Maślak sitarz to jeden z wielu gatunków maślaków, które występują w Polsce dość pospolicie. Zwykle można spotkać je w większych grupach. Do zebrania nadają się zarówno młode, jak i starsze osobniki. To jeden ze smaczniejszych grzybów, ale nie do wszystkiego można go wykorzystać.
Spis treści:
- Jak wygląda maślak sitarz?
- Maślak sitarz: występowanie
- Czy maślak sitarz jest trujący?
- Maślak sitarz: z czym można go pomylić?
- Czy maślak sitarz nadaje się do suszenia?
- Co zrobić z maślaków?
Jak wygląda maślak sitarz?
Maślak sitarz (suillus bovinus), inaczej zwany sitakiem, to bardzo smaczna odmiana maślaka, która jest w Polsce grzybem bardzo powszechnie występującym. Nie wszyscy chętnie go zbierają, a szkoda, bo ma bardzo łagodny smak i można go wykorzystać do wielu potraw (choć do wielu też się nie nadaje).
Sitaki, kiedy są już dojrzałymi owocnikami, mają spory kapelusz (nawet do 12 cm średnicy) pokryty charakterystycznym dla tej rodziny lepkim śluzem. U młodych osobników ma on regularny, półkulisty kształt, później brzegi stają się pofalowane, a cały kapelusz się wypłaszcza.
U starszych osobników wywija się do góry jak u kurki. Sitarek ma szarożółtawy kolor, czasem przechodzący lekko w rdzawy. Kapelusz jest gładki i elastyczny, co odróżnia go np. od maślaka pstrego (suillus variegatus, bagniak).
Od spodu posiada rurki mocno przyrośnięte do trzonka. Sam trzon sitaka ma ok. 10 cm długości, średnią grubość i cylindryczny kształt. Jego kolor nie różni się mocno od parasola, czasem jest tylko lekko jaśniejszy. Górna część jego trzonu jest bardziej żółta, a przy ziemi - czerwonawa. Jeśli chodzi o miąższ, jest on zwarty, ale miękki. Po przekrojeniu zmienia kolor na lekko błękitny lub fioletowawy.
fot. Maślak sitarz/Adobe Stock, flafabri
Maślak sitarz: występowanie
Sitak to bardzo pospolity grzyb, a jednak z jakiegoś powodu często omijany wśród grzybiarzy, szczególnie niedoświadczonych. Można go spotkać od czerwca do listopada w lasach iglastych, lubi szczególnie towarzystwo sosen oraz innych grzybów, np. klejówki różowej, która również jest jadalna, ale bardzo rzadka.
Dodatkowo sitarek rośnie gęsto na glebach piaszczystych, na obrzeżach lasów, przy drogach, na wrzosowiskach (ze względu na lekko kwaśną glebę) oraz w lasach liściastych.
Czy maślak sitarz jest trujący?
Wszystkie maślaki są jadalne, choć ich smak różni się w zależności od odmiany. Sitka ma łagodny, dość neutralny smak i zapach oraz lepką maź na kapeluszu, którą warto zdjąć przed obróbką termiczną. Nie schodzi ona łatwo - obieranie maślaków to ogólnie dość uporczywe zajęcie.
Choć jest to grzyb jadalny, wiele osób rezygnuje ze zbierania go, ponieważ smak sitarka jest dla nich zbyt mało wyrazisty. Rozwiązaniem tego problemu jest odpowiednie przyprawienie dania albo wykorzystanie także innych grzybów w daniach.
Maślak sitarz: z czym można go pomylić?
Maślak, choć wygląda bardzo pospolicie, nie może być pomylony praktycznie z żadnym innym grzybem jadalnym ani trującym. Wszystko dzięki tej lepkiej mazi, która otula kapelusz (szczególnie po deszczu). Możesz jedynie przypadkowo zebrać inną odmianę maślaka (szczególnie maślaka ziarnistego), ale na pewno nie zaszkodzi to twojemu zdrowiu, gdyż wszystkie one także są jadalne.
Jeśli chcesz mieć pewność, co masz w koszyku, skorzystaj z aplikacji do rozpoznawania grzybów lub stron internetowych, takich jak atlas grzybów - dzięki niej sprawdzisz, jaką odmianę maślaka znalazłaś.
Czy maślak sitarz nadaje się do suszenia?
Nie jest to najłatwiejsze zadanie, ale maślaki można suszyć - wymaga to jednak sporo czasu i pracy. Musisz wcześniej dokładnie pozbyć się całej lepkiej i śliskiej warstwy, czyli obrać, oskrobać i umyć grzyby. Jeśli zostawisz choć kawałek śluzu, suszenie na pewno pójdzie nie według planu.
Najlepszym sposobem jest suszenie maślaków w specjalnej suszarce do grzybów lub w piekarniku.
fot. Maślak sitarz/Adobe Stock, Igor Kramar
Co zrobić z maślaków?
Zastanawiasz się, co zrobić z maślaków? Grzyb ten nazywany jest także borowikiem sitarzem i można go wykorzystać do podobnych dań. Możesz przygotować np.
- sos z maślaków
- maślaki duszone w śmietanie
- zupę z maślaków
- maślaki marynowane w occie
Niestety, maślaki, ze względu na obecny śluz, nie nadają się do przygotowania np. jajecznicy ani jako dodatek do zapiekanek na chlebie.
Czytaj także:
Mało znane grzyby jadalne
Jadalne grzyby blaszkowe
Trujące odmiany podgrzybków
