Amarantus, inaczej szarłat, to bardzo stara odmiana zboża pochodząca a Ameryki Południowej. Naturalnie nie zawiera glutenu, dlatego mogą go jeść osoby na diecie bezglutenowej z celiakią i nietolerancją glutenu. Amarantus je się w postaci kaszy z nasion lub mieli się je na mąkę, która jest bardzo zdrowa, ale nie nadaje się jako jedyna mąka do wypieków. Warto natomiast łączyć ją ze zwykłą, aby ciastom i ciasteczkom dodać smaku i walorów odżywczych.
Spis treści:
Co to jest amarantus?
Amarantus, czyli szarłat był podstawą diety Majów 4 tysiące lat temu. W Europie piękne, amarantowe kwiaty były kiedyś jedynie rośliną ozdobną. Z czasem odkryto, że zawarte w nich nasiona są jadalne. Prawdziwą furorę amarantus zrobił dopiero w XX wieku. Okazało się, że pod względem wartości odżywczej bije na głowę inne, popularne zboża: pszenicę, jęczmień czy żyto.
Amrantus ekspandowany
Amarantus ekspandowany, inaczej zwany poppingiem z amarantusa, to przekształcone w lekkie „perełki” nasiona amarantusa. Proces ten przypomina dmuchanie ryżu lub robienie popcornu. Pod wpływem temperatury i ciśnienia powiększają się, ulegają rozerwaniu, co sprawia, że stają się bardziej miękkie, ale zachowują niemal wszystkie wartości odżywcze normalnych nasion amarantusa, a przy tym są trwalsze i nadają się od razu do jedzenia.
Mąka z amarantusa
Mąka z amarantusa to zmielone ziarna szarłatu. Jest bogatym źródłem błonnika, białka i żelaza. Mąka ta nie zachowuje się jak inne typowe mąki, lecz jak pozostałe mąki bezglutenowe, gdyż amarantus glutenu nie zawiera. Z tego powodu nie nadaje się jako jedyna mąka do wypieku, lecz jest dobrym zagęstnikiem. W wypiekach najlepiej łączyć ją z innymi rodzajami mąki, które zapewnią wypiekom puszystość.
Mąka z amarantusa ma przyjemny, lekko orzechowy smak, który sprawdza się w deserach, naleśnikach, ciasteczkach i placuszkach.
Kasza amarantus
Kasza z amarantusa to po prostu nieekspandowane ziarna amarantusa, które należy przed spożyciem ugotować. Z kolei kaszka z amarantusa to rozdrobnione nieekspandowane ziarna szarłatu. Kaszkę gotuje się krócej niż kaszę z całych ziaren.
Olej z amarantusa
Z ziaren amarantusa można tłoczyć olej, który znajduje zastosowanie zarówno w kuchni jak i w przemyśle kosmetycznym. W kuchni warto dodawać go do sałatek, wypieków, gotowanych warzyw i dressingów oraz sosów, ale nie warto na nim smażyć, gdyż traci wtedy swoje właściwości. Idealnie komponuje się z daniami z roślin strączkowych i mięs.
Właściwości amarantusa
Ziarna amarantusa dostarczają witamin z grupy B, a także witamin A i E. Amarantus jest źródłem wartościowego białka roślinnego, które może pełnić rolę zamiennika mięsa. Z tego powodu szarłat może znaleźć się w daniach sportowców i osób na diecie wegańskiej.
Zboże to (botanicznie pseudo-zboże) jest także dobrym źródłem żelaza (7,8 mg w 100 g). Warto łączyć je z produktami, które dostarczają witaminy C (natka pietruszki, brokuły, czarne porzeczki), by zwiększyć przyswajalność żelaza. Amarantus jest cennym uzupełnieniem jadłospisu osób z anemią.
Właściwości odżywcze amarantusa
100 g surowych ziaren amarantusa zawiera:
- 371 kcal,
- 13,6 g białka,
- 65,2 g węglowodanów,
- 7 g tłuszczu,
- 6,7 g błonnika.
Jeśli chodzi o mikroelementy, to 100 g ziaren szarłatu dostarcza:
- wapń – 159 mg,
- fosfor – 557 mg,
- potas – 508 mg,
- sód – 4 mg,
- cynk – 2,87 mg,
- miedź – 0,525 mg,
- mangan – 3,33 mg,
- selen – 18,7 mg,
- żelazo – 7,61 mg.
Zawartość witamin w ziarnach amarantusa wynosi na 100 g:
- witamina C – 4,2 mg,
- witamina B1 – 0,116 mg,
- witamina B3 – 0,923 mg,
- witamina B5 – 1,46 mg,
- witamina B6 – 0,591 mg,
- beta-karoten – 1 µg,
- witamina A – 2 IU,
- witamina E – 1,19 mg.
Indeks glikemiczny amarantusa
Ziarna amarantusa mają wysoki indeks glikemiczny. Wynosi on 107. To sprawia, że szarłat nie jest dobrą propozycją dla cukrzyków.
Właściwości zdrowotne amarantusa
Nasiona amarantusa sycą, ale nie tuczą. Mają nawet 2 razy więcej błonnika niż kasza jęczmienna i 10 razy więcej niż ziemniaki. Dzięki temu usprawniają trawienie i przyspieszają przemianę materii. Porcja 100 g ugotowanych ziaren amarantusa ma tylko 102 kcal.
Amrantust to źródło wapnia
Jesteś uczulona na białko mleka krowiego lub po prostu nie lubisz produktów mlecznych? Wzbogać codzienny jadłospis w ziarna, płatki czy popping amarantusowy, które zawierają łatwo przyswajalny wapń.
Amrantus dla zestresowanych
Jeśli żyjesz w ciągłym napięciu i brakuje ci czasu na regularne posiłki, włącz do swojego menu amarantus ekspandowany. Taka zdrowa przekąska zawiera więcej magnezu niż kawałek czekolady, dostarcza też sporo witamin z grupy B, które wspomagają pracę układu nerwowego.
Szarłat dla seniorów
Niepozorne ziarna zawierają sporo skwalenu (olej z nasion szarłatu zawiera go 10 razy więcej niż oliwa). Substancja ta ma właściwości przeciwutleniające i może „wymiatać” z organizmu szkodliwe wolne rodniki, opóźniając starzenie się organizmu.
Amarantus dla serca
Amarantusowa „owsianka” to doskonałe śniadanie dla osób, które mają kłopoty z sercem. Takie danie to źródło zdrowych kwasów tłuszczowych. Pomagają one obniżyć poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, zapobiegają powstawaniu zakrzepów, usprawniają przepływ krwi przez tętnice wieńcowe.
fot. Właściwości amarantusa/ Adobe Stock, tenkende
Amarantus – przeciwwskazania
Nie ma wiele przeciwwskazań do jedzenia amarantusa. Jednym z nich jest alergia na te ziarna, ale zdarza się ona bardzo rzadko.
Drugim przeciwwskazaniem może być zespół jelita drażliwego. Amarantus należy do produktów oznaczanych jako FODMAP i może nasilać dolegliwości, z którymi borykają się osoby cierpiące na tę chorobę. Dlatego nie ma dla niego miejsca w diecie w zespole jelita wrażliwego.
Amarantus — przepisy
Jak gotować suche ziarna? Szklankę ziaren zalej 2 szklankami wody, lekko posól i gotuj przez około 20 minut. Płatki amarantusowe lub kaszkę szarłatową gotuje się na wodzie, mleku lub napoju roślinnym przez około 3-5 minut. Popping z amarantusa (amarantus ekspandowany) to produkt gotowy, który możesz dodawać do jogurtu, owsianki, a nawet zupy.
Amarantus: przepis na śniadanie
Składniki:
- szklanka ugotowanych ziaren amarantusa,
- pół szklanki mleka,
- 1 duże jabłko,
- łyżka rodzynków,
- łyżka płatków owsianych,
- łyżeczka miodu,
- cynamon.
Sposób przygotowania:
- Amarantus wymieszaj z cynamonem i miodem i zalej mlekiem.
- Jabłko obierz. Połowę jabłka zetrzyj na tarce. Drugą połowę pokrój w łódeczki.
- Do amarantusa dodaj starte jabłko i wmieszaj płatki owsiane.
- Na wierzchu ułóż kawałki jabłka i posyp rodzynkami.
fot. Amarantus: przepis na śniadanie/ Adobe Stock, Liliana
Ciasteczka z amarantusem
Składniki:
- 3 szklanki ekspandowanego amarantusa,
- 2 i 1/4 szklanki maki pszennej,
- 2 jaja,
- szklanka drobnego cukru,
- szklanka brązowego cukru,
- szklanka rozpuszczonego masła,
- 2 łyżeczki ekstraktu waniliowego,
- łyżeczka proszku do pieczenia,
- łyżeczka sody oczyszczonej,
- łyżeczka soli,
- łyżka nasion lnu,
- łyżka nasion sezamu.
Sposób przygotowania:
- Rozgrzej piekarnik do 180 stopni.
- Wymieszaj w dużej misce rozpuszczone masło z dwoma rodzajami cukru.
- Wbij 2 jaja i dodaj aromat waniliowy. Dobrze wymieszaj.
- W innej misce dokładnie przemieszaj suche składniki: mąkę pszenną, proszek do pieczenia, sodę i sól. Następnie dodaj mieszankę suchą do mokrej i wymieszaj dokładnie.
- Dodaj ekspandowane ziarna amarantusa i wymieszaj, aż powstanie jednorodna masa.
- Wyłóż blachę papierem do pieczenia i wykładaj na niego porcje ciasta, formując z nich okrągłe ciasteczka. Ponieważ urosną, zachowaj między nim ok. 5 cm odstępu. Jeśli cisto jest zbyt luźne, dodaj nieco więcej mąki pszennej.
- Posyp z wierzchu sezamem i siemieniem lnianym.
- Wstaw do piekarnika i piecz 7-10 minut.
fot. Ciasteczka z amarantusem/ Adobe Stock, Edith
Placki z amarantusa
Składniki:
- ½ szklanki maki z amarantusa,
- ½ szklanki maki z tapioki,
- ½ szklanki napoju migdałowego,
- 2 łyżki oleju rzepakowego,
- ½ łyżeczki proszku do pieczenia,
- szczypta soli,
- szczypta cynamonu,
- 4 łyżki skrobi ziemniaczanej.
Sposób przygotowania:
- Roztrzep dokładnie jaja. Dodaj napój migdałowy i olej. Bardzo dobrze roztrzep.
- Suche składniki wymieszaj dokładnie w innej misce, a następnie dodaj do jaj i bar-dzo dokładnie wymieszaj.
- Rozgrzej patelnię, delikatnie ją natłuszczając.
- Nakładaj na patelnię stołową łyżką porcje ciasta, formując okrągłe placuszki.
- Smaż je na złoto z obu stron.
- Podawaj placuszki z marantusem np. z płatkami migdałów i owocami: jabłkami i bo-rówkami lub jagodami.
fot. Placki z amarantusa/ Adobe Stock, Angelika Heine
Chleb z amarantusa
Składniki:
- szklanka posiekanych daktyli,
- ½ mąki z amarantusa,
- 2 duże jajka,
- szklanka wrzącej wody,
- ½ szklanki miodu,
- 5 łyżek roztopionej margaryny,
- 2 szklanki mąki pełnoziarnistej,
- 2 łyżeczki proszku do pieczenia,
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego,
- łyżka nasion dyni,
- łyżka mieszanki białego i czarnego sezamu.
Sposób przygotowania:
- Rozgrzej piekarnik do 180 stopni i wyłóż keksówkę papierem do pieczenia.
- Posiekane daktyle zalej wrzątkiem i odstaw na 15 minut. Następnie je dokładnie odsącz.
- Wybij białka i je ubij. Wmieszaj w nie żółtka, miód, aromat i margarynę.
- W innej misce dokładnie wymieszaj razową mąkę z mąką z amarantusa i proszkiem do pieczenia.
- Następnie dodaj mąkę do masy jajecznej i dokładnie wymieszaj. Delikatnie wmieszaj posiekane daktyle.
- Przełóż ciasto do formy, posyp nasionami dyni i sezamem.
- Wstaw do piekarnika na ok. godzinę i 15 minut. Piecz „do suchego patyczka”.
- Po upieczeniu przestudź 15 minut w formie, a następnie wyjmij chleb z amarantusem i pozwól mu do reszty wystygnąć.
fot. Chleb z amarantusa/ Adobe Stock, LivaLife
Babeczki z amarantusem
Składniki:
- 50 g suchych ziaren amarantusa,
- 250 g mąki pszennej,
- pół szklanki oleju rzepakowego,
- ¾ szklanki śmietany,
- 6 łyżek drobnego cukru,
- łyżka proszku do pieczenia,
- łyżeczka ekstraktu waniliowego,
- 4 łyżki drobno pokruszonej gorzkiej czekolady.
Sposób przygotowania:
- Ugotuj ziarna amarantusa, odsącz i wystudź.
- Dokładnie roztrzep jaja i wmieszaj w nie śmietanę oraz olej.
- Wmieszaj w masę kolejno: cukier, mąkę, sól i proszek do pieczenia oraz ekstrakt waniliowy.
- Wmieszaj ugotowane ziarna amarantusa oraz rozdrobnioną czekoladę.
- Ponakładaj ciasto do papierowych foremek na babeczki.
- Wstaw do piekarnika na 25-30 minut.
- Podawaj babeczki z amarantusem na ciepło.
fot. Babeczki z amarantusem/ Adobe Stock, Maresol
Treść artykułu pierwotnie opublikowano 26.08.2014 r.
Czytaj także:
Przepis na bezglutenowe brownie z amarantusem
Ciasteczka bezglutenowe z amarantusem - prosty przepis
Fit ciasta i desery z malinami: 4 superprzepisy
