Właściwości pigwy to nie tylko wspieranie naturalnej odporności przy przeziębieniu lub grypie. Sok z pigwy działa jak lek na refluks pokarmowy, nasiona pigwy od lat stosowane są w medycynie naturalnej jako środek przeczyszczający i przeciwzapalny. Sam owoc pigwy też ma wiele prozdrowotnych działań zahaczających o działanie lecznicze. Poznaj lepiej ten ciekawy owoc, nazywany też „polską cytryną".
Spis treści:
- Pigwa - co to jest i w jakiej formie się jej używa?
- Wartości odżywcze pigwy
- Pigwa i sok z pigwy - właściwości prozdrowotne, lecznicze i wpływ na zdrowie
- Pestki pigwy i pigwowca - specyficzne właściwości
- Liście pigwy - właściwości
- Pigwa dla zdrowia - jak ją stosować?
Pigwa - co to jest i w jakiej formie się jej używa?
Pigwa pochodzi z terenów południowo-zachodniej Azji i Zakaukazia, choć w Polsce została tak przyjęta i rozpowszechniona, że nazywana jest czasami też „polską cytryną” ze względu na jej cierpki i kwaśny smak. Pod względem składu, wartości odżywczych i wyglądu, znacznie bardziej przypomina jednak jabłka i gruszki, niż owoce cytrusowe. Właściwości pigwy mocno przekraczają jednak właściwości gruszek, czy innych pokrewnych owoców.
Owoce pigwy dojrzewają jesienią, mają kształt przypominający gruszki, ale często są mniejsze. Pigwa pospolita jest często mylona z pigwowcem, a to zupełnie różne gatunki roślin. Owoce pigwy są większe, owoce pigwowca mniejsze. Właściwości prozdrowotne obydwu roślin pozostają takie same.
Owoce pigwy są cierpkie, twarde i kwaśne: często uznawane za niesmaczne na surowo. Pigwę można jednak jeść na surowo i w tej formie jest najzdrowsza. Śmiało dodawaj ją więc do sałatki, jeśli nie przeszkadza ci jej cierpki smak.
Znacznie bardziej rozpowszechnione są przetwory z pigwy: sok z pigwy, nalewka z pigwy, dżemy pigwowe, lub syropy z pigwy do herbaty. Wykorzystuje się też szeroko pestki pigwowca i pigwy, które można kupić w formie suszu i traktować jak lek na dolegliwości pokarmowe, lub zrobić z nich nalewkę z pestek pigwy. Każdy element pigwy może znaleźć jakieś zastosowanie. Ekstrakty z liści pigwy stosuje się do wspomagania leczenia cukrzycy, niektórych rodzajów nowotworów, a także hemolizy krwinek.
Pigwę stosuje się też w przemyśle. Można pozyskać z niej enzym: peroksydazę fenolową, który wykorzystuje się do oczyszczania wykorzystanej w przemyśle wody. Enzym odbarwia kancerogenne barwniki aromatyczne i dezaktywuje je.
Wartości odżywcze pigwy
Pigwa - makroskładniki
- Energia: 57 kcal
- Białko: 0,4 g
- Tłuszcz: 0,1 g
- Węglowodany: 15,3 g
- Błonnik: 1,9 g
Pigwa - minerały
- Wapń: 11 mg
- Żelazo: 0,7 mg
- Magnez: 8 mg
- Fosfor: 17 mg
- Potas: 197 mg
- Sód: 4 mg
- Cynk: 0,04 mg
- Miedź: 0,13 mg
- Selen: 0,6 µg
Pigwa - witaminy
- Witamina C: 15 mg
- Witamina B1: 0,02 mg
- Witamina B2: 0,03 mg
- Witamina B3: 0,2 mg
- Witamina B5: 0,081 mg
- Witamina B6: 0,04 mg
- Foliany: 3 µg
- Witamina A: 2 µg
Pigwa nie wyróżnia się wartościami odżywczymi od innych podobnych owoców. Porównując ją tylko pod względem wartości odżywczych z innymi polskimi owocami sezonowymi, można powiedzieć nawet, że wypada blado. Choć kwaśny smak sugeruje wysoką zawartość witaminy C, jest jej tu mniej niż np. w truskawkach.
Mimo wszystko pigwa zawiera wiele niewidocznych w tabeli wartości odżywczych cząstek, które wpływają na jej bogate prozdrowotne właściwości. To przede wszystkim wiele różnorodnych związków, które występują pod wspólną nazwą jako antyoksydanty. Warto wyróżnić tu:
- kwas jabłkowy,
- taniny,
- kwasy kawoilochinowe,
- rutynę,
- kemferol,
- kwercytynę.
Najwięcej antyoksydantów znajduje się w skórce pigwy, potwierdzają to konkretne badania, które porównywały antyoksydacyjny potencjał skórki pigwy do jej miąższu. Miąższ pigwy charakteryzuje się potencjałem antyoksydacyjnym od 37 do 47 mg/g, a skórka to 105-157 mg/g. Można więc śmiało powiedzieć, że jedzenie skórki pigwy jest prawie 3 razy zdrowsze, niż samego miąższu pigwy. Miej to na uwadze, przygotowując pigwę do jedzenia i najlepiej jej nie obieraj!
fot. Pigwy/ Adobe Stock, Agave Studio
Pigwa i sok z pigwy - właściwości prozdrowotne, lecznicze i wpływ na zdrowie
Zastosowanie pigwy jest szerokie, ale kilka specyficznych właściwości szczególnie wzbudza zainteresowanie i wyróżnia się pozytywnym wpływem na zdrowie. Oto najważniejsze obszary, które pozwalają na wykorzystanie właściwości prozdrowotnych pigwy.
Pigwa na refluks pokarmowy
Ekstrakty pigwy mają potwierdzone właściwości wspierające osoby z refluksem pokarmowym. Picie syropu z pigwy może ograniczać objawy zgagi i refluksu. Udowodniono to w dobrze zaprojektowanych badaniach z udziałem dzieci (w wieku 5-18 lat) z refluksem, którym podawano pigwowy syrop. Według kwestionariusza, dzieci, które zaczęły pić syrop z pigwy, odnotowały znaczną poprawę symptomów refluksu pokarmowego (GERD). Jedną z przyczyn tej poprawy może być wysoka zawartość pektyn działających ochronnie na układ pokarmowy. Nie bez znaczenia są też przeciwzapalne antyoksydany z pigwy.
Pigwa na alergię
Pigwa wyróżnia się też właściwościami przeciwalergicznymi. Reakcja alergiczna organizmu to nadaktywność układu odpornościowego. Ciężko wyjaśnić ją w prostych słowach, a tym bardziej ciężko opisać mechanizm, dzięki któremu ekstrakty z pigwy mogą alergie łagodzić.
Połączony ekstrakt z pigwy z ekstraktem z cytryny daje efekt przydatny alergikom na poziomie komórkowym: zredukował degranulację bazofili, zmniejszył produkcję interleukin, a także cząstki TNF-alfa w alergików. To skomplikowany mechanizm, który pozwala jednak twierdzić, że zdecydowanie właściwości przeciwalergiczne pigwy powinny być szerzej zbadane, a w przyszłości ekstrakty z tego jesiennego owocu mogą posłużyć jako naturalny lek przeciwalergiczny. Obecnie stosuje się pigwę w lekach na alergie (np. lek Gencydo), ale to tylko leki homeopatyczne opierające się na efekcie placebo.
Pigwa na wrzody żołądka i przeciwdziałanie zatruciom pokarmowym
Jedną z najważniejszych i najcenniejszych właściwości pigwy może okazać się jej antywrzodowa właściwość. Pigwa ma udowodnione działanie zwalczające infekcje Helicobacter pylori, która jest powiązana z większością przypadków choroby wrzodowej. Zwalczanie tej bakterii to jedna z podstawowych strategii leczenia wrzodów. Sok z pigwy hamuje wzrost i rozwój tej infekcji, co potencjalnie czyni go świetnym uzupełnieniem w diecie na wrzody żołądka.
Co ciekawe, pigwa ma działanie przeciwbakteryjne nie tylko w odniesieniu do H. pylori. Hamuje też wzrost bakterii S. aureus, a także K. polyi, które odpowiadają za niektóre bakteryjne zatrucia pokarmowe. Picie soku z pigwy jest świetnym pomysłem, jeśli masz wrażliwy żołądek, wrzody, lub ogólnie często łapią cię "problemy żołądkowe"
fot. Właściwości lecznicze pigwy są bardzo szerokie/ Adobe Stock, Branimir
Pigwa na nieswoiste zapalenia jelit (IBD)
Nieswoiste zapalenia jelit (IBD), takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego, to zapalenia jelit o podłożu immunologicznym. Są związane z nieprawidłową odpowiedzią odporności śluzówkowej na zewnętrzne czynniki. Są pewne dowody naukowe (związane z badaniami z udziałem zwierząt), że ekstrakty z pigwy mogą poprawiać stan osób z IBD. Antyoksydanty z pigwy pomagają przede wszystkim w naprawie śluzówki zniszczonej chorobą, dzięki swoim przeciwzapalnym właściwościom. Pigwa sprawdza się we wszystkich chorobach zapalnych przewodu pokarmowego.
Pigwa i sok z pigwy na odporność i przeziębienia
Pigwa ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i na dodatek przeciwzapalne. To wszystko dzięki bogactwu cząstek antyoksydacyjnych. Pigwę i sok z pigwy można więc z powodzeniem stosować jako naturalne wsparcie odporności, a także wsparcie organizmu w leczeniu grypy, przeziębień i innych sezonowych infekcji. Właściwości lecznicze pigwy w odniesieniu do infekcji nie są jednoznacznie potwierdzone badaniami, jednak zbiór cech pigwy pozwala sądzić, że przetwory pigwowe naprawdę mogą podnieść odporność.
Pigwa na wsparcie zdrowia serca
Każdy owoc i warzywo bogate w antyoksydanty przyczynia się do poprawy zdrowia układu sercowego. Pigwa nie jest tu wyjątkiem. Ma dużo polifenoli i innych przeciwutleniających cząstek. Pigwa wspiera układ krwionośny na wiele sposobów:
- obniża ciśnienie krwi;
- zapobiega miażdżycy;
- obniża stężenie cholesterolu LDL;
- obniża ogólny stan zapalny;
- rozrzedza krew i zapobiega tworzeniu się zakrzepów (ma aż połowę efektywności aspiryny w tym zakresie).
Działa tak świeża pigwa, napary z liści pigwowca, suszona pigwa, a także soki z pigwy lub nalewki z pigwy.
Pigwa na odchudzanie
Dodatkowo, pomijając wszystkie prozdrowotne właściwości wpierające ludzi w chorobach, pigwa jest po prostu ogólnie zdrowym owocem, który ma niewiele kalorii. Kaloryczność pigwy to 57 kcal/ 100 g. Przez cierpki smak na pewno nie przekroczysz jednak porcji pigwy, która mogłaby zadziałać tucząco. Włączaj pigwę do diety odchudzającej śmiało. Korzystaj najlepiej ze świeżej pigwy (jeśli nie przeszkadza ci jej charakterystyczny smak), lub naturalnych soków pigwowych. Dokładnie zwracaj uwagę na to, by nie używać pigwy na odchudzanie w kalorycznej (posłodzonej) formie. Pod względem wpływu na masę ciała unikaj nalewek pigwowych, kandyzowanych pigw, syropów cukrowych z pigwy.
Pestki pigwy i pigwowca - specyficzne właściwości
Pestki pigwowca i pigwy są chętnie i często stosowane jako lek w medycynie naturalnej. Najczęściej stosuje się je jako:
- środek na zaparcia i biegunki,
- naturalny środek na katar i ból gardła: do przyspieszania leczenia infekcji,
- zewnętrznie jako środek przeciwzapalny przyspieszający gojenie ran.
W wodzie pestki pigwy wytwarzają charakterystyczny śluz, podobny do śluzu wytwarzanego po zamoczeniu pestek siemienia lnianego. W pestkach pigwy znajdują się aktywne związki: taniny, glikozydy i wiele polifenolowych cząstek. Możesz stosować napar z nasion pigwy, pestki w całości, lub w proszku.
Liście pigwy - właściwości
Liście pigwy też mają swoje specyficzne właściwości. Najczęściej korzysta się z nich w formie ekstraktów, ale można przygotować też domowy napar z liści pigwy, zaparzając liście we wrzątku. Najważniejsze właściwości liści pigwy, które stosuje się w medycynie ludowej, a które mają też potwierdzenie w dowodach, to:
- działanie przeciwgrzybicze,
- potencjalne działanie ochronne dla nerek,
- działanie hepatoprotekcyjne: ochronne dla wątroby,
- działanie hamujące rozwój nowotworów jelit,
- działanie zapobiegające uszkodzeniu plemników w hipercholesteloremii.
Zdecydowanie warto pić napary z liści pigwy dla zdrowia.
Pigwa dla zdrowia - jak ją stosować?
Jeśli chcesz zastosować pigwę dla zdrowia, możesz wybrać jedną lub kilka z wielu form, w których się ją jada. Jeśli nie masz konkretnej dolegliwości, w związku z którą chcesz włączyć pigwę do diety, możesz korzystać z dowolnych przetworów pigwowych dla poprawy jakości jadłospisu. Oto przykładowe zastosowania pigwy w kuchni:
- Pigwę świeżą, suszoną lub sok z pigwy możesz używać do herbaty.
- Spróbuj surowych owoców pigwy pokrojonych na małe kawałki w sałatce.
- Podgotuj owoce pigwy w wodzie z dodatkiem cynamonu i jedz ugotowane, jeśli pigwa na surowo ci nie smakuje.
- Pokrój pigwę w cienkie plasterki i połóż na kanapkach lub dodaj do owsianki.
- Pigwę w cukrze dodaj do jogurtu, herbaty lub owsianki dla ich osłodzenia.
- Zrób konfiturę z pigwy i jedz ją zimą jako słodki dodatek do kanapek, naleśników lub dodawaj do ciepłych napojów.
- Ugrilluj surową pigwę i dodaj ją do sałatki.
fot. Sałatka z grillowaną pigwą to świetny sposób na umieszczenie jej w menu/ Adobe Stock, grinchh
Jeśli masz konkretny powód stosowania pigwy, korzystaj z niej w takiej formie, w której sprawdza się na daną dolegliwość. Na refluks pokarmowy najlepszy jest syrop pigwowy, na zaparcia sięgnij po pestki pigwy, a owoce pigwy jedz na nieswoiste zapalenia jelit.
Źródła:
Czytaj także:
Dlaczego warto jeść arbuzy? 8 właściwości zdrowotnych, które sprawią, że jeszcze mocniej pokochasz ten owoc
Dlaczego warto jeść mirabelki? Poznaj lepiej właściwości tych niedocenianych owoców
Czy śliwki są zdrowe? 10 argumentów, by jeść je garściami
