Gimnastyka wywodzi się ze starożytnej Grecji. Zarówno wtedy, jak i dzisiaj, jej głównym celem jest zdrowe, sprawne i piękne ciało. Ale gimnastyka to też dyscyplina sportowa. Zarówno w gimnastyce sportowej, zawodniczej jak i w gimnastyce dla zwykłych ludzi wyróżnia się wiele jej rodzajów.
Kiedyś ludzie poprzez gimnastykę rozumieli ogólnorozwojowe ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę oraz poprawny rozwój fizyczny człowieka. Sport ten był już praktykowany w starożytności, a jego nazwa wzięła się od greckiego gymnós, czyli obnażony/nagi, ponieważ wówczas ćwiczono nago. W 1896 gimnastyka trafiła na listę dyscyplin olimpijskich.
Spis treści:
Rodzaje gimnastyki
Wyróżnia się 7 podstawowych rodzajów gimnastyki. Poniżej opisujemy je pokrótce:
Gimnastyka podstawowa
Adresowana głównie do najmłodszych i nazywana jest też gimnastyką ogólnorozwojową. Jej celem jest zapobieganie wadom postawy u dzieci, proporcjonalny rozwój sylwetki oraz kształtowanie odpowiednich wzorców ruchowych. Wśród dorosłych natomiast ma ona poprawiać ogólną sprawność. Do gimnastyki podstawowej można zaliczyć gimnastykę poranną.
Gimnastyka akrobatyczna (akrobatyka sportowa)
To najbardziej wymagająca fizycznie odmiana gimnastyki. Polega na wykonywaniu układów ćwiczeń o wysokim stopniu trudności, przy których wykorzystywany jest sprzęt, taki jak trampoliny, batuty czy ścieżki. Układy mogą być prezentowane przez jedną osobę, parę lub grupę.
Gimnastyka artystyczna
Gimnastyka artystyczna opiera się na połączeniu akrobatyki oraz tańca. Często wykonuje się ją z wykorzystaniem przyrządów gimnastycznych, które mają na celu uatrakcyjnić układ. Mogą to być wstążki, obręcze, piłki. Uczestnicy zawodów mogą je wykorzystać lub zaprezentować układ tzw. wolny, bez użycia przyborów.
Gimnastyka sportowa
Zadaniem ćwiczącego w gimnastyce sportowej jest sekwencyjne wykonywanie ćwiczeń na przyrządach gimnastycznych. Zazwyczaj każda sekwencja trwa od 30 do 90 sekund.
W tej odmianie występuje podział na konkurencje pod względem płci. Kobiety wykonują cztery (skok, równoważnia, poręcze asymetryczne, ćwiczenia wolne), a mężczyźni sześć (drążek, poręcze, skok, kółka, ćwiczenia wolne, koń z łękami).
Gimnastyka estetyczna
Jest zbliżona do gimnastyki artystycznej, ponieważ także wykorzystuje się w niej kroki taneczne. Jednak w tej odmianie układy wykonuje się w grupach liczących 6-10 osób. Jej nieodłącznymi elementami są: podskoki, skoki, skoki taneczne, swingi, fale, podnoszenia oraz piruety.
Gimnastyka korekcyjna
Jej zestawy ćwiczeń mają spełniać funkcję terapeutyczną oraz skutkować pełną sprawnością fizyczną. Jej zadaniem jest korygowanie wad postawy oraz wad w rozwoju ruchowym.
W praktyce to wszystkie ćwiczenia wzmacniające lub/i rozciągające mięśnie w taki sposób, aby sylwetka ćwiczących była prawidłowa. Często stanowi ona element wychowania fizycznego w szkołach.
Gimnastyka lecznicza
Nazywana jest również kinezyterapią. Jest jednym z elementów fizjoterapii, a poprzez nią dąży się do leczenia schorzeń układu ruchu oraz przygotowuje ciało do dalszych ćwiczeń. Stosuje się ją zarówno na chorej części ciała, jak i zdrowej.
Nowoczesne formy gimnastyki
Mówiąc o gimnastyce ogólnorozwojowej, nie sposób nie wspomnieć o ćwiczeniach, które zyskały lub zyskują coraz większą popularność i mieszczą się w tej kategorii. Zaliczyć do niej można np. jogę, pilates, tai chi. Ale to nie wszystko. Poniżej te, na które warto zwrócić uwagę.
Gimnastyka dla seniorów
Pojawia się coraz częściej w ofercie fitness klubów i gminnych ośrodkach kultury. Po pierwsze społeczeństwo się starzeje, więc osoby po 60. roku życia stanowią coraz liczniejszą grupę społeczną. W dodatku grupa ta staje się coraz bardziej świadoma wpływu aktywności fizycznej na komfort życia i zdrowie.
Gimnastyka dla seniorów polega na wykonywaniu prostych ćwiczeń, które wzmacniają mięśnie i dbają o pełny zakres ruchu w stawach. W jej ramach często wykonuje się też ćwiczenia angażujące układ krążenia, aby zajęcia były kompleksowe – dbały nie tylko o siłę i elastyczność ciała, ale i układ krążenia.
Gimnastyka słowiańska
Gimnastyka słowiańska to system ćwiczeń opracowany z myślą o kobietach po okresie dojrzewania. Składa się z 27 ćwiczeń, z których można układać indywidualne zestawy obejmujące najczęściej 7 z nich.
Inspiracją dla tego rodzaju gimnastyki były tradycje słowiańskie i ich bliski kontakt z naturą. Dlatego ten rodzaj ćwiczeń spodoba się z pewnością tym paniom, które lubią przyrodę i chcą o siebie zadbać w ramach prostych ćwiczeń poprawiających sprawność i samopoczucie.
Gimnastyka oddechowa
Niedawno media obiegło zdjęcie Igi Świątek trenującej z zaklejonymi ustami. To dobry przykład gimnastyki oddechowej, ale w jej podstawowej formie nie trzeba uciekać się do tak spektakularnych i brutalnych metod. Celem gimnastyki oddechowej jest usprawnienie działania układu oddechowego. Polega to na zadbaniu o prawidłową ruchomość klatki piersiowej, sprawne działanie mięśni oddechowych i nauce oddychania przeponą (torem brzusznym). Wszystko po organizm był dobrze dotleniony.
Gimnastykę oddechową stosuje się w rehabilitacji, ale mogą z niej korzystać wszyscy – od zwykłych ludzi po mistrzów sportu. W wydaniu sportowym ćwiczenia oddechowe mają za zadanie zwiększać wydolność organizmu lub pojemność płuc.
fot. Gimnastyka tai chi/ Adobe Stock, Robert Kneschke
Ćwiczenia gimnastyczne
Większość podstawowych ćwiczeń gimnastycznych poznajemy już w szkole podstawowej podczas zajęć wychowania fizycznego. Do takich ćwiczeń należą:
Stanie na rękach
Zadaniem ćwiczącego jest ustawienie i utrzymania ciała w pionie na równolegle ułożonych na podłożu dłoniach. Sylwetka powinna być przy tym maksymalnie prosta. W staniu na rękach bardzo ważną rolę odgrywa umiejętność utrzymywania równowagi.
fot. Ćwiczenia gimnastyczne/ AdobeStock, Liubov Levytska
Przewrót
Ma dwie wersje wykonania: przewrót w przód i przewrót w tył. Potocznie nazywa się je fikołkami. Oba ćwiczenia zaczyna się z pozycji kucznej. W pierwszym z nich należy oprzeć dłonie na materacu, przy równoczesnym wybiciu się nogami w przód. Następnie nogi się podkurcza i chowa głowę poprzez dotknięcie brodą do klatki piersiowej. Ciało przetacza się plecami po materacu.
W przewrocie w tył kieruje się obie dłonie za barki. Tu również ciało przetacza się plecami po materacu. Oba przewroty powinny być wykonywane ostrożnie, z asekuracją głowy i szyi dłońmi.
Szpagat
Jest to siad rozkroczny, w którym jedna noga jest wyprostowana z przodu, a druga, również wyprostowana, z tyłu. Jest też drugi rodzaj szpagatu, nazywany powszechnie sznurkiem. W nim również wykonuje się siad, z tą różnicą, że nogi są w rozkroku po bokach ciała. Więcej na ten temat w materiale: Jak zrobić szpagat.
Mostek
Polega na wygięciu tułowia w tył z pozycji stojącej i oparciu dłoni na podłożu. W przypadku osób początkujących mostek jest zwykle wykonywany w pozycji leżącej. Wówczas rękami i nogami wypycha się tułów ku górze. W obu wersjach chodzi o ułożenie ciała w łuk.
Gwiazda
Fachowo nazywana przerzutem bokiem. Polega na dynamicznym przejściu z pozycji stojącej do stania na rękach, przerzuceniu nóg górą i powrocie do stania. Więcej na temat tego ćwiczenia w materiale: Jak zrobić gwiazdę.
Przejście w przód i w tył
Ćwiczenie jest podobne do gwiazdy, z tą różnicą, że jest wykonywany w przód lub tył zamiast w bok.
Ćwiczenia gimnastyczne dla każdego
W ramach zwykłe gimnastyki uprawianej dla zdrowia i dobrego samopoczucia nie trzeba robić ćwiczeń opisanych powyżej (dla większości osób niektóre z nich są po prostu zbyt trudne). Wystarczą naprawdę proste zadania ruchowe:
- przysiady,
- pompki,
- skłony,
- wykroki,
- wymachy,
- burpees,
- ćwiczenia Mikulina,
i wiele, wiele innych!
Treść artykułu pierwotnie opublikowano 21.09.2019 r.
Czytaj także:
Gimnastyka dla dzieci – 10 pomysłów na aktywność dla najmłodszych
Joga twarzy – gimnastyka mięśni mimicznych
Ćwiczenia na szczupłe nogi
