Właściwości octu jabłkowego są już dość dobrze znane. Niektóre z nich zostały potwierdzone przez naukę i warto z nich korzystać. Inne nie znalazły odzwierciedlenia w badaniach, więc nadal należy traktować je jak anegdoty, a nie przepis na kurację. Przed zastosowaniem octu jabłkowego w celach leczniczych sprawdź, czy nie dotyczą cię przeciwwskazania i poznaj potencjalne skutki uboczne oraz sposoby na zmniejszanie ryzyka ich wystąpienia. Ocet jabłkowy ma dużo zalet, ale nieumiejętne stosowanie ujawnia jego najgorsze wady.
Spis treści:
- Ocet jabłkowy: właściwości potwierdzone naukowo
- Ocet jabłkowy - jak stosować?
- Ocet jabłkowy - przeciwwskazania i skutki uboczne
Ocet jabłkowy: właściwości potwierdzone naukowo
Wiele osób twierdzi, że ocet jabłkowy pomógł im zwalczyć uciążliwe symptomy i problemy zdrowotne. Ale to trudne do zweryfikowania opinie, a wiadomo jak jest z opiniami — każdy może mieć swoją. Tymczasem znaczenie mają tak naprawdę nie opinie, a wyniki badań naukowych. To one potrafią potwierdzić lub wykluczyć działanie octu jabłkowego. Co zatem wiemy już na pewno o occie jabłkowym i jego właściwościach?
Ocet jabłkowy zawiera szeroką gamę kwasów organicznych, w tym kwasu octowego, któremu przypisuje się najwięcej właściwości prozdrowotnych octu jabłkowego. Naturalny, niefiltrowany ocet jabłkowy powstaje z tak zwanej „matki octowej” i zawiera jej pozostałości. Dzięki temu zawiera też:
- enzymy,
- białka,
- bakterie probiotyczne.
Ocet jabłkowy nie jest bogatym źródłem witamin i minerałów, choć zawiera pewne ilości potasu, magnezu, wapnia i fosforu. W occie jabłkowym niefiltrowanym znajdują się też niewielkie ilości pektyn, elementów błonnika pokarmowego.
Im ciemniejszy ocet jabłkowy, tym więcej zawiera antyoksydantów, które działają prozdrowotnie.
Ocet jabłkowy — właściwości antybakteryjne
Ze względu na kwaśny odczyn, ocet jabłkowy wykazuje działanie antyseptyczne, dezynfekujące. Już Hipokrates, ojciec współczesnej medycyny, używał octu do dezynfekcji ran. Wiadomo też, że ocet ten działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie, ma więc właściwości podobne do czosnku. Utrudnia namnażanie się bakterii, wirusów i grzybów. Z dobrym skutkiem można stosować go do czyszczenia blatów, okien i innych powierzchni.
Antyseptyczne właściwości octu jabłkowego sprawdzą się też w awaryjnej dezynfekcji zewnętrznej — można go stosować wyłącznie zewnętrznie, np. jako wsparcie kuracji grzybicy paznokci. Nie ma natomiast sensu traktować go jako antybiotyk i pić w celu zwalczania infekcji. Jego działanie nie będzie zbyt skuteczne.
Przeciwbakteryjne właściwości octu jabłkowego wykorzystuje się natomiast od stuleci w kuchni — dodatek octu do przetworów powstrzymuje wzrost bakterii typu E. coli i konserwuje zanurzone w nim produkty spożywcze[1].
Właściwości octu jabłkowego a poziom glukozy
Wpływ octu jabłkowego na poziom cukru we krwi został już całkiem dobrze udowodniony naukowo. Jest więc faktem, nie domysłem.
Oczywiście w leczeniu cukrzycy najważniejsza jest dieta uboga w proste węglowodany i stosowanie leków zaleconych przez lekarza. Ocet jabłkowy może jednak okazać się dobrym wsparciem tych działań i skuteczną pomocą w kontrolowaniu glikemii.
Właściwości octu jabłkowego w kontekście poziomu cukru we krwi:
- Ocet jabłkowy może poprawiać wrażliwość ciała na insulinę po zjedzeniu posiłku obfitującego w węglowodany[2].
- Dodatek octu jabłkowego do posiłku powoduje, że poziom cukru we krwi po jedzeniu będzie niższy, niż po takim samym posiłku, ale bez dodatku octu[3].
- Picie octu jabłkowego wieczorem może obniżać poziom glukozy na czczo u osób z cukrzycą[4].
- Dodatek octu jabłkowego do posiłku może obniżać jego ładunek glikemiczny[5] .
Wpływ właściwości octu jabłkowego na odchudzanie
Stosowanie octu jabłkowego na odchudzanie ma sens i to też zostało potwierdzone naukowo. Ocet jabłkowy wykazuje właściwości, które nie odchudzają bezpośrednio, ale mogą pomóc w odchudzaniu. Oto one: zmniejszenie łaknienia i regulacja poziomu cukru we krwi.
Czasami można usłyszeć także o tym, że ocet jabłkowy przyspiesza metabolizm czy ułatwia spalanie tłuszczu, ale akurat na takie działanie dowodów brak, co podkreślają naukowcy z renomowanej kliniki Mayo.
Efekty stosowania octu jabłkowego na odchudzanie będą jednak żadne, jeśli piciu octu nie będzie towarzyszyć dieta odchudzająca i ćwiczenia fizyczne.
Ocet jabłkowy na problemy z sercem i ciśnieniem
Choć niektórzy twierdzą, że ocet jabłkowy poprawia stan układu sercowo-naczyniowego, nie ma na to twardych dowodów naukowych. Faktem natomiast jest, że badania przeprowadzone na zwierzętach potwierdzają następujące właściwości octu jabłkowego:
- obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego i cholesterolu typu LDL[6];
- spadek stężenia triglicerydów[7];
- zmniejszenie stresu oksydacyjnego[6];
- obniżanie ciśnienia krwi[8].
Chociaż należymy do świata zwierząt, to każdy kto twierdzi, że takie samo działanie będzie miał ocet jabłkowy u ludzi, popełnia nadużycie. Dlaczego? Bo nie mamy na to wystarczających dowodów, że i u ludzi ocet jabłkowy wywołuje takie same korzystne dla układu krążenia skutki.
Ocet jabłkowy na skórę i włosy
Ocet jabłkowy na skórę jest popularnym środkiem stosowanym w próbach naturalnego leczenia egzemy, trądziku i innych problemów skórnych. Korzystne właściwości, jakie ocet jabłkowy wywiera na skórę, wynikają z kwaśnego odczynu octu. Niektórzy polecają stosowanie toników z octu jabłkowego lub płukanek do włosów. I faktycznie, w niektórych dolegliwościach skórnych ocet jabłkowy może pomagać, przywracając skórze kwaśny odczyn.
fot. Właściwoci octu jabłkowego/ Adobe Stock, Brent Hofacker
Ocet jabłkowy - jak stosować?
Najlepszym sposobem na włączenie octu jabłkowego do diety, jest nauczenie się jego kuchennych zastosowań. To najlepszy sposób — najsmaczniejszy i najzdrowszy. Ocet jabłkowy można wykorzystywać jako składnik dressingu do sałatki, dodawać go do domowego majonezu i do wszystkich innych dań, np. zamiast soku z cytryny.
Ocet jabłkowy sprawdzi się we wszystkich daniach, w których pożądany jest jego ostrawy, kwaśny smak. Stosuj go zamiast innych rodzajów octu. Ocet ryżowy, ocet spirytusowy i winny, także zawierają kwas octowy i smakują podobnie, ale nie mają takich właściwości jak ocet jabłkowy.
Ocet jabłkowy można też pić po rozcieńczeniu go wodą (to sposób wymieniany najczęściej w kontekście odchudzania). Nie przekraczaj dawki 30 ml (2 łyżek) octu dziennie. Najlepiej stosować domowy ocet jabłkowy zrobiony z całych jabłek lub obierek.
fot. Ocet jabłkowy - jak stosować/ iStock by Getty Images, Liudmila Chernetska
Ocet jabłkowy - przeciwwskazania i skutki uboczne
Choć ocet jabłkowy ma wiele korzystnych właściwości, pijąc go nieumiejętnie można wyrządzić szkody. Ocet nie dla każdego jest zdrowy i bezpieczny, nawet jako dodatek. Żeby uniknąć popularnych skutków ubocznych octu jabłkowego, trzeba pić go w małych ilościach i zawsze rozcieńczać wodą, choć i to nie zawsze pozwala uniknąć działań niepożądanych.
Przeciwwskazania do picia octu jabłkowego
Zawsze warto skonsultować się z lekarzem, gdy w grę wchodzi rozpoczęcie picia octu jabłkowego i ma się on stać elementem jakiejkolwiek "kuracji". Zasada ta obowiązuje też w przypadku przyjmowania jakichkolwiek leków, zwłaszcza gdy trzeba je stosować długoterminowo.
Ocet jabłkowy może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Należy zachować ostrożność w stosowaniu octu przy stosowaniu następujących leków na cukrzycę, medykamentów wpływających na stężenie potasu we krwi, w tym leków działających przeciwobrzękowo.
Skutki uboczne picia octu jabłkowego
Do potencjalnych skutków ubocznych picia octu jabłkowego należą:
- interakcje z lekami (nasilenie lub osłabienie ich działania),
- nasilenie zgagi i innych objawów refluksu[9],
- dłuższe zaleganie pokarmu w żołądku,
- osłabienie apetytu,
- nadwrażliwość zębów.
Przy zewnętrznym stosowaniu octu jabłkowego potrafią natomiast wystąpić podrażnienia skóry[10].
Podsumowanie
Ocet jabłkowy ma szerokie właściwości prozdrowotne. Może być stosowany jako środek regulujący poziom cukru we krwi, środek na odchudzanie lub środek poprawiający stan skóry w niektórych schorzeniach. Ocet sprawdza się też jako składnik naturalnych środków czystości. Przy stosowaniu octu jabłkowego należy jednak zachować ostrożność i upewnić się, że nie wchodzi on w interakcje ze stosowanymi lekami.
Źródła:
1. Yagnik D, Serafin V, J Shah A. Antimicrobial activity of apple cider vinegar against Escherichia coli, Staphylococcus aureus and Candida albicans; downregulating cytokine and microbial protein expression. Sci Rep. 2018 Jan 29;8(1):1732. doi: 10.1038/s41598-017-18618-x. PMID: 29379012; PMCID: PMC5788933.
2. Carol S. Johnston, PHD, Cindy M. Kim, MS, Amanda J. Buller, MS Vinegar Improves Insulin Sensitivity to a High-Carbohydrate Meal in Subjects With Insulin Resistance or Type 2 Diabetes, Diabetes Care 2004;27(1):281–282, https://doi.org/10.2337/diacare.27.1.281
3. Shishehbor F, Mansoori A, Shirani F. Vinegar consumption can attenuate postprandial glucose and insulin responses; a systematic review and meta-analysis of clinical trials. Diabetes Res Clin Pract. 2017 May;127:1-9. doi: 10.1016/j.diabres.2017.01.021. Epub 2017 Mar 2. PMID: 28292654.
4. Andrea M. White, Carol S. Johnston; Vinegar Ingestion at Bedtime Moderates Waking Glucose Concentrations in Adults With Well-Controlled Type 2 Diabetes. Diabetes Care 1 November 2007; 30 (11): 2814–2815. https://doi.org/10.2337/dc07-1062
5. Lim J, Henry CJ, Haldar S. Vinegar as a functional ingredient to improve postprandial glycemic control-human intervention findings and molecular mechanisms. Mol Nutr Food Res. 2016 Aug;60(8):1837-49. doi: 10.1002/mnfr.201600121. Epub 2016 Jun 27. PMID: 27213723.
6. Setorki M, Asgary S, Eidi A, Rohani AH, Khazaei M. Acute effects of vinegar intake on some biochemical risk factors of atherosclerosis in hypercholesterolemic rabbits. Lipids Health Dis. 2010 Jan 28;9:10. doi: 10.1186/1476-511X-9-10. PMID: 20109192; PMCID: PMC2837006.
7. Fushimi T, Suruga K, Oshima Y, Fukiharu M, Tsukamoto Y, Goda T. Dietary acetic acid reduces serum cholesterol and triacylglycerols in rats fed a cholesterol-rich diet. Br J Nutr. 2006 May;95(5):916-24. doi: 10.1079/bjn20061740. PMID: 16611381.
8. Na L, Chu X, Jiang S, Li C, Li G, He Y, Liu Y, Li Y, Sun C. Vinegar decreases blood pressure by down-regulating AT1R expression via the AMPK/PGC-1α/PPARγ pathway in spontaneously hypertensive rats. Eur J Nutr. 2016 Apr;55(3):1245-53. doi: 10.1007/s00394-015-0937-7. Epub 2015 Oct 18. PMID: 26476634.
Czytaj także:
Jaką dietę wybrać? Zobacz 10 najlepszych propozycji diet odchudzających!
Olejek różany - właściwości, zastosowanie i działanie na twarz i ciało
Figi (świeże i suszone) - właściwości, wartości odżywcze, kalorie, zastosowanie
