Chętnie się obdarowujemy przy różnych okazjach. Czasem jest to nawet bardzo wartościowy prezent, np. gotówka na kupno mieszkania. Nawet wtedy, gdy dajemy coś rodzinie, trzeba spisać umowę darowizny. A następnie dopełnić wszystkich formalności wymaganych przez prawo. Nie musisz zgłaszać do urzędu skarbowego „kieszonkowego”, jakie co miesiąc dajesz swojemu dziecku. Jeśli jednak zamierzasz podarować komuś znaczną kwotę gotówki lub wartościową rzecz, powinnaś wiedzieć, jak należy formalnie załatwić sprawy związane z darowizną. Sprawdź, jak przekazać darowiznę!
Co można uznać jako darowiznę?
- nieruchomości (dom, mieszkanie, działka budowlana);
- ruchomości (biżuteria, samochód, dzieła sztuki);
- pieniądze;
- prawa (np. prawo wieczystego użytkowania, własnościowe prawo do lokalu).
Darowizną może być także np. umorzenie długu, ale tylko wtedy, gdy darczyńca nie zażądał czegoś w zamian.
W jaki sposób należy przekazać darowiznę?
Zgodnie z przepisami darowizna powinna być dokonana w formie aktu notarialnego. Jest to konieczne, gdy chcemy podarować nieruchomość - mieszkanie, działkę. Rzeczy czy pieniądze można przekazać bez umowy. Lepiej jednak ją spisać, by mieć tego dowód w razie jakichś problemów lub kontroli urzędu skarbowego.
Sporządzenie umowy nie jest skomplikowane (umowa darowizny - wzór) - trzeba podać dane darczyńcy (osoby, która obdarowuje), obdarowanego (ten, który otrzymuje dar), szczegółowo opisać przedmiot i wartość darowizny oraz termin jej przekazania.
W piśmie musi się też znaleźć zapewnienie o tym, że obdarowany przyjął przedmiot. Darowizna jest ważna od momentu jej wykonania - np. gdy rodzice dają ci pieniądze, to przekazanie ich na twoje konto oznacza spełnienie darowizny.
Czy od darowizny trzeba zapłacić podatek?
Zgodnie z przepisami darowizna podlega opodatkowaniu. Wysokość podatku zależy od tego, kto cię obdarował.
Całkowite zwolnienie z podatku dotyczy wyłącznie najbliższej rodziny (tzw. grupa 0 w ramach I grupy podatkowej) i obejmuje: małżonka, zstępnych syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępnych (np. matka, ojciec, dziadkowie), pasierbów, rodzeństwo, ojczyma i macochę. W przypadku członków tej grupy wszystkie darowizny są zwolnione z opodatkowania.
W przypadku pozostałych członków I grupy podatkowej (zięcia, synowej, teściów) zwolnienie podatkowe przysługuje, gdy spełnione są następujące warunki:
- w ciągu 5 lat dostałaś od darczyńcy dobra, których wartość nie przekroczyła 9 637 zł - nie trzeba wtedy nawet zgłaszać tego do urzędu skarbowego;
- jeżeli darowizna przekracza kwotę 9 637 zł - urząd skarbowy musi zostać o tym powiadomiony. Ponadto, w wypadku darowizny pieniężnej, gotówkę należy przekazać przekazem pocztowym albo wpłacić na konto bankowe lub spółdzielcze.
Z podatku zwolnione są również darowizny od tzw. II i III grupy podatkowej, jednak w tych przypadkach kwoty są znacznie niższe:
- 7 276 zł - jeśli darowiznę otrzymują zstępni rodzeństwa (siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców (wuj, ciotka), małżonkowie rodzeństwa, małżonkowie pasierbów, rodzeństwo małżonków lub małżonkowie rodzeństwa małżonków (II grupa podatkowa);
- 4 902 zł - jeżeli darowizna jest przekazana przez osobę krewną, która nie została wymieniona w żadnej z poprzednich grup lub osobę niespokrewnioną (III grupa podatkowa).
Powiadom urząd o darowiźnie, bo zapłacisz podatek. Aby osoby uprzywilejowane, czyli należące do najbliższej rodziny, zostały zwolnione z podatku, darowizna, o ile przekracza przytoczone kwoty, musi być zgłoszona do urzędu skarbowego.
Wysokość podatku od darowizny
Podatek od darowizny oblicza się na podstawie nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku.
W 2018 roku przedstawia się to następująco:
1. nabywcy z I grupy podatkowej:
- do 10 278 zł - 3%;
- od 10 278 do 20 556 zł - 308,30 zł i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł;
- od 20 556 zł - 822,20 zł i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł.
2. nabywcy z II grupy podatkowej:
- do 10 278 zł - 7%;
- od 10 278 do 20 556 zł - 719,50 zł i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
- od 20 556 zł - 1 644,50 zł i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł.
3. nabywcy z III grupy podatkowej:
- do 10 278 zł - 12%;
- od 10 278 do 20 556 zł - 1 233,40 zł i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
- od 20 556 zł - 2 877,90 zł i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł.
Kto powinien zgłosić darowiznę?
- Ty, jako osoba obdarowana - jeśli dostałaś gotówkę lub cenną rzecz i została spisana zwykła umowa darowizny. Na zgłoszenie masz 6 miesięcy od przekazania darowizny. Przy czym w przypadku darowizny pieniężnej datą przekazania jest data na przelewie bankowym lub przekazie pocztowym.
- Notariusz - jeśli darowizna nastąpiła w formie aktu notarialnego. Musi to zrobić w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został sporządzony dokument.
Porady prawne i finansowe - forum >>
Gdzie trzeba zgłosić darowiznę?
To zależy od tego, co ci podarowano. Gdy jest to nieruchomość, notariusz zgłasza to do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca jej położenia. Natomiast, jeżeli otrzymałaś rzeczy ruchome lub gotówkę - właściwy jest urząd twojego miejsca zamieszkania.
Jak złożyć zawiadomienie?
Jeśli przysługuje ci zwolnienie podatkowe - na urzędowym formularzu SD-Z2 („Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych”).
Na druku trzeba wpisać następujące informacje:
- dane i adres obdarowanego (łącznie z numerem NIP i PESEL);
- dane darczyńcy;
- informacje o darowiźnie (w tym jej wartość);
- stosunek pokrewieństwa łączący darczyńcę i obdarowanego;
- sposób przekazania środków finansowych (przelew, przekaz).
Do druku SD-Z2 należy dołączyć:
- w wypadku nieruchomości - dokument potwierdzający, że osoba, od której otrzymałaś nieruchomość, miała to niej tytuł prawny (może być to np. wypis z księgi wieczystej, umowa kupna-sprzedaży);
- przy darowiźnie rzeczy lub gotówki - umowę darowizny i dowód wpłaty pieniędzy.
Gdy nie przysługuje ci zwolnienie podatkowe, bo darowiznę otrzymałaś np. od dalszych krewnych, musisz złożyć zeznanie podatkowe na druku SD-3 („Zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych”). Masz na to miesiąc od przyjęcia darowizny.
W zeznaniu nie obliczasz podatku - zrobi to za ciebie urząd skarbowy. Jeśli darowizna nastąpiła w drodze aktu notarialnego - to notariusz zgłasza ją fiskusowi i pobiera od ciebie wymagany przepisami podatek.
Kiedy i jak możesz odwołać darowiznę?
Co, jeśli zapomnisz poinformować o darowiźnie?
Nawet jeśli dostałaś darowiznę od bliskich, ale nie dotrzymałaś sześciomiesięcznego terminu jej zgłoszenia, urząd skarbowy obciąży cię podatkiem. Będzie on obliczony tak jak dla I grupy podatkowej.
Natomiast, jeśli ukryjesz fakt darowizny przed fiskusem, a ten ujawni to w wyniku kontroli, nałoży na ciebie karę w wysokości 20 procent wartości darowizny.
Jeśli nie mogłaś dotrzymać terminu zgłoszenia darowizny z przyczyn od ciebie niezależnych (np. chorowałaś), możesz złożyć wniosek do naczelnika US o przywrócenie terminu. Pamiętaj, by zrobić to w ciągu 7 dni od ustania przyczyny, z powodu której nie zgłosiłaś darowizny. Wniosek należy udokumentować, przedstawiając np. zwolnienie lekarskie.
Alicja Hass/Przyjaciółka
Dowiedz się więcej:
Kiedy zapłacisz podatek od darowizny?
Darowizna - wszystko co warto o niej wiedzieć
Darowizna z zagranicy
