, zaburzają pracę tarczycy i tym samym jeszcze bardziej spowalniają procesy metaboliczne.
Jeśli nie ustalono jeszcze u ciebie dokładnej dawki hormonów, ograniczaj czasowo te produkty w diecie.
Dieta w Hashimoto wymaga także rozważnego podejścia do produktów sojowych. Tofu, napój sojowy i naturalna soja, mogą być spożywane, ale nie w przeciągu 4h przed i po przyjęciu leków na tarczycę (lewotyroksyny).
Z diety w chorobie Hashimoto, należy wyeliminować również:
- przetworzone produkty,
- napoje słodkie i gazowane,
- konserwy,
- fast-food,
- ciastka i gotowe ciasta.
fot. Lista produktów niepolecanych w Hashimoto/Ula Bugaeva
Suplementy w chorobie Hashimoto
Chora tarczyca wymaga wsparcia witaminami i składnikami mineralnymi. Zanim zdecydujesz się na suplementy w Hashimoto, skonsultuj się z lekarzem. Jest kilka kluczowych związków, których suplementację warto rozważyć przy chorobie Hashimoto, są to:
- jod - jest kluczowym pierwiastkiem dla chorych na tarczycę i składnikiem budulcowym hormonów, ale w nadmiarze może szkodzić. Nigdy nie suplementu go na własną rękę.
- selen - wchodzi w skład dejodynaz biorących udział w syntezie hormonów tarczycy, pozytywnie wpływa na działanie układu autoimmunologicznego. Można rozważyć suplementację w wyjątkowych okazjach.
- żelazo - jego niedobór zmniejsza syntezę hormonów tarczycy, suplementuj tylko przy niedoborach potwierdzonych w badanich krwi
- witamina D - bierze udział w procesach odpornościowych organizmu, które mogą być nieprawidłowe u chorych na Hashimoto. Suplementuj zawsze.
- melatonina - coraz więcej badań wskazuje, że może być pomocna w regulowaniu Hashimoto. Suplementacja do rozważenia po konsultacji ze specjalistą.
- inozytol - coraz częściej polecany przy Hashimoto, a dowody na jego pozytywne działanie (obniżanie anty TPO i TSH) umacniają się. Działa szczególnie dobrze przy połączeniu z selenem. Koniecznie w formie mioinozytolu.
Co jeść przy Hashimoto, żeby schudnąć?
Chudnięcie przy Hashimoto może być często wyzwaniem, szczególnie przez obniżone tempo przemiany materii. Odchudzanie przy niedoczynności tarczycy typu Hashimoto jest jednak możliwe. Musisz odpowiednio podejść do zagadnienia zdrowej diety i opracować dopasowane do twoich potrzeb menu.
Odchudzanie rozpocznij od obliczenia indywidualnego zapotrzebowania kalorycznego. Odejmij od niego od 300 do 500 kcal i zastosuj dietę o uzyskanej kaloryczności. Dieta odchudzająca w Hashimoto musi obfitować w przeciwzapalne produkty: warzywa, owoce, orzechy, naturalne oleje roślinne, przyprawy i herbaty.
Poza tym dieta odchudzająca w Hashimoto powinna dostarczać:
- ok. 20% energii pochodzącej z białka,
- ok. 25-35 % energii pochodzącej z tłuszczu,
- pozostała energia musi pochodzić z węglowodanów (najlepiej o niskim indeksie glikemicznym).
Tycie a Hashimoto to znany problem. Skup się na jakości diety i odżywieniu organizmu, a dopiero w drugiej kolejności myśl przy Hashimoto o typowym odchudzaniu. To choroba autoimmunologiczna w której głodzenie się i bardzo niskokaloryczne diety mogą przynieść więcej szkody niż pożytku.
Jak różne diety wpływają na Hashimoto?
Dieta ubogresztkowa a Hashimoto
Dieta ubogoresztkowa, czyli ubogobłonnikowa nie jest polecana w Hashimoto. Zmniejsza różnorodność mikorbioty jelitowej, a to może negatywnie odbić się na zdrowiu osób z Hashimoto. Poleca się jeść 20-30 g błonnika dziennie.
Dieta AIP w Hashimoto
Dieta AIP to inaczej protokół autoimmunologiczny, czyli zmodyfikowana dieta paleo. Eliminuje się na niej warzywa psiankowe i nie tylko. Jeśli jest porwadzona w wersji przeciwzapalnej, może zmniejszać zapalenie w obrębie jelit i poprawiać wyniki osób z Hashimoto. Nie jest to jednak dieta będąca standardem terapii w tej chorobie.
Dieta śródziemnomorska w Hashimoto
Dieta śródziemnomorska to jedna z najzdrowszych diet, także w Hashimoto. Poleca się ją pacjentom w celu skutecznego obniżenia ładunku prozapalnego, wyregulowania mikroflory jelitowej i dostarczenia odpowedniej podaży kwasów tłuszczowych nienasyconych. Dieta śródziemnomorska w wersji DASH jest polecana osobom chorbym na Hashimoto przez NFZ.
Lista bezpłatnych badań na NFZ związanych z Hashimoto
Dieta nordycka (nordic) w Hashimoto
Dieta nordic to jedna ze zdrowych diet odrzucajacych jedzenie przetworzone. Cechuje się wysokim spożyciem pełnoziarnistych zbóż i nierafinowanych źródeł cukru. To sposób odżywiania wysokowęglowodanowy, ale niskotłuszczowy. Można zastosować ją w Hashimoto bez skutków ubocznych, jednak trzeba zadbać o odpowiednią podaż zdrowych tłuszczów.
Typowa zachodnia dieta a Hashimoto
Typowa zachodnia dieta charakteryzuje się wysokim stosunkiem kwasów tłuszczowych omega 6 do omega 3, wysoką kalorycznością i stopniem przetworzenia. Taki model odżywiania ma prozapalny efekt. Przy Hashimoto należy odejść od typowego zachodniego modelu żywienia.
Dieta Wellness up a Hashimoto
Dieta wellness up to roślinna dieta wegańska opierająca się na produktach organicznych. Jej pozytywnym efektem w Hashimoto jest redukcja masy ciała i przeciwzapalne działanie, jednak trzeba szczególnie zadbać o odpowiednią ilość białka i minerałów, bo w dietach roślinnych może ich brakować.
Dieta wegańska w Hashimoto
Hashimoto nie jest przeciwwskazaniem do zastosowania diety wegańskiej, jednak trzeba uważać, by nie doprowadzić do niedoborów. W diecie wege w Hashimoto trzeba dbać o podaż białka, cynku, żelaza, wapnia i selenu. Konieczna będzie też suplementacja witaminy D i witaminy B12. Przy wegańskiej diecie Hashimoto warto być w kontakcje z dietetykiem klinicznym, by upewnić się, że jadłospis dostarcza wszelkich niezbędnych składników.
Dieta dr Dąbrowskiej na Hashimoto?
Wiele osób kusi się na zastosowanie diety warzywno-owocowej dr Dąbrowskiej w celu odchudzania i poprawienia stanu zdrowia w Hashimoto. To zdecydowanie odradzane. Jest to dieta niedoborowa i ma zdecydowanie zbyt niską kaloryczność. Tarczyca potrzebuje węglowodanów do prawidłowej pracy (min. 100-130 g). Dieta Dąbrowskiej polega na ich drastycznym ograniczeniu. Możliwe, że schudniesz na tej diecie, ale spodziewaj się szybkich efektów ubocznych postu warzywno-owocowego.
Treść artykułu opublikowana pierwotnie 8.01.2021.
Źródła:
Weetman AP. An update on the pathogenesis of Hashimoto's thyroiditis. J Endocrinol Invest. 2021 May;44(5):883-890. doi: 10.1007/s40618-020-01477-1. Epub 2020 Dec 17. PMID: 33332019; PMCID: PMC8049926.
Danailova Y, Velikova T, Nikolaev G, Mitova Z, Shinkov A, Gagov H, Konakchieva R. Nutritional Management of Thyroiditis of Hashimoto. Int J Mol Sci. 2022 May 5;23(9):5144. doi: 10.3390/ijms23095144. PMID: 35563541; PMCID: PMC9101513.
Ihnatowicz P, Drywień M, Wątor P, Wojsiat J. The importance of nutritional factors and dietary management of Hashimoto's thyroiditis. Ann Agric Environ Med. 2020 Jun 19;27(2):184-193. doi: 10.26444/aaem/112331. Epub 2019 Oct 2. PMID: 32588591.
Zawsze świeże i zdrowe produkty zamówisz do domu dużo taniej, wykorzystując do Tesco kod rabatowy!
Czytaj także:
Jak przestać jeść słodycze? Sprawdzone porady i jadłospis na cukrowy odwyk
Fleksitarianizm, czyli elastyczna dieta wegetariańska. Zasady, zalety i wpływ na zdrowie
Dietetyczne śniadania - proste przepisy i pomysły na szybkie fit śniadanie
