W leczeniu nadczynności tarczycy ważne są dwa elementy: dieta i farmakoterapia. Sposób dawkowania leków ustala lekarz, ale o dietę możesz zadbać sama. Co jeść, by życie z nadczynnością tarczycy nie było problemem? Przedstawiamy najważniejsze zasady diety w nadczynności tarczycy, które koniecznie musisz poznać i stosować, jeśli dotyczy cię ta dolegliwość.
Spis treści:
- Jak dieta pomaga na nadczynność tarczycy?
- Białka, tłuszcze i węglowodany w nadczynności tarczycy
- Dieta niskojodowa w nadczynności tarczycy
- Witaminy i minerały ważne w nadczynności tarczycy
- Praktyczne wskazówki do diety w nadczynności tarczycy
- Częste problemy zdrowotne w nadczynności tarczycy i ich rozwiązania
- Jadłospis w nadczynności tarczycy
Jak dieta pomaga na nadczynność tarczycy?
Dieta w nadczynności tarczycy ma za zadanie łagodzić objawy choroby i zapobiegać najczęstszym niedoborom. Przez nadmiar hormonów tarczycy chorzy na jej nadczynność często zmagają się z:
- uczuciem gorąca,
- kołataniem serca,
- bezsennością,
- utratą masy ciała,
- zaburzeniami miesiączkowania,
- wypadaniem włosów.
Nadczynność tarczycy to też tzw. przyspieszony metabolizm. Niestety nie jest to nic pozytywnego. Choć osoby z nadczynnością tarczycy rzadziej zmagają się z nadmierną masą ciała, ale są mocniej narażone na niedobory. Często to np. niedobory białkowe. Odpowiednia dieta ogranicza takie ryzyko i pomaga w regulacji pracy organizmu.
Główne założenia diety w nadczynności tarczycy to:
- Dieta musi zapewniać właściwą kaloryczność i niwelować ryzyko niedowagi.
- Dieta powinna pokrywać zapotrzebowanie na białko, które jest wyższe w niedoczynności tarczycy.
- Dieta powinna obfitować w naturalne antyoksydanty pochodzące z warzyw, owoców i przypraw.
- Jeśli przy nadczynności tarczycy występują problemy żołądkowe, jadłospis powinien być odpowiednio dostosowany, by ich nie wzmagać.
- Dieta przeciwzapalna ogranicza proces zapalny, który często pojawia się w nadczynności tarczycy.
- Przed niektórymi procedurami medycznymi (np. radioterapią) lekarz może zalecić dietę ubogojodową, wtedy trzeba ją odpowiednio dostosować.
- Dieta bogata w wapń i witaminę D pozwala na utrzymanie kości w dobrym stanie. Są one narażone przy nadczynności tarczycy!
- Składniki diety nie mogą wchodzić w interakcje z lekami stosowanymi w diecie przy nadczynności tarczycy.
Białka, tłuszcze i węglowodany w nadczynności tarczycy
Białko w nadczynności tarczycy
Według badań nadczynność tarczycy może powodować zwiększony rozkład białka o 25-29%. Oznacza to, że konieczne jest zwiększenie jego spożycia. Nie trzeba go suplementować, a po prostu dbać o to, by w każdym posiłku znajdowało się źródło pełnowartościowych protein.
Zaleca się dostarczenie 1,5-2 g białka na 1 kg masy ciała (średnio 110-130 g dziennie). Około 2/3 zapotrzebowania powinno być pochodzenia zwierzęcego.
Sięgaj po najlepsze wartościowe źródła białka:
- mleko, kefiry, jogurty i sery twarogowe,
- jaja,
- chude gatunki mięs: drób, wołowinę, cielęcinę,
- chude wędliny: polędwicę, szynkę,
- rośliny strączkowe,
- chude gatunki ryb: dorsza, sandacza, szczupaka.
Tłuszcz w nadczynności tarczycy
Dieta w nadczynności tarczycy może być dietą normotłuszczową. Jak zawsze w zdrowej diecie, warto ograniczać nasycone kwasy tłuszczowe.
Czego nie jeść?
- smalcu, bekonu, boczku,
- podrobów i wędlin podrobowych,
- konserw.
Tłuszcz może stanowić tu od 20 do 35% energii z dziennego jadłospisu. Nie jest dobrym pomysłem stosowanie diety wysokotłuszczowej i diety keto.
Warto uzupełniać za to dietę w kwasy omega 3, które świetnie walczą z procesami zapalnymi.
Węglowodany w nadczynności tarczycy
Węglowodany to główne „paliwo” dla tarczycy. Choć nadczynność tarczycy to jej zbyt duża aktywność, nie próbuj na własną rękę hamować aktywność tego gruczołu przez zastosowanie diety niskowęglowodanowej. Minimalna ilość węglowodanów diecie to 130-150 g. Wybieraj złożone węglowodany dla zdrowia.
Dieta niskojodowa w nadczynności tarczycy
Jedną ze strategii stosowanych w niedoczynności tarczycy, jest prowadzenie diety niskojodowej. To dokładnie odwrotne działanie niż przy diecie w niedoczynności tarczycy. Jod to pierwiastek niezbędny do produkcji wszystkich hormonów tarczycy. Gdy w organizmie jest go mało, może blokować to produkowanie hormonów, więc ograniczać nadczynność gruczołu tarczowego.
Dietę niskojodową lepiej skonsultować z lekarzem. Jeśli wyrazi on zgodę na jej zastosowanie, powinnaś unikać produktów bogatych w jod, a zwiększyć podaż produktów ograniczających jego wchłanianie.
Produkty bogate w jod (ogranicza się je przy diecie niskojodowej):
- jodowana sól,
- ryby,
- algi,
- krewetki,
- owoce morza,
- sushi.
fot. Źródła jodu w diecie/ Adobe Stock, airborne77
Produkty ograniczające wchłanianie jodu (polecane w diecie niskojodowej):
- sól niejodowana,
- kawa i herbata,
- białka jaj,
- płatki owsiane,
- domowy chleb,
- syrop klonowy,
- domowy popcorn bez soli,
- warzywa kapustne,
- goitrogeny i warzywa je zawierające (jarmuż, brukselka, kapusta, gorczyca, szpinak, pędy bambusa).
Witaminy i minerały ważne w nadczynności tarczycy
Witaminy i minerały szczególnie ważne w nadczynności tarczycy to:
- żelazo (jego niski poziom jest powiązany z występowaniem nadczynności tarczycy),
- selen (zapobiega uszkodzeniom komórek),
- cynk (niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy),
- witamina D (wzmacnia kości, które mogą być osłabione),
- wapń (budulec kości osłabionych w nadczynności tarczycy),
- antyoksydacyjne witaminy A, C, E (ograniczają stan zapalny i są składnikiem diety przeciwzapalnej),
Zwiększone zapotrzebowanie na składniki pokarmowe przyczynia się do konieczności wykluczenia z diety produktów, które dostarczają pustych kalorii i są ubogie w składniki mineralne. Mowa o słodyczach, ciastach, chipsach czy słonych paluszkach.
Praktyczne wskazówki do diety w nadczynności tarczycy
Sposób przygotowywania posiłków w diecie na nadczynność tarczycy
Dobrze, żeby dieta była lekkostrawna i łatwa do przyswojenia. Zalecenia te należy modyfikować indywidualnie. Niektórzy chorzy mogą wymagać całkowitego przejścia na dietę łatwostrawną, a inni mogą pozwolić sobie na okazjonalne jadanie smażonych produktów. Pamiętaj, że warto stosować techniki ułatwiające wchłanianie pokarmu: miksowanie, przecieranie, by dostarczyć kalorii.
Przyprawy i sposób obróbki w nadczynności tarczycy
Nie ma tu konkretnych zaleceń. Jedz zdrowo i obserwuj swój organizm. Unikaj przypraw, które przyspieszają metabolizm. Niepożądane są również produkty wzdymające oraz drażniące przewód pokarmowy (kapusta, brukselka, groch, soja, orzechy, migdały, kasze gruboziarniste). Zrezygnuj też z ostrych przypraw (pieprz, chili, papryka).
Napoje w diecie z nadczynnością tarczycy
Pij głównie wodę, to ważne szczególnie, jeśli masz biegunki. Jeśli dotyczą cię częste wypróżnienia, możesz pić też elektrolity. Oprócz tego dozwolone są słabe herbaty, soki warzywne i warzywno-owocowe, a także słaba kawa z mlekiem.
Unikaj większych dawek kofeiny, która działa pobudzająco, tak samo jak zbyt dużo hormonów tarczycy.
Częste problemy zdrowotne w nadczynności tarczycy i ich rozwiązania za pomocą diety
Biegunki w nadczynności tarczycy a dieta
Chorzy z nadczynnością tarczycy często zmagają się z przyspieszonym pasażem pokarmowym i biegunkami. Stosuj domowe sposoby na biegunki, wzbogacaj jadłospis o produkty zapierające i unikaj kawy, jeśli musisz po niej biec do toalety. Co jeść i pić przy biegunce? Produkty lekkostrawne, dużo wody i elektrolity.
Niedowaga a nadczynność tarczycy
Charakterystyczną cechą nadczynności jest występująca w niej niedowaga. Stale przyspieszony metabolizm sprzyja utracie masy ciała. Niestety, w większości przypadków nie jest to pożądany i zdrowy spadek masy ciała. Tracone są w dużej części mięśnie. Jeśli masz ten problem, pamiętaj o zwiększonej podaży białka i stosuj dietę na przytycie, a nawet dietę na masę.
Osłabione kości a nadczynność tarczycy
Nadczynność tarczycy przyczynia się do uwalniania rezerw wapnia do krwi. Rezerwy wapnia znajdują się w kościach i zębach. Innymi słowy: przy nadczynności tarczycy osłabiają się kości i zęby.
Koniecznie wspieraj się suplementacją witaminy D i codziennie jedz dużo wapnia. Najlepiej przyswajalny wapń znajdziesz w nabiale. Powinno być go w twojej diecie dużo.
fot. Pokarmowe źródła wapnia/ Adobe Stock, beats_
Jadłospis w nadczynności tarczycy
Poniższy przykładowy jadłospis w nadczynności tarczycy pomoże wszystkim chorym. To przykładowy dzień jadłospisu, który pokaże ci, jak dobrze komponować menu w nadczynności.
Śniadanie w nadczynności tarczycy - owsianka
Składniki:
- 65 g płatków owsianych,
- 350 ml mleka 2% tłuszczu,
- łyżeczka masła orzechowego,
- garść borówek,
- łyżka sezamu.
Sposób przygotowania:
- Na mleku ugotuj owsiankę z płatków owsianych. Dodaj masło orzechowe i garść borówek.
- Posyp gotową owsiankę sezamem.
Owsianka to idealny posiłek w nadczynności tarczycy. W tych proporcjach to dość kaloryczny posiłek walczący z niedowagą. Mleko zapewnia porcję białka i wapnia. Dodatkowo sezam wzbogaca ją w wapń, a borówki to dawka antyoksydantów walczących z procesem zapalnym.
fot. Owsianka na śniadanie w nadczynności tarczycy/ Adobe Stock, Bart
Drugie śniadanie w nadczynności tarczycy - kanapki
Składniki:
- 3 kromki chleba pszennego wieloziarnistego,
- łyżeczka pesto bazyliowego,
- 3 plastry szynki z indyka,
- 3 plastry sera żółtego,
- pomidor,
- sałata.
Sposób przygotowania:
- Posmaruj kanapki pesto. Wyłóż na nich ser i szynkę.
- Zjedz z warzywami.
Kanapki na drugie śniadanie w nadczynności tarczycy to posiłek, który dostarcza energii, syci i zapewnia niezbędną dawkę białka i warzyw.
fot. Kanapki w nadczynności tarczycy/ Adobe Stock, Mikhaylovskiy
Obiad w niedoczynności tarczycy - pieczony schab, ziemniaki i surówka z marchewki + zupa
Składniki:
- talerz dowolnej zupy warzywnej,
- 250 g pieczonego schabu,
- 400 g gotowanych ziemniaków,
- łyżeczka masła,
- marchewka,
- jabłko,
- łyżka śmietany.
Sposób przygotowania:
- Schab upiecz w piekarniku w dowolnych ziołach.
- Zetrzyj marchewkę i jabłko na tarce. Dodaj śmietanę.
- Ugotuj ziemniaki i dodaj do nich masło. Posyp je koperkiem.
- Podawaj schab z ziemniakami i surówką.
Podwieczorek w diecie na nadczynność tarczycy - koktajl
Składniki:
- 400 ml kefiru,
- 100 g malin,
- 3 orzechy brazylijskie,
- banan,
- łyżeczka kakao.
Sposób przygotowania:
- Zblenduj wszystkie składniki na gładki koktajl.
- Osobno zjedz orzechy brazylijskie.
Koktajl to łatwy sposób na przyswojenie kalorii w smaczny sposób. Kefir jako baza zapewnia sporą dawkę ważnego wapnia. Do tego orzechy brazylijskie jako źródło selenu.
Kolacja w nadczynności tarczycy - naleśniki z farszem z kurczaka i fasoli
Składniki:
- 3 naleśniki przygotowane z domowego przepisu,
- 150 g piersi z kurczaka,
- 100 g passaty pomidorowej,
- pół cebuli,
- 100 g fasoli z puszki,
- papryka,
- łyżka oliwy z oliwek.
Sposób przygotowania:
- Na patelni podsmaż cebulę i paprykę. Dodaj ulubione przyprawy. Dorzuć kurczaka pokrojonego w kostkę.
- Dodaj cebulę.
- Naleśniki nadziej farszem. Możesz posypać je parmezanem i zapiec, lub jeść od razu.
Naleśniki z wytrawnym farszem na kolację wzbogacają dietę o pełnowartościowe białko z kurczaka i fasoli. Dodatek warzyw to porcja antyoksydantów i ważnych witamin.
fot. Naleśniki na kolację w nadczynności tarczycy/ Adobe Stock, Yilmaz
Źródła:
William J.Carter i wsp.; Effect of experimental hyperthyroidism on protein turnover in skeletal and cardiac muscle; Metabolism, 1980.
Tonstad S, Nathan E, Oda K, Fraser GE. Prevalence of hyperthyroidism according to type of vegetarian diet. Public Health Nutr. 2015 Jun;18(8):1482-7. doi: 10.1017/S1368980014002183. Epub 2014 Sep 29. PMID: 25263477; PMCID: PMC4377303.
Czytaj także:Nadczynność tarczycy - co warto o niej wiedzieć?Jak przebiega leczenie farmakologiczne w nadczynności tarczycy?
Czy wiesz, że aktualny kod rabatowy Auchan sprawi, że za spożywcze zakupy z dostawą do domu zapłacisz dużo mniej?! Sprawdź!
