Rosyjski Kościół prawosławny stosuje kalendarz juliański, dlatego święta Bożego Narodzenia wypadają 2 tygodnie później, niż w Polsce.
Święta w Rosji mają za to wiele wspólnych tradycji, na stole także pojawia się 12 potraw wigilijnych. Rosjanie świętują w gronie rodzinnym, jednak nie tak hucznie jak w Nowy Rok.
Spis treści:
- Kiedy jest Boże Narodzenie w Rosji?
- Boże Narodzenie w Rosji - zwyczaje
- Święta w Rosji - tradycyjne potrawy
Kiedy jest Boże Narodzenie w Rosji?
W Cerkwi prawosławnej obowiązuje kalendarz juliański. Różnica między nim a kalendarzem gregoriańskim (obowiązującym w Polsce) wynosi obecnie 13 dni. To dlatego Wigilia (Soczelnik) wypada 6 stycznia, a pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia w Rosji obchodzony jest 7 stycznia.
W 2100 roku różnica ta wzrośnie do 14 dni, pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia w Rosji przypadał będzie 8 stycznia.
Zdecydowanie huczniej w Rosji świętuje się Nowy Rok. Prawdopodobnie jest to następstwo czasów sowieckich, gdy obchodzenie świąt kościelnych, w tym również Bożego Narodzenia, było zakazane.
Wiele tradycji i zwyczajów świątecznych przeniesiono na Nowy Rok. Często też wtedy do dzieci przychodzą Babuszka lub Dziadek Mróz i jego wnuczka Śnieżynka, zostawiając prezenty świąteczne.
Boże Narodzenie w Rosji - zwyczaje
Wiele zwyczajów związanych ze świętami jest wspólnych dla wszystkich chrześcijan, jednak są też takie, które występują wyłącznie w Rosji.
Do typowo rosyjskich zwyczajów bożonarodzeniowych należy chociażby wróżenie w Wigilię. Choć Kościół prawosławny tego nie pochwala, tradycja w wielu miejscach przetrwała.
fot. Adobe Stock
Wróżby wigilijne w Rosji
Dawniej wróżyć w Wigilię mogły jedynie niezamężne kobiety, które na ten czas spotykały się w bani (rosyjskiej saunie). Dziś robią to także mężatki i całe rodziny, rozkładając tarota, wróżąc z fusów czy z liści herbaty.
Oto popularne wróżby wigilijne w Rosji:
- Na stole ustawia się miskę z ryżem i wypowiada życzenie. Następnie należy włożyć do niej rękę i wyjąć, a potem policzyć ziarna ryżu, które przykleiły się do dłoni. Jeśli ich liczba jest parzysta - życzenie spełni się już wkrótce, jeśli nieparzysta - trzeba poczekać na to dłużej.
- Na stole ustawia się kubki (w ilości równej domownikom). W nich umieszcza się odpowiednio: monetę, cebulę, pierścionek, cukier, wodę, sól i kawałek chleba. Z zamkniętymi oczami należy wybrać jeden z nich, a jego zawartość przepowie przyszłość. Moneta oznacza bogactwo, pierścionek - ślub, cukier - radość i szczęście, chleb - obfitość, sól - trudne czasy, cebula - łzy, woda - życie bez zmian.
- W Wigilię młode panny wychodzą na zewnątrz i pytają o imię pierwszego napotkanego mężczyznę. Tak ma brzmieć imię ich przyszłego męża.
40-dniowy post
Tym, co może zaskakiwać, jest ścisły 40-dniowy post poprzedzający Święta w Rosji. Post kończy się wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdki. To znak, że można zasiadać do wieczerzy wigilijnej.
Warto wiedzieć, że w Polsce nie obowiązuje post w Wigilię, choć wiele osób, chcąc uczcić wyjątkowość tego dnia, pości.
Inne tradycje bożonarodzeniowe w Rosji
Święta w Rosji uważane są za czas przebaczania i miłości. Rosjanie spędzają je w rodzinnym gronie, na tę okazję pięknie stroją swoje domy. Popularne są figurki aniołów, szopki i gwiazdy.
Wiele osób w Wigilię uczestniczy także we mszy. Liturgia Narodzenia Pańskiego rozpoczyna się zwykle o północy z 6 na 7 stycznia.
Prezenty pod choinką Rosjanie mogą znaleźć już w Nowy Rok, ale w wielu domach pojawiają się one podobnie jak w Polsce - w Wigilię. Dzieci najczęściej znajdują słodycze i zabawki.
fot. Adobe Stock
Od drugiego dnia świąt Bożego Narodzenia rozpoczyna się kolędowanie, w którym uczestniczą zwykle młodzi mężczyźni. Chodząc z gwiazdą od domu do domu śpiewają kolędy, za co otrzymują pieniądze lub słodki poczęstunek.
Także w Rosji funkcjonuje tradycja ubierania choinki, która po II wojnie światowej zastąpiła wieszanie pod sufitem gałązek świerku, sosny i modrzewia.
Co ciekawe, dawniej w Rosji choinkę ubierano dopiero po wigilijnym nabożeństwie lub tuż przed nim. Na gałązkach wieszano owoce i zabawki i kategorycznie broniono do niej dostępu dzieciom... Dopiero po powrocie z odpowiednika naszej pasterki, wchodzono do pokoju z choinką z lampionami i świecami w dłoniach, śpiewano kolędy, a dzieci mogły zdejmować z choinki wszystko, co na niej znalazły.
Rosjanie prawosławni, w przeciwieństwie do katolików, podczas Wigilii nie dzielą się opłatkiem, ale prosforą (święconym chlebem). Także w Rosji na stole kładzie się siano na Wigilię, choć można je położyć także pod ikoną.
Rosyjskie potrawy wigilijne i bożonarodzeniowe
Rosyjskie rodziny do kolacji wigilijnej zasiadają po zmroku. Tradycyjnie na stole znajduje się 12 potraw wigilijnych, których podstawą są zboża, groch, suszone owoce i grzyby.
Rosyjskie potrawy wigilijne
Najważniejszą potrawą jest soczywo czyli kutia. W przeciwieństwie do przepisu który my znamy, Rosjanie dodają do niej różne rodzaje zbóż, groch, a nawet soczewicę.
Na stole pojawia się także napój z miodem i przyprawami (sbitień) lub uzwar - kompot z suszu. Oprócz tego popularne są pierogi z różnymi farszami, sałatki warzywne, kiszona kapusta, marynowane grzyby i jabłka, placki mięsne, warzywne, grzybowe i rybne.
W Wigilię nie podaje się barszczu z uszkami, za to w niektórych domach pojawia się tradycyjna rosyjska posta zupa: faramuszka. Jest to zupa piwna.
Na wigilijnym stole w Rosji pojawia się także piernik.
Rosyjskie potrawy bożonarodzeniowe
W dni świąteczne głównym daniem jest faszerowane mięso: świni, gęsi lub kaczki. Popularna jest gęś z jabłkami, zając z kwaśną śmietaną, pieczone w całości ryby.
Podaje się także słodkie racuchy i bożonarodzeniowe kołacze, do słodkich wypieków dodaje się jagody, herbatniki, miód.
Zobacz jak wyglądają święta w innych krajach:
Boże Narodzenie we Włoszech - zwyczaje i tradycje
Boże Narodzenie we Francji
Boże Narodzenie w Hiszpanii
Boże Narodzenie w Niemczech
Boże Narodzenie w Anglii
