Grzyby leśne i hodowlane mają zdolność syntezy witaminy D dzięki promieniowaniu UV (w tym promieniowaniu słonecznemu). Z tego powodu suszenie grzybów na słońcu jest znacznie zdrowsze, niż suszenie ich w ciemności. O co dokładnie tu chodzi i dlaczego każdy powinien wystawić grzyby do opalania? Wyjaśniamy.
Spis treści:
- Grzyby produkują witaminę D
- Przemiany w grzybach wystawionych na słońce
- Ile witaminy D mogą wyprodukować grzyby pod wpływem słońca?
- Jak wykorzystać zdolność grzybów do wytwarzania witaminy D w praktyce?
- Przyszłość niezwykłych właściwości grzybów
Grzyby produkują witaminę D
Obecność witaminy D w grzybach to ich niezwykła właściwość, która wyróżnia wartości odżywcze grzybów na tle innych produktów. Grzyby są jedynym pokarmowym źródłem witaminy D, która nie pochodzi od zwierząt.
Witamina D w grzybach produkowana jest pod wpływem promieniowania słonecznego. Grzyby leśne mają więc jej znacznie więcej, niż grzyby z hodowli w ciemnościach (np. pieczarki i boczniaki). Więcej witaminy D jest też w grzybach rosnących na skraju lasów i w większych okazach, które miały więcej czasu na skumulowanie i wytworzenie tego składnika.
Produkcja witaminy D w grzybach odbywa się na skutek przekształceń metabolicznych. Ściany komórkowe grzybów zawierają sporo ergosteroli, które mają dla komórek grzybów podobne znaczenie, co cholesterol dla komórek ludzkich i zwierzęcych.
Po ekspozycji na promieniowanie UV (np. ze słońca), ergosterol ze ściany komórkowej grzybów zmienia się w prewitaminę D2. Później tylko prosta przemiana chemiczna dzieli ten związek od transformacji w witaminę D2, którą mogą wykorzystywać ludzie. Grzyby zawierają też prowitaminę D4, która może przekształcić się w witaminę D4 pod wypłwem promieniowania słonecznego.
Przemiany w grzybach wystawionych na słońce
Proces produkcji witaminy D w grzybach nie ogranicza się jednak tylko do etapu, gdy grzyb rośnie i dojrzewa. Te przemiany chemiczne mogą zachodzić też w grzybach świeżych po ich zerwaniu, grzybach pokrojonych, a nawet już wysuszonych grzybach. Zachowują one zdolność produkcji witaminy D pod wypływem słońca!
Ilość witaminy D jaką mogą wytworzyć grzyby zależy od:
- czasu dnia,
- pogody,
- szerokości geograficznej,
- czasu ekspozycji słonecznej.
Im więcej UV dociera do komórek grzybów, tym więcej witaminy D się wytworzy. Najwięcej witaminy D wyprodukują grzyby po pokrojeniu w plasterki, gdy zwiększysz ich powierzchnię, która ma bezpośredni kontakt ze słońcem.
fot. Grzyby w słońcu produkują witaminę D/ Adobe Stock, encierro
Ile witaminy D mogą wyprodukować grzyby pod wpływem słońca?
Przeprowadzono eksperyment, w którym pieczarki wystawiono na słońce w letni dzień w Niemczech. Zmierzono najpierw zawartość witaminy D w grzybach przed rozpoczęciem eksperymentu. Była niewielka (ok. 2 μg/ 100 g). Następnie pokrojono je w plastry, wyłożono na płaskiej blaszce i umieszczono w słońcu.
Zawartość witaminy D w grzybach po ekspozycji słonecznej trwającej 15 minut wyniosła 17,5 μg/ 100 g świeżych grzybów. To ilość porównywalna do tej, jaką znajdziesz w tłustych morskich rybach, jednym z najlepszych naturalnych źródeł witaminy D! To też wystarczająca dawka do pokrycia dziennego zapotrzebowania na witaminę D z pokarmu.
Po godzinie wylegiwania się w słońcu grzyby znowu niemal podwoiły zawartość witaminy D. Wynosiła ona już 32,5 μg/100 g. Naukowcy nie przerwali eksperymentu i przetrzymali grzyby na słońcu jeszcze przez 2 godziny. Przez ten czas też pobierano próbki i mierzono zawartość witaminy D w grzybach. Okazało się jednak, że poziom witaminy D nie wzrastał już tak spektakularnie, a niektóre wyniki wskazały wręcz jego nieznaczne obniżenie.
Nie musisz więc trzymać grzybów na słońcu przez dłuższy czas, by poprawić ich wartości odżywcze. 15-60 minut to wystarczający czas, by otrzymać spektakularne efekty.
Jak wykorzystać zdolność grzybów do wytwarzania witaminy D w praktyce?
Potraktuj te informacje jako niezwykłą ciekawostkę o grzybach, ale też praktyczną wskazówkę do darmowego zwiększania wartości odżywczych w jadłospisie. Sposoby na wykorzystanie tej wiedzy w praktyce:
- Susz grzyby na słońcu, a nie w ciemności.
- Jeśli masz zamiar przygotować potrawę z grzybów, a za oknem akurat świecie słońce, koniecznie wystaw pokrojone grzyby na słońce. Już kilkanaście minut poprawi ich jakość i wartości odżywcze.
- Grzyby leśne, które rosną na łąkach lub skrajach lasów, mają już najprawdopodobniej sporą zawartość witaminy D. Jedz je, gdy masz do tego okazję, o ile nie dotyczą cię przeciwwskazania do jedzenia grzybów.
Przyszłość niezwykłych właściwości grzybów
Ta właściwość grzybów niesamowicie elektryzuje naukowców i specjalistów od żywienia. Niektórzy prognozują, że w przyszłości specjalnie opracowane mieszanki naświetlonych promieniami UV grzybów będą doskonałym tanim suplementem diety.
Już obecnie stosuje się naświetlanie grzybów lampami UV w celu poprawy ich prozdrowotnych właściwości. Nie jest to jednak proceder bardzo rozpowszechniony.
Źródła:
Czytaj także:
Kurki – właściwości i wartości odżywcze. 8 powodów, by jeść kurki nie tylko ze względu na smak
Które polskie grzyby są najzdrowsze? Masz swojego faworyta?
Czy kobiety w ciąży mogą jeść kurki? Tylko jeśli spełnione są te 4 warunki
Jak grzyby wpływają na jelita i odporność? Jeśli jeszcze nie polubiłeś grzybów, to powinieneś zacząć
