Grillowanie i produkty grillowane mają bardzo zły PR. Kojarzą się z tłustymi, niezdrowymi (a wręcz rakotwórczymi) posiłkami, które szkodzą zdrowiu. Większość imprez grillowych i sposobów przygotowania jedzenia z grilla faktycznie tak wygląda i nie powinna być codziennością. Grillowanie może być jednak zdrowe, albo chociaż zdrowsze. Wystarczy, że będziesz wystrzegać się tych 7 popularnych błędów.
Spis treści:
- Jesz mięso i grillowane potrawy, ale zapominasz o warzywach
- Nie sprawdzasz składów gotowych produktów na grilla
- Nakłuwasz mięso przed położeniem go na ogniu
- Przypalasz grillowane produkty i smażysz je na zbyt dużym ogniu
- Za rzadko myjesz ruszt grilla
- Podczas grillowania pijesz dużo alkoholu i jesz inne kaloryczne przekąski
- Sceptycznie podchodzisz do zdrowszych alternatyw na grilla
Dlaczego grillowanie jest niezdrowe?
Zanim zaczniemy wytykać Polakom błędy zdrowotne w grillowaniu, zobaczmy, co tak naprawdę czyni klasyczny polski grill niezdrowym:
- Przejadanie się podczas imprezy grillowej.
- Jedzenie zbyt wiele mięsa w proporcji do warzyw
- Kaloryczne przekąski i napoje spożywane podczas imprezy grillowej.
- Konsumpcja WWA, rakotwórczych związków wydzielanych podczas grillowania.
Jesz mięso i grillowane potrawy, ale zapominasz o warzywach
Podczas imprezy grillowej oczywiście na stole pojawia się jakaś sałatka na grilla. Większość osób je jednak za dużo mięsa i innych grillowanych produktów w porównaniu do warzyw. To bardzo ważne: jedzenie warzyw bezpośrednio z ugrillowanymi produktami może częściowo ograniczyć ich zły wpływ na zdrowie.
To dzięki naturalnym antyoksydantom zawartym w świeżych warzywach i owocach. Mogą neutralizować wolne rodniki wydzielające się podczas grillowania na wolnym ogniu. Grillujesz i lubisz jeść potrawy z grilla? Koniecznie zadbaj o świeże warzywa na talerzu.
Jaka jest właściwa proporcja warzyw do pozostałych elementów biesiady grillowej? To ok. 70/30. 70% twojego talerza wypełnij zdrowymi warzywami, a 30% mogą stanowić klasyczne grillowane potrawy. Oczywiście możesz przygotować też grillowane warzywa, to zdrowy wybór, ale nie zapominaj o takich surowych, świeżych. To tylko one mogą być naprawdę źródłem ochraniających antyoksydantów.
fot. Zdrowszy grill to grill pełen warzyw/ Adobe Stock, irinagrigorii
Nie sprawdzasz składów gotowych produktów na grilla
Obiegowe opinie wśród pracowników supermarketów i sprzedawców z działów mięsnych są jednogłośne: w marynatach często ląduje mięso gorszej jakości, którego nieprzyjemny zapach i smak sprzedawcy chcą przykryć ostrym aromatem przypraw. Nie wiemy, czy te słowne relacje są wiarygodne, ale wiemy, że gotowe marynowane mięso nie jest zdrowe. Wiele produktów „na grilla” ma naprawdę bardzo zły skład, pełen fosforanów, azotanów i innych szkodliwych składników.
Unikaj takiej żywności. Bez problemu przygotujesz samemu marynatę do mięs na grilla i obtoczysz w niej świeże mięso lub tofu. Jeśli już musisz wybrać coś bezpośrednio ze sklepu, dokładnie przeczytaj skład i porównaj ze sobą kilka produktów z tej samej kategorii. Wybierz taki, który ma najmniej sztucznych substancji. Możesz ugrillować np. białą kiełbasę z dobrym składem.
Nie zrozum nas źle, samo marynowanie mięs i produktów przeznaczonych na grilla jest zdrowe i pożądane! Rób to po prostu sama w domu, by mieć kontrolę nad tym, co dodajesz do marynaty. Te składniki wzbogacą marynatę w antyoksydanty i ograniczą szkodliwe działanie grillowania:
- naturalna oliwa z oliwek,
- świeże zioła (tymianek, bazylia, mięta, rozmaryn),
- wszystkie naturalne przyprawy: gorczyca, gałka muszkatołowa, papryka w proszku, imbir, chili, suszona cebula, oregano,
- świeży czosnek i cebula.
Dodatek miodu i cukru do marynaty wzbogaca jej smak, ale nie dodawaj ich za dużo. Proste cukry wzmagają produkcję toksycznego akrylamidu.
fot. Gotowe mięso w marynacie ze sklepu jest zazwyczaj niezdrowe/ Adobe Stock, contrastwerkstatt
Nakłuwasz mięso przed położeniem go na ogniu
Nakłuwając mięso, doprowadzasz do tego, że tłuszcz wydzielający się podczas podgrzewania, kapie bezpośrednio na ogień. To właśnie w ten sposób powstają najgroźniejsze produkty grillowania: szkodliwe WWA – wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Są one bardzo niebezpieczne dla zdrowia.
Szkodzą praktycznie wszystkim układom i narządom ciała. Do WWA powstającego przy grillowaniu należy np. niezwykle rakotwórczy benzenopiren, który znajduje się też w papierosach. WWA wykazują charakter rakotwórczy dla wielu różnych tkanek.
W zdrowym grillowaniu najważniejsze jest właśnie ograniczanie wytwarzania i przedostawania się WWA do żywności. To szczególnie ważne, jeśli w imprezie grillowej biorą udział dzieci. Postaraj się ograniczyć kapanie tłuszczu bezpośrednio na rozgrzane węgielki lub ogień:
- Wykorzystuj aluminiowe tacki do przygotowania potraw z grilla.
- Kupując mięso na grilla zwracaj uwagę na zawartość tłuszczu: staraj się nie korzystać z bardzo tłustych mięs.
- Nie nakłuwaj kiełbas przed położeniem je na ruszt. Ułatwiasz w ten sposób bezpośrednie powstawanie i przedostawanie się WWA na kiełbasę umieszczoną nad płonieniem.
fot. Nakłuwanie mięsa i kładzenie go na wolnym ogniu powoduje wydzielanie się rakotwórczych substancji/ Adobe Stock, Manuela Manay
Przypalasz grillowane produkty i smażysz je na zbyt dużym ogniu
fot. Grillowanie mięsa na wolnym ogniu jest mniej zdrowe niż na tackach z aluminium/ Adobe Stock, bnenin
Za rzadko myjesz ruszt grilla
Choć dokładne umycie grilla przed kolejną imprezą wydaje się podstawową czynnością, nie każdy to robi. Nie wystarczy, że wytrzesz ruszt szmatką lub „wypalisz” nieczystości. Dokładnie umyj go, zanim rozpoczniesz grillowanie. Usuń wszystkie zabrudzenia, pozostałości tłuszczu i ewentualne bakterie. Sprawdź, jak wyczyścić grilla najskuteczniej.
Według badań brytyjskiej uczonej Dr Lisy Ackley, typowy grill ogrodowy zawiera ponad 2 razy więcej bakterii, niż można znaleźć na desce toaletowej. Wśród bakterii znalezionych na ogrodowych grillach Brytyjczyków znajdowały się szkodliwe: E. coli, Salmonella, Listeria. Zakażenie tymi bakteriami może być szczególnie niebezpieczne dla dzieci.
Brudny grill to nie tylko zagrożenie zatruciem bakteriami lub pleśnią, ale też niepotrzebne dostarczanie szkodliwych WWA osadzonych na ruszcie, które można łatwo usunąć.
Podczas grillowania pijesz dużo alkoholu i jesz inne kaloryczne przekąski
Zdrowotna szkodliwość grilla to nie tylko grillowane mięsa. Najwięcej pustych kalorii konsumujesz prawdopodobnie z wszystkimi dodatkami. Impreza grillowa to zazwyczaj alkohol, gazowane napoje i soki. W oczekiwaniu na jedzenie z grilla być może podjadasz chipsy i inne grillowe przekąski, które rzadko są zdrowe. Do grillowanych produktów podaje się często majonez, sos BBQ lub inne kaloryczne sosy. Nawet jeśli znajdziesz naturalny majonez z dobrym składem lub sama zrobisz sos czosnkowy z majonezem i śmietaną, dalej dostarczasz naprawdę wielu kalorii.
fot. Sosy czynią grilla bardzo kalorycznym/ Adobe Stock, Pixel-Shot
Gdybyś podliczyła wszystko, co zjadasz podczas grilla, być może więcej kalorii konsumujesz właśnie z takimi dodatkami. Kontroluj to i miej tego świadomość. Postaraj się przygotować coś zdrowszego. Do grilla podaj:
- kiszonki,
- domowy sos czosnkowy z jogurtu,
- dietetyczny majonez lub wegański majonez,
- dos tzatziki,
- chrupki z ciecierzycy,
- domową lemoniadę z ksylitolem zamiast cukru.
fot. Picie dużej ilości alkoholu czyni grilla niezdrowym/ Adobe Stock, bernardbodo
Sceptycznie podchodzisz do zdrowszych alternatyw na grilla
Na półkach marketów można znaleźć już naprawdę wiele alternatyw dla tłustego mięsa, które dobrze smakują i które można łatwo przygotować. Urozmaić swoją imprezę grillową. Najbardziej zachęcamy oczywiście do grillowania różnorodnych warzyw w prostej marynacie ziołowej (na aluminiowych tackach). Możesz ugrillować tak:
- pieczarki,
- boczniaki,
- kukurydzę,
- brokuły,
- kalafiora,
- paprykę,
- szparagi,
- zrobić steki z kapusty,
- cukinię,
- bakłażana.
Na grillu dobrze smakuje też odpowiednio zamarynowane tofu. Bądź otwarta na alternatywy dla mięsa i wypatruj ich w sklepach. Znajdziesz tam roślinne burgery, wegańskie kiełbaski, a nawet wegańską kaszankę. Daj im szanse przekonać cię do siebie.
fot. Grillowane warzywa doskonale uzupełniają zdrowego grilla/ Adobe Stock, Natasha Breen
Czytaj także:
Obalamy mity żywieniowe: 6 błędnych przekonań o łączeniu produktów w które dalej wierzysz
Obalamy mity żywieniowe: 7 mitów o odchudzaniu, w które dalej wierzysz
Obalamy mity żywieniowe: 9 popularnych mitów o pieczywie: tego nie wiesz na temat chleba
Obalamy żywieniowe mity: 8 popularnych mitów o miodzie. Zderzenie ze słodko-gorzką prawdą
