Spis treści:
- Miętus - co to za ryba i gdzie występuje?
- Miętus - wartości odżywcze
- Szkodliwość ryby miętus
- Czy miętus jest zdrowy?
- Olej z wątroby miętusa - właściwości
- Jak przygotować miętusa? Najzdrowszy sposób
Miętus - co to za ryba i gdzie występuje?
Miętus pospolity (Lota lota) to ryba słodkowodna z rodziny dorszowatych. Występuje w północnej i środkowej Europie oraz w północnej Azji i Ameryce Północnej. Najbardziej rozpowszechnione i liczne populacje miętusa występują na Syberii. W przeszłości ryba zamieszkiwała także zbiorniki słodkowodne w Europie Zachodniej. Dzisiaj jednak już tam nie występuje. Ekolodzy przypisują to degradacji rzek i jezior.
Miętus hodowany jest również na skalę przemysłową w sztucznych warunkach. Połów miętusa dostarczany jest do fabryk do produkcji konserw, a także do sklepów i sieci handlowych w celu sprzedaży w postaci świeżej lub mrożonej.
Jak wygląda i smakuje miętus?
Miętus ma ciało wydłużone z zaokrąglonym tyłem. Przeciętnie osiąga długość około 60 cm. Maksymalnie może mieć nawet 150 cm. Przeciętna waga miętusa to 5-7 kg, ale może ważyć nawet 35 kg. Jego ubarwienie różni się w zależności od regionu i siedliska. Najpopularniejsze kolory to czarny, szaro-zielony i brązowy. Na ciele i płetwach miętusa znajdują się zaokrąglone plamy.
Miętus nie jest rybą tłustą, a chudą. Zawiera dużo białka i mało tłuszczu. Mięso miętusa jest delikatne. Jego smak określany jest jako łagodny i lekko słodkawy. Wiele osób porównuje smak miętusa do dorsza. Miętus praktycznie nie ma ości, co ułatwia jego przyrządzanie i konsumpcję.
Ile kosztuje miętus i gdzie go kupić?
Cena miętusa waha się między 65 a 70 zł za 1 kg świeżej ryby i między 25 a 45 zł za 1 kg ryby mrożonej. Miętus kosztuje trochę mniej niż np. popularny dorsz.
Miętusa kupisz stacjonarnie w dużych supermarketach np. w Lidlu lub Auchan, a także w sklepach rybnych. Możesz go też zamówić przez sklepy internetowe.
Miętus - wartości odżywcze
Miętus - makroskładniki w 100 g:
- Energia: 90 kcal
- Białko: 19,3 g
- Tłuszcz: 0,81 g
- Węglowodany: 0 g
- Błonnik: 0 g
Miętus - składniki mineralne w 100 g:
- Wapń: 50 mg
- Żelazo: 0,9 mg
- Magnez: 32 mg
- Fosfor: 200 mg
- Potas: 404 mg
- Sód: 97 mg
- Cynk: 0,76 mg
- Selen: 12,6 µg
Miętus - witaminy w 100 g:
- Witamina A: 5 µg
- Witamina B1: 0,372 mg
- Witamina B2: 0,141 mg
- Witamina B3: 1,62 mg
- Witamina B5: 0,15 mg
- Witamina B6: 0,3 mg
- Witamina B12: 0,8 µg
Źródło: USDA.gov
Miętus jest bardzo dobrym źródłem białka. Ten makroskładnik daje długotrwałe uczucie sytości i dzięki temu zapobiega podjadaniu. Białko pomaga również m.in. w szybszej regeneracji organizmu i poprawie funkcjonowania układu odpornościowego.
Niektóre źródła podają, że miętus jest dobrym źródłem cennych kwasów tłuszczowych omega-3. Jednak trzeba wziąć pod uwagę, że ma on tylko 0,81 g tłuszczu na 100 g, z czego 0,07 g kwasów EPA i 0,096 g kwasów DHA (które należą do kwasów z grupy omega-3). To niewiele. Miętus jest chudą rybą i nie powinien być uznawany za dobre źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych. Znacznie więcej omega-3 znajduje się w tłustych rybach takich jak łosoś, makrela czy śledź.
Szkodliwość ryby miętus
Miętus jest bezpieczny do spożycia. Zawiera znikome ilości metali ciężkich, które występują w największych ilościach w takich rybach jak miecznik, marlin czy rekin. Ryba miętus może być spożywana nawet przez kobiety w ciąży i dzieci. Tak naprawdę jedynym przeciwwskazaniem do jedzenia miętusa jest alergia pokarmowa na ryby. Powinny na niego uważać także osoby z zaawansowaną niewydolnością nerek, ponieważ miętus zawiera dużo białka, które w tym przypadku należy ograniczyć.
Czy miętus jest zdrowy?
Miętus jest zdrową rybą. Dostarcza do organizmu mnóstwa cennych składników odżywczych. Zawiera dużo wapnia, fosforu, potasu, selenu oraz witamin z grupy B. Dzięki temu:
- korzystnie wpływa na zdrowie kości, zapobiegając osteoporozie,
- reguluje pracę układu nerwowego, w tym mózgu,
- zwiększa odporność organizmu i pomaga walczyć z infekcjami,
- reguluje ciśnienie krwi i pracę serca,
- wspomaga pracę tarczycy,
- poprawia wygląd skóry, włosów i paznokci.
Ryba miętus a odchudzanie
Miętus świetnie sprawdzi się u osób odchudzających się. Zawiera tylko 90 kcal w 100 g, dużo białka i mało tłuszczu. Dzięki temu syci na długie godziny i zmniejsza ochotę na podjadanie w ciągu dnia. Miętusa warto połączyć w posiłku ze źródłem węglowodanów np. kaszą, ryżem lub ziemniakami, porcją warzyw i niewielkim dodatkiem tłuszczu. Tak skomponowany posiłek będzie pełnowartościowy i sycący, dzięki czemu pomoże ci szybciej zgubić zbędne kilogramy.
Olej z wątroby miętusa - właściwości
Najczęściej spożywa się mięso z miętusa, ale także jego wątroba jest jadalna i bardzo zdrowa. Olej z wątroby miętusa można kupić też w formie suplementów.
Olej z wątroby miętusa - źródło witamin A, D i K
Wątroba miętusa jest sześciokrotnie większa od wątroby innych ryb słodkowodnych podobnej wielkości i stanowi ok. 10% całej masy ciała miętusa. Zawiera dużą ilość witaminy D (4 razy więcej niż wątroba z dorsza) i jest jednym z najlepszych naturalnych źródeł witaminy D. Okazuje się, że zaledwie 10 gramów wątroby miętusa dziennie zapewnia równowartość 1000 IU witaminy D. Zalecane dzienne spożycie witaminy D dla zdrowej osoby dorosłej wynosi ok. 2000 IU. Witamina D jest niezbędna m.in. do utrzymania zdrowych kości i zębów, a także wspiera pracę mięśni, mózgu i układu odpornościowego.
Olej z wątroby miętusa posiada również duże ilości witaminy A (20 razy więcej niż olej z wątroby dorsza). Witamina A odgrywa ważną rolę w procesie widzenia oraz wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego. W porcji 5 g wątroby z miętusa znajduje się aż 1800 µg witaminy A. Jest to bardzo duża dawka. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A dla kobiet wynosi 700 µg. W zbyt dużych ilościach witamina A jest toksyczna. Najlepiej nie przekraczać 3000 µg witaminy A na dobę.
W oleju z wątroby miętusa znajduje się zaskakująco duża ilość witaminy K - ok. 1,7 mg na 100 g oleju. Dzienne zapotrzebowanie dla dorosłych kobiet na witaminę K wynosi 55 µg (0,055 mg). Witamina K pełni istotną rolę w utrzymaniu prawidłowej struktury kości, zapobieganiu osteoporozie i uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi.
Olej z wątroby miętusa a kwasy omega-3
Olej z wątroby miętusa jest cennym źródłem kwasów omega-3. Dzięki temu ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, pracę mózgu i poprawę pamięci. 5 g oleju z wątroby miętusa zawiera 1000 mg kwasów EPA i DHA (które należą do grupy omega-3). Dzienne zapotrzebowanie na te kwasy dla osoby dorosłej wynosi 250 mg, ale w niektórych przypadkach zaleca się spożywać ich więcej (np. u kobiet w ciąży lub osób z wysokim ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych).
Olej z wątroby miętusa raczej nie jest popularny w Polsce. W sklepach znacznie częściej można spotkać olej z wątroby dorsza lub olej z wątroby rekina. Oba te oleje, podobnie jak olej z wątroby miętusa, również mają dużo kwasów omega-3, ale znacznie mniej witaminy A.
Jak przygotować miętusa? Najzdrowszy sposób
Miętus to ryba wszechstronna, z której można przygotować dziesiątki pysznych dań, zarówno na świąteczny stół, jak i w formie codziennych posiłków. Najzdrowszy sposób przygotowania ryby miętus to gotowanie na parze, grillowanie lub pieczenie. Unikaj smażenia miętusa na głębokim tłuszczu. Staraj się ograniczyć ilość soli podczas przygotowania ryby, a będzie ona zdrowsze. Zamiast tego lepiej użyj świeżych ziół (np. natkę pietruszki lub koperek), cytrynę, czosnek, cebulę i różne przyprawy.
Miętusa koniecznie podaj w towarzystwie warzyw i źródła węglowodanów np. kaszy, ryżu lub ziemniaków. Całość skrop oliwą, aby stworzyć pełnowartościowy, sycący posiłek.
Źrodła:
Wong A.: Lipidic profiles of tissue and liver oil of burbot, Lota lota (L.). Acta Ichthyologica et Piscatoria, 38(1): 55-61.
Grela E.R., Pisarski R.K., Kowalczuk-Vasilev E., Rudnicka A.: Zawartość składników odżywczych, mineralnych i profil kwasów tłuszczowych w mięsie wybranych gatunków ryb od terminu odłowu. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 2010, 4(71), 63-72.
Czytaj także:
Sola: co to za ryba i czy jest zdrowa?
Naturalne śledzie z dobrym składem: wybór z supermarketów
Ryba karmazyn: co to jest i czy jest zdrowa?
