Rosół kolagenowy jest nazywany płynnym złotem nie bez powodu. Wzbogacenie diety w kolagen daje sporo korzyści zdrowotnych, które można obserwować już gołym okiem. Wywar z kości, podrobów, skór, łapek i korpusów przeżywa renesans popularności. Przygotowują go już nie tylko nasze babcie, ale też współczesne it-girls. Oto sprawdzony przepis na pyszny bulion bogaty w kolagen i wszystko o tym, jak wpływa on na organizm.
Spis treści:
- Właściwości rosołu kolagenowego
- Rosół kolagenowy - przeciwwskazania
- Wartości odżywcze rosołu kolagenowego
- Przepis na najlepszy bulion kolagenowy
- Jak zrobić dobry bulion kolagenowy? Wskazówki
- Jak pić i stosować bulion kolagenowy?
- Co zrobić z bulionu kolagenowego?
Właściwości rosołu kolagenowego
Rosół kolagenowy (bulion kolagenowy) jest przede wszystkim źródłem naturalnego kolagenu, który naturalnie występuje w tkankach zwierzęcych.
Bulion kolagenowy najczęściej spożywa się, by zadbać o zdrowie stawów, kości, włosów, paznokci i skóry.
Jak działa bulion kolagenowy?
Główną zaletą rosołu kolagenowego jest to, że jest on bogaty w kolagen. Kolagen to główne białko strukturalne w organizmie ludzkim. Odpowiada on za elastyczność skóry, mocną strukturę stawów i nie tylko.
Przez długi czas sądzono, że jedzenie kolagenu nie wpływa bezpośrednio na zwiększenie jakości kolagenu w tkankach. Kolagen to rodzaj białka, które w żołądku rozkłada się na aminokwasy. Sądzono, że jedzenie kolagenu wcale nie ma lepszego wpływu na struktury kolagenowe w organizmie, niż dieta bogata w białko. Okazuje się jednak, że to nie jest prawda.
Najnowsze dowody naukowe wskazują, że wzbogacenie diety w kolagen faktycznie wpływa na lepszą jakość kolagenu w tkankach łącznych ludzkiego ciała. Bilion kolagenowy może bezpośrednio wspierać utrzymanie elastyczności skóry, zdrowie stawów, kości i innych struktur. Dlaczego? Ponieważ ułatwia przebudowywanie struktur kolagenowych w ciele i zapewnia odpowiednie substraty do zachodzenia tego procesu.
Jakich efektów prozdrowotnych możesz spodziewać się po wprowadzeniu bulionu kolagenowego do diety?
- Zwiększona elastyczność, nawilżenie i jędrność skóry.
- Wsparcie zdrowia jelit i regeneracji kosmków jelitowych (jest bogatym źródłem gluteminy).
- Potencjalnie szybsze gojenie ran, odbudowa kości i regeneracji po różnych kontuzjach.
- Łagodzenie objawów artretyzmu i bólu w stawach.
- Wzmocnienie włosów i paznokci.
- Wsparcie pracy żołądka (dzięki zawartości glicyny).
- Zmniejszona widoczność cellulitu i zmarszczek.
- Lepsza praca układu odpornościowego.
Czy rosół kolagenowy jest zdrowy?
Rosół kolagenowy jest ogólnie uznawany za bardzo zdrowy. Może być wartościowym elementem jadłospisu. Większości osób umieszczenie bulionu kolagenowego w diecie przyniesie sporo zalet zdrowotnych. Od zdrowia jelit, przez skórę i paznokcie, po układ odpowrnościowy. Bulion kolagenowy może mieć wpływ na te wszystkie układy. To też tańsza alternatywa dla dość drogich suplementów kolagenowych.
Warto jednak pamiętać, że rosół kolagenowy oprócz cennych składników zawiera też składniki, które nie są pożądane w diecie w znaczących ilościach. To z ich zawartości wynikają przeciwwskazania do picia rosołu kolagenowego.
Rosół kolagenowy - przeciwwskazania
Najniej pożądanymi składnikami w bulione kolagenowym są: sód (pochodzący z soli), nasycone kwasy tłuszczowe i puryny, które podnoszą poziom kwasu moczowego.
To z ich zawartości wynikają przeciwwskazania do jedzenia bulionu kolagenowego:
- Sód i sól — dosolony bulion kolagenowy jest źródłem sodu, który warto ograniczać dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego. Szczególnie jeśli masz nadciśnienie lub występuje ono w twojej rodzinie. Sód to minerał, którego Polacy spożywają za dużo.
- Nasycone kwasy tłuszczowe (NKT)- mięso zawiera sporo nasyconych kwasów tłuszczowych, których zawartość w zdrowym jadłospisie powinna wynosić maksymalnie 10% dziennej podaży energii. Jeśli masz wysoki cholesterol, problemy z układem sercowo-naczyniowym, ściśle kontroluj ilość NKT w diecie i nie przesadzaj ze spożyciem odzwierzęcych produktów. Unikaj dodawania do bulionu kolagenowego tłustych części mięs.
- Puryny - to związki znajdujące się w bulionie w dużych ilościach, które są prekursorami kwasu moczowego w organizmie. Jeśli masz wysoki poziom kwasu moczowego, zdecydowanie lepiej unikać pokarmów bogatych w puryny, w tym rosołu kolagenowego. Może przynieść ci więcej szkód niż zalet.
Powyższe wady składu bulionu kolagenowego powodują, że za przeciwwskazanie do jego stosowania można uznać następujące jednostki chorobowe.
Dna moczanowa - przeciwwskazanie do stosowania rosołu kolagenowego
Dieta w dnie moczanowej zakłada konieczność ograniczania spożycia puryn: prekursorów kwasu moczowego. W mięsie jest puryn sporo, a wszystkie puryny przechodzą też do bulionów. Bulion kolagenowy jest więc skoncentrowanym źródłem puryn, a więc podwyższa też stężenie kwasu moczowego w organizmie. Już jednorazowe zjedzenie dużej ilości rosołu kolagenowego może spowodować poważny atak dny moczanowej.
Jeśli masz dnę moczanową lub wysoki poziom kwasu moczowego we krwi, ogranicz buliony i rosoły na mięsie i kościach. W tym przypadku przynoszą one więcej zagrożeń zdrowotnych niż korzyści.
Choroby nerek - przeciwwskazanie do stosowania bulionu kolagenowego
W chorobach nerek trzeba niekiedy stosować dietę ubogobiałkową, a bulion kolagenowy jest zasobny w ten składnik. Dodatkowo bulion kolagenowy jest bogaty w sód, wapń i inne minerały, których chore nerki nie potrafią odfiltrowywać z wystarczającą wydajnością. W zależności od stadium choroby nerek, czasem trzeba też ograniczyć przyjmowane płyny. Jeśli masz chore nerki, skonsultuj pomysł włączenia bulionu kolagenowego do diety z doświadczonym dietetykiem i swoim lekarzem.
Alergie i nietolerancje na bulion i jego składniki
Rosół kolagenowy jest zazwyczaj dość dobrze tolerowany przez alergików, z uwagi na gługie gotowanie, które sprzyja rozkładowi alergenów. Osoby z alergią na mięso (np. drób) mogą jednak nie tolerować bulionu. Rosół kolagenowy może zawierać też inne alergenty (np. seler, gorczycę), przez to nie jest wskazany dla osób z alergią na te składniki.
Nietolerancja histaminy a bulion kolagenowy
Bulion kolagenowy może zawierać naprawdę spore ilości histaminy, związku, na który wiele osób ma nadwrażliwość. Objawem nietolerancji histaminy mogą być np. czerwone plamy na twarzy, uczucie gorąca po posiłku, czy katar sienny. Dieta antyhistaminowa zakłada skrajne ograniczenie bulionów długogotowanych i rosołów. Trzeba wtedy zrezygnować ze spożywania rosołu kolagenowego.
Wartości odżywcze rosołu kolagenowego
Bulion kolagenowy jest oczywiście bogatym źródłem, kolagenu, ale to niejedyny składnik, którego dostarcza.
Wartościowe składniki w rosole kolagenowym to:
- Kolagen: To główny składnik bulionu kolagenowego, który pochodzi z gotowania kości, chrząstek i skór zwierząt. Kolagen stanowi ważny budulec tkanki łącznej w organizmie, wspierając zdrowie stawów, skóry, włosów i paznokci.
- Aminokwasy: Rosół kolagenowy zawiera różne aminokwasy, w tym glicynę, prolinę, lizynę i argininę. Aminokwasy są podstawowymi składnikami białek, które odgrywają istotną rolę w procesach regeneracji i naprawy tkanek.
- Minerały: Gotowanie kości w rosole uwalnia różne minerały, takie jak wapń, fosfor, magnez, siarka i inne, które mogą wspierać zdrowie kości, zębów i ogólny metabolizm.
- Glikozaminoglikany (GAGs): To substancje chemiczne występujące naturalnie w chrząstce, które mogą wspomagać zdrowie stawów. Są uwalniane podczas gotowania bulionu na kościach.
- Glukozamina i chondroityna: Te związki chemiczne występujące naturalnie w chrząstce mogą wspierać zdrowie stawów, ścięgien i ogólnie tkanek łącznych w organizmie. Glukozamina na stawy jest nawet polecana w formie suplementu, a w bulionie kolagenowym występuje w bardziej naturalnej formie.
- Kwas hialuronowy: To substancja, która występuje w skórze i innych tkankach łącznych. Pomaga utrzymać wilgotność i elastyczność skóry. Jego najlepszym źródłem jest właśnie bulion kolagenowy.
W bulionie kolagenowym jest średnio ok. 2-5 g kolagenu na 100 g rosołu. Rosół kolagenowy ma kaloryczność ok. 20-40 kcal/ 100 g. Bardzo zagęszczone formy bulionu kolagenowego mogą mieć jednak nawet 60-70 kcal/ 100 g. Największe znaczenie ma tu rodzaj wykorzystanego mięsa (im więcej tłuszczu tym większa kaloryczność) i długość gotowania (im bardziej zagęszczony bulion, tym więcej kcal na 100 ml).
Dokładnie wartości odżywcze rosołu kolagenowego będą się różnić w zależności od tego:
- Ile czasu gotujesz rosół kolagenowy — im dłużej gotowany, tym większa kaloryczność, ale też większa zawartość cennych substancji z wygotowanych kości i chrząstek;
- Jakie dodatki dodajesz do bulionu kolagenowego — bulion kolagenowy na kościach ma trochę inny skład, niż bulion kolagenowy z samych kurzych nóżek. Na zawartość składników wpływa też dodatek warzyw i przypraw.
- Ile soli dodajesz do bulionu kolagenowego — im więcej soli tym więcej sodu w rosole kolagenowym (który wiele osób powinno ograniczać).
- Jaka jest jakość wybranych składników — im lepszej jakości mięso i inne składniki, tym wyższa wartość prozdrowotna bulionu kolagenowego. Postaw na składniki wysokiej jakości jeśli zależy ci na najzdrowszej wersji rosołu z kolagenem.
Przepis na najlepszy bulion kolagenowy
Jest wiele przepisów na rosół kolagenowy, ale w każdym z nich znajdują się zwierzęce wyroby bogate w kolagen: łapki, ścięgna, kości, korpusy. Przygotowując bulion kolagenowy, możesz dodać warzywa lub zupełnie je pominąć. Ilość wykorzystanego mięsa dostosuj do wielkości garnka i potrzeb. Poniżej znajdziesz podstawowy przepis na bulion kolagenowy, który możesz dowolnie modyfikować. Wszystkie składniki zostały w nim uprzednio upieczone, by wydobyć głębie smaku umami, ale możesz też pominąć ten krok.
Składniki:
- 500 g kurzych łapek,
- 500 g szyj indyczych lub korpusów drobiowych,
- 500 g szpikowych kości wołowych,
- ok. 3 litry wody,
- 2 łyżki octu jabłkowego,
- porcja włoszczyzny: 2 marchewki, cebula, seler, pietruszka, por,
- opcjonalnie: garść suszonych grzybów,
- łyżka soli,
- łyżeczka pieprzu,
- 4 liście laurowe,
- 5 kulek ziela angielskiego,
- dowolne przyprawy: czosnek, lubczyk, imbir.
Sposób przygotowania:
- Kurze łapki, kości i szyje indycze wyłóż na blachę.
- Piecz w temp. 180 stopni przez ok. 20-30 minut, do podpieczenia mięsa.
- Przełóż do garnka i zalej zimną wodą.
- Dodaj ocet.
- Doprowadź do zagotowania i gotuj na niewielkim ogniu przez minimum 12 godzin (optymalnie 36 godzin). Rosół powinien delikatnie "pyrkać" ale nie gotować się gwałtownie.
- 2-3 godziny przed końcem gotowania, dodaj do bulionu kolagenowego włoszczyznę (też możesz podpiec ją wcześniej w piekarniku), liść laurowy, grzyby, ziele angielskie, pieprz, sól i inne przyprawy.
- Gotowy bulion kolagenowy odcedź przez sito i przelej do słoików.
fot. Przepis na rosół kolagenowy/ Adobe Stock, Madeleine Steinbach
Jak zrobić dobry bulion kolagenowy? Wskazówki
Jakie proporcje mięsa na bulion kolagenowy?
Ile gotować bulion kolagenowy?
Rosół kolagenowy w idealnych warunkach powinno się gotować przez ok. 36 h. Do wyciągnięcia większości składników odżywczych wystarczy gotowanie przez 12 h, jednak każda dodatkowa godzina to atut.
Czy nie ma sensu robić bulionu kolagenowego jeśli będziesz gotować go krócej? Oczywiście, że sens jest. Już po 4-6 h gotowania powstaje wartościowy bulion pełen kolagenu, ale nie wykorzystujesz wtedy całego potencjału składników.
Długie gotowanie bulionu kolagenowego pozwala przede wszystkim wydobyć składniki z kości. O ile z mięsa drobiowego kolagen wygotowuje się stosunkowo szybko (w ciągu kilku godzin), to pozstkanie cennych glikozaminoglikanów i glukozaminy może zająć więcej czasu.
Bulion kolagenowy dobrze gotować w wolnowarze: ułatwia on długie gotowane bez konieczności nadzorowania tej czynności.
Jakie mięso na wywar kolagenowy?
- Skóra kurczaka: Skóra kurczaka zawiera dużą ilość kolagenu, szczególnie w obszarze blisko tkanki łącznej. Zawartość kolagenu: około 14-25 g na 100 g.
- Nóżki kurczaka: Kurze nóżki, zwłaszcza stawy, są bogate w kolagen. Zawartość kolagenu: 18-24 g na 100 g.
- Żelatyna: Żelatyna, uzyskiwana z gotowania skórek i kości zwierzęcych, jest jednym z najczystszych źródeł kolagenu. Zawartość kolagenu: około 85-90 g na 100 g.
- Końce skrzydełek kurczaka: Kości i chrząstki w końcach skrzydełek zawierają kolagen. Zawartość kolagenu: około 15-20 g na 100 g.
- Twarda część mięsa wieprzowego: Twarde części mięsa wieprzowego, takie jak łopatka czy golonka, też zawierają kolagen. Zawartość kolagenu: około 8-12 g na 100 g.
- Stawy wołowe: Kości i stawy wołowe są również bogate w kolagen. Zawartość kolagenu: około 10-15 g na 100 g.
- Wieprzowe nóżki: zawierają ok. 16-29 g kolagenu na 100 g.
- Szyje indycze: jedno z tańszych źródeł kolagenu, mają go ok. 8-12 g/ 100 g.
Jakie kości do wywaru kolagenowego?
Zastanawiasz się jakie kości sprawdzą się najlepiej do rosołu kolagenowego? Najlepiej wybierać duże kości szpikowe oraz końcówki kości z chrząstkami. Dodatkowym atutem są też ścięgna przylegające do kości. W kości do bulionu kolagenowego zaopatrzysz się w dobrym sklepie mięsnym. Poproś o przepiłowanie kości tak, by odsłonić w nich szpik - szybciej wygotuje się do bulionu.
fot. Bulion kolagenowy na kościach/ Adobe Stock, Esin Deniz
Po co ocet do bulionu kolagenowego?
Ocet pełni w bulionie kolagenowym dwie funkcje:
- przełamuje smak bulionu i powoduje, że jest on smaczniejszy;
- ułatwia wygotowywanie się z kości i chrząstek cennych składników.
Ocet to w istocie kwas octowy, który reaguje częściowo ze składnikami bulionu (głównie z kośćmi) i uwalnia z nich minerały, np. wapń, miedź, magnez. Dzięki dodatkowi octu, bulion kolagenowy jest bardziej wartościowy i odżywczy.
Do rosołu kolagenowego możesz dodać dowolony ocet: jabłkowy, spirytusowy czt nawet sok z cytryny.
Czy do rosołu kolagenowego potrzeba warzyw?
Do rosołu kolagenowego nie musisz dodawać warzyw, ale mogą być one cennym składnikiem. Warzywa dodają ciekawego smaku bulionowi. Warzywa możesz dodać do rosołu kolagenowego dopiero pod koniec gotowania, ok. 3-4 h przed planowanym końcem. Dodatkowym atutem jest wcześniejsze podpieczenie ich w piekarniku.
Jedynym minusem dodawania warzyw do rosołu kolagenowego jest to, że bulion z warzywami może mieć nieznacznie krótszą trwałość.
fot. Bulion kolagenowy przechowywany w słoikach/ Adobe Stock, Madeleine Steinbach
Jak pić i stosować bulion kolagenowy?
Jest kilka metod stosowania bulionu kolagenowego dla zdrowia. Możesz zdecydować się na codzienne picie bulionu kolagenowego na czczo lub do śniadania (sprawdza się to jako wsparcie zdrowa jelit), ale równie dobrze możesz po prostu wykorzystywać go w kuchni.
Rosół kolagenowy może zastąpić ci kolagen do picia w formie suplementu: codzienne wypij 100-200 ml bulionu kolagenowego by odczuć realne efekty. Nie ma jednak dolnej granicy ani górnej granicy prawidłowego spożycia bulionu kolagenowego. Dostosuj dawkę do możliwości, ale staraj się spożywać rosół kolagenowy regularnie - tylko wtedy odczujesz wymierne efekty.
Co zrobić z bulionu kolagenowego?
Bulion kolagenowy możesz posłużyć ci do przygotowania smacznych dań i potraw. Nie musisz jeść go łyżkami ani pić, by skorzystać z jego cennych właściwości. Oto kilka pomysłów na włączenie rosołu kolagenowego do codziennej diety:
Napój rozgrzewający
fot. Wywar kolagenowy do picia/ Adobe Stock, daarnautova
Baza zup i dań jednogarnkowych
Do gotowania ryżu czy makaronu
Congee
Ugotuj z dodatkiem bulionu kaszę lub ryż: możesz zrobić tak np. azjatyckie śniadanie congee.
Dodatek do smoothie
Podstawa do sosów
Kostki bulionowe do zamrożenia
Wlej bulion do foremek na lód i zamroź. Tak przygotowany bulion kolagenowy wytrzyma dłużej, a ty zyskasz małe porcje bulionu, które można łatwo dodawać do potraw w dowolnym momencie i na co dzień korzystać z drogocennych właściwości kolagenu.
Czytaj także:
Przepisy na zupy dla chorych na jelita
Siemię lniane na jelita - sekret naszych babć
Banany na chore jelita
