Do Polski trafia coraz więcej uchodźców z Ukrainy. Wielu Polaków osobiście angażuje się w pomoc Ukrainie, zapewniając uchodźcom schronienie, wpłacając pieniądze na zweryfikowane zbiórki lub zostając wolontariuszami. Nawet jeśli jeszcze nie miałaś bezpośredniego kontaktu z uchodźcami, niedługo na pewno w jakiś sposób zaczniesz wchodzić z nimi w interakcję.
Do Polski trafiło już ponad 500 tys. osób, a eksperci zgodnie twierdzą, że to dopiero początek. Fundacja HumanDoc przygotowała specjalny poradnik pod redakcją psychotraumatolog mgr Katarzyny Podleskiej, w którym umieszczono wskazówki dotyczące kontaktu z uchodźcami. Każdemu z nas prędzej lub później przyda się ta wiedza.
Wskazówki dotyczące kontaktu z uchodźcami
PTSD objawia się różnie i różnie można z nim sobie radzić
PTSD (Post Traumatic Stress Disorder) to zespół stresu pourazowego, który rozwija się u wielu osób narażonych na traumatyczne wydarzenia. Uchodźcy z Ukrainy niejednokrotnie przeżyli ogromne traumy związane z wojną, rozstaniem z bliskimi i długą przeprawą za granicę. PTSD to rodzaj zaburzeń lękowych, który można leczyć. Najlepiej, gdyby osoby te uzyskały profesjonalne wsparcie psychologiczne. Sytuacja jest jednak chaotyczna i często to ty będziesz pierwszą osobą kontaktu dla uchodźców. Naucz się odpowiednio rozmawiać o tych wydarzeniach.
Musisz wiedzieć, że każdy radzi sobie z traumatycznymi wydarzeniami i sytuacjami w inny sposób. Są ludzie, który zupełnie nie chcą wracać myślami do przykrych momentów. Nie naciskaj, nie dopytuj i nie inicjuj rozmowy na ten temat.
Niektórzy zdecydowanie potrzebują „wyrzucić z siebie” emocje. Jeśli ktoś inicjuje ten temat, chce podzielić się z tobą swoją historią i ją opowiedzieć, bądź dobrym słuchaczem. Nie zachęcaj też do przerwania opowieści.
Nie narażaj uchodźców na ponowne przeżywanie traum
Nie inicjuj konwersacji o wojnie. Jeśli gościsz uchodźców u siebie w domu, nie utrzymuj włączonego telewizora z kanałem newsowym, jeśli dane osoby o to nie proszą. Nie każdy z uchodźców ma teraz zasoby na śledzenie sytuacji w kraju. Pozwól im zaznać spokoju.
Spróbuj przewidzieć i przygotować się na bodźce wyzwalające objawy PTSD. Te wyzwalacze to najczęściej rocznice lub miesięcznice traumatycznego wydarzenia, ludzie i miejsca związane z traumą, widoki, dźwięki i zapachy. Jeśli jesteś świadoma/-y tego, które bodźce wywołują reakcje niepokoju, będziesz w stanie lepiej zaopiekować się bliską Ci osobą, a także ją uspokoić.- podpowiada Katarzyna Podleska.
Nie próbuj na siłę otwierać osób w rozmowie
Nawet jeśli jesteś świetnym słuchaczem i masz zasoby na wsparcie uchodźców, nie każdy może być gotowy na powierzanie ci swoich traum. Pamiętaj, że masz do czynienia z osobami przebywającymi w obcym miejscu, wokół obcych ludzi i otoczonych obcym językiem. Dla niektórych to bardzo zamykająca sytuacja, wprawiająca w osłupienie.
Nie oczekuj natychmiastowej wdzięczności
Choć obrazy w telewizji są przepełnione widokiem wdzięcznych, rozemocjonowanych i całujących ręce uchodźców, nie każdy tak reaguje. Nie oczekuj od uchodźców wdzięczności i natychmiastowych podziękowań. Tak naprawdę nie oczekuj od nich niczego. Wszyscy na pewno są bardzo wdzięczni za pomoc, jednak nie każdy zareaguje na twoje gesty według twoich przewidywań. Skup się na działaniu.
Pamiętaj, że emocje pojawiają się falami
To, że dana osoba wydaje się spokojna i zrównoważona, nie oznacza, że tak się czuje. Bądź gotowa na dynamiczny rozwój wydarzeń. Zapewnij uchodźcom bezpieczeństwo, spokojną przestrzeń i poinformuj, że w razie potrzeby jesteś do dyspozycji.
Nie ma reguł dotyczących tego, jak ludzie będący w kryzysie, zachowują się. Uchodźcy mogą czuć się odrętwiali, przesyceni emocjami albo być gdzieś pomiędzy. Wszystkie reakcje są prawidłowe, nawet śmiech czy płacz bez powodu. Emocje zawsze pojawiają się falami – przychodzą i odchodzą. - dodaje psychotraumatolog
Dbaj o siebie
Pierwszą i najważniejszą zasadą działań ratunkowych, jest: „dobry ratownik, to żywy ratownik". W tym wypadku można sparafrazować to wyrażenie i powiedzieć: „dobry ratownik, to spokojny i pewny ratownik". W pierwszej kolejności zadbaj o siebie, swój komfort psychiczny i wypoczynek. Pamiętaj, że obecny kryzys może trwać długo. Eksperci apelują, żeby przygotować się na maraton pomocy, a nie intensywny sprint.
Pomaganie uchodźcom - osobie w kryzysie jest bardzo wyczerpujące. Zwróć w tym wszystkim także uwagę na siebie. Czy Tobie czegoś nie potrzeba, czy Ty regularnie się odżywiasz i macie czas dla siebie. Nawet najsilniejsze osoby potrzebują się zresetować. - komentuje Katarzyna Podleska
Pamiętaj, że możesz liczyć na pomoc profesjonalnie zajmujących się tym od lat organizacji. Nie bierz na siebie za dużo. Wszystkie działania mają duże znaczenie.
Źródło:
mgr Katarzyna Podleska, Poradnik dla osób goszczących uchodźców z Ukrainy - Fundacja HumanDoc
Czytaj także:
Pomoc Ukrainie. Poradnik dla osób, które chcą pomóc w transporcie uchodźców z granicy w głąb kraju
Jak pomóc Ukrainie? „Potrzebujemy lekarzy z zagranicy. Udostępniajcie wideo z frontu, aby cały świat poznał prawdę”
Pomoc Ukrainie. Co włożyć do paczki żywnościowej? Trwała żywność, która faktycznie zregeneruje organizm uchodźców
Pomoc Ukrainie. 9 sposobów by pomóc Ukraińcom, jeśli nie masz na to budżetu – pomoc nie musi być droga
Pomoc dla Ukrainy - Wrocław. Lista zbiórek i akcji pomocowych
