Skorzonera obecnie nie jest zbyt popularna, ale powoli zaczyna wracać do łask. Początkowo była traktowana jako roślina lecznicza, ale z czasem weszła do codziennego jadłospisu. Można ją wykorzystać w kuchni na wiele sposobów, traktując ją jak każde inne warzywo korzeniowe. Pyszna jest gotowana, pieczona i smażona, ale warto dodawać ją też do zup i sosów.
Spis treści:
Co to jest skorzonera?
Skorzonera (inaczej wężymord, czarny korzeń, zimowe szparagi) to dwuletnie warzywo korzeniowe należące do tej samej rodziny co karczoch i cykoria. Wywodzi się z Azji północnej i Europy południowej oraz środkowej.
Polska nazwa wężymord wywodzi się z dawnych czasów, gdy roślina ta była używana jako antidotum na jad żmii. Z kolei nazwa skorzonera to pochodna nazwy łacińskiej tej rośliny – Scorzonera — dlatego wymawia się ją bez łączenia liter r i z w „rz”. Zatem poprawna wymowa nazwy to skor-zonera (a nie: skożonera).
Jak wygląda skorzonera?
Scorzonera hispanica, bo z nią mamy najczęściej do czynienia, to roślina osiągająca wysokość 1 metra. Podłużne liście wyrastają z gruntu, a spomiędzy nich długi pęd kwiatowy, który wytwarza żółte kwiaty podobne do mniszka lekarskiego. Korzeń rośliny jest pojedynczy i długi (30-50 cm). Ma ciemnobrązową lub czarną skórkę i biały miąższ wydzielający "mleczko", a jego średnica w najgrubszym miejscu osiąga 2-3 cm średnicy.
Jadany jest głównie korzeń skorzonery, ale jej młode liście także nadają się do wykorzystania w kuchni.
fot. Jak wygląda korzeń skorzonery/ Adobe Stock, joanna wnuk
Czy skorzonera rośnie w Polsce?
Tak, w Polsce rosną dziko 3 gatunki skorzonery, a najbardziej rozpowszechniony jest Wężymord niski spotykany na nizinach oraz w dolnych partiach gór. Lubi słońce i żyzne gleby o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. Skorzonerę można uprawiać w przydomowym ogródku, zwłaszcza że to roślina mrozoodporna.
Smak skorzonery
Skorzonera ma smak zbliżony do białych szparagów, ale jest on bardziej wyrazisty, nieco ostrzejszy.
Gdzie kupić skorzonerę?
Świeżą skorzonerę zbiera się od października do kwietnia, a więc w sezonie zimowym i wiosną można ją kupić najświeższą. Najłatwiej kupić ją przez internet od rolnika, który ją uprawia, na portalach oferujących produkty rolne ekologiczne. Obecnie 1 kg skorzonery od polskiego producenta kosztuje ok. 13 zł. Świeżą skorzonerę możesz przechowywać w lodówce przez 7 dni.
Właściwości skorzonery
Najważniejszym składnikiem skorzonery jest inulina — substancja, która należy do dużej grupy błonnika pokarmowego. Inulina:
- obniża poziom cukru we krwi,
- zmniejsza poziom złego cholesterolu LDL,
- reguluje trawienie,
- jest pożywką dla mikroflory jelita grubego,
- oczyszcza organizm z toksyn,
- zwiększa sytość po posiłku i ułatwia odchudzanie.
Insulina w korzeniu skorzonery zastępuje skrobię, a w układzie pokarmowym zamieniana jest we fruktozę, a nie glukozę, tak jak ma to miejsce w przypadku skrobi.
Skorzonera zalecana jest osobom będącym na diecie odchudzającej lub oczyszczającej. Te jadalne korzenie pomagają również w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu, a także zapobiegają zaparciom.
Właściwości odżywcze skorzonery
Korzeń skorzonery dostarcza 82-86 kcal na 100 g oraz:
- ok. 18,5 g węglowodanów,
- ok. 3,3 g białka,
- ok. 0,2 g tłuszczu,
- ok. 3,3 g błonnika.
Zawiera także cenne mikroelementy:
- wapń – 60 mg,
- żelazo – 0,7 mg,
- magnez – 23 mg,
- fosfor – 75 mg,
- potas – 380 mg,
- sód – 20 mg,
a także niewielkie ilości cynku, miedzi, manganu i selenu.
Jeśli chodzi o witaminy, to skorzonera dostarcza witaminę C oraz witaminy z grupy B, ale nie ma w niej witaminy A, E ani D.
Jak jeść skorzonerę?
Czy skorzonerę można jeść na surowo? Tak, zarówno korzeń jak i liście i kwiaty można jeść na surowo, zwłaszcza gdy są młode, chociaż korzeń najczęściej podaje się obrany ze skórki i ugotowany. W postaci surowej podaje się go w cienkich plasterkach lub tarty.
Korzeń można nie tylko gotować. Z powodzeniem można go gotować na parze, smażyć albo piec. Świetnie smakuje w towarzystwie serów, śmietany lub masła, ale też mięs, zwłaszcza przyprawioną czosnkiem lub cebulą.
Skorzonera – przepisy
Poniżej 3 sprawdzone przepisy ze skorzonerą. Oczywiście możesz użyć ulubionych przypraw, aby dopasować smak potrawy do własnych upodobań.
Skorzonerę przed zjedzeniem należy dokładnie obrać ze skóry. W trakcie obierania skorzonera wydziela mlecznobiały sok, a skórka barwi dłonie. Z tego powodu warto do obierania używać kuchennych rękawiczek. Obrany korzeń szybko utlenia się i ciemnieje, dlatego tuż po obraniu skrop go cytryną i zanurz w zimnej wodzie.
Placuszki ze skorzonery
Składniki:
- 300 g skorzonery,
- ząbek czosnku,
- 1 papryczka chili,
- 2 łyżki posiekanej kolendry,
- sól, pieprz do smaku,
- łyżka masła,
- 2 łyżki oliwy,
- jajko,
- łyżka mąki.
Sposób przygotowania:
- Obierz skorzonerę i zetrzyj na grubej tarce.
- Rozgrzej masło na patelni i podsmaż skorzonerę, aż zmięknie.
- Przełóż ją do miski i wymieszaj z przeciśniętym przez praskę czosnkiem, posiekanym chili, kolendrą, jajkiem i mąką.
- Dopraw solą i pieprzem, a następnie uformuj 6-7 placuszków.
- Rozgrzej oliwę na patelni na średnim ogniu i smaż je na złoty kolor – wystarczy ok. 3-4 minuty na każdej stronie.
fot. Placuszki ze skorzonery/ Adobe Stock, FomaA
Potrawka ze skorzonery
Składniki:
- 500 g skorzonery,
- 1 cebula,
- 400 g pieczarek,
- 350-400 ml bulionu,
- 4 ząbki czosnku,
- 2 łyżki suszonej papryki słodkiej,
- szklanka jogurtu,
- łyżka posiekanej natki pietruszki,
- sól i pieprz do smaku,
- 4 łyżki masła.
Sposób przygotowania:
- Skorzonerę obierz i pokrój na ok. 4 cm odcinki, a pieczarki umyj, osusz i pokrój w plasterki.
- Skorzonerę ugotuj w osolonej wodzie (15-20 minut).
- Posiekaj drobno cebulę i zeszklij ją na rozgrzanym maśle. Dodaj pieczarki i podsmażaj je 10-15 minut, aż zmiękną.
- Wmieszaj do jogurtu czosnek, paprykę, sól i pieprz. Wlej do pieczarek i doprowadź do wrzenia.
- Dodawaj powoli mąkę, przesiewając ją przez sito i mieszając, aby nie zrobiły się grudki.
- Gdy sos zgęstnieje, dodaj ugotowana skorzonerę.
- Podgrzewaj jeszcze 2-3 minuty. Przed podaniem posyp natką.
fot. Potrawka ze skorzonery/ Adobe Stock, FomaA
Kasza gryczana ze skorzonerą
Składniki:
- 100 g suchej kaszy gryczanej,
- 3 sztuki skorzonery,
- 6 suszonych pomidorów,
- posiekana natka pietruszki,
- 1 mała cebula,
- 2 ząbki czosnku.
- 2 łyżki oliwy z oliwek,
- sól,
- pieprz.
Przygotowanie:
- Kaszę ugotuj w lekko osolonej wodzie.
- Cebulę i czosnek posiekaj.
- Skorzonerę obierz (pamiętaj o rękawiczkach) i ugotuj do miękkości (25-30 minut).
- Ugotowaną skorzonerę pokrój na 2 cm kawałki.
- Suszone pomidory pokrój w paseczki.
- Na patelni rozgrzej oliwę, podsmaż cebulę i czosnek.
- Dodaj kaszę i warzywa. Dopraw solą i pieprzem.
- Podawaj posypane posiekaną natką pietruszki.
fot. Kasza gryczana ze skorzonerą/ Adobe Stock, Светлана Терлюкевич
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 22.03.2018.
Czytaj także:
Czym jest karob i jak go stosować w kuchni?
Ciekawe owoce egzotyczne, których warto spróbować
Czosnaczek pospolity — gdzie go szukać i jak jeść?
