Dieta na wątrobę, czyli dieta wątrobowa, nie jest specjalnie restrykcyjna. Ogranicza tłuszcz do 50 g na dobę (czasami do 30 g) i zaleca, aby sięgać po tłuszcze roślinne zamiast zwierzęcych, nasyconych. Powinna też być dietą lekkostrawną, a wszystko po to, aby wątroba nie była nadmiernie obciążona ciężkostrawnymi potrawami i tłuszczami, i mogła się regenerować.
Spis treści:
Zasady diety na wątrobę
Istnieją pewne ogólne zasady diety wątrobowej, które np. stosuje się w diecie na stłuszczenie wątroby. Niemniej jednak każdy, kto ma poważne problemy z tym narządem, powinien indywidualnie skonsultować się z dietetykiem w celu ustalenia najlepszego sposobu żywienia.
Dieta na wątrobę – co jeść, czego unikać:
- Zrezygnuj z alkoholu – metabolizowanie alkoholu bardzo obciąża wątrobę, utrudniając lub uniemożliwiając jej regenerację.
- Unikaj tłuszczu nasyconego – to tłuszcz zwierzęcy. W diecie na wątrobę zalecane są tłuszcze roślinne, nienasycone, które w mniejszym stopniu obciążają ten narząd. Wyjątkiem jest tłuszcz kokosowy – jego też należy unikać oraz tłuste ryby morskie – choć to także tłuszcz zwierzęcy to jednak inny niż ten z wołowiny czy wieprzowiny i w diecie wątrobowej jest dozwolony. Jednak nawet tłuszczu roślinnego i rybnego nie powinno być w tej diecie zbyt dużo – ma być jedynie dodatkiem.
- Głównym źródłem energii w diecie na wątrobę powinny być węglowodany złożone – nie tłuszcz, nie cukry proste, gdyż jedne i drugie tak samo szkodzą wątrobie, zwłaszcza już dotkniętej różnymi schorzeniami.
- Warzywa i owoce powinny stanowić połowę każdego posiłku, przy czym warzyw powinno być znacznie więcej niż owoców. Stanowią one podstawę diety DASH oraz diety śródziemnomorskiej, które są polecane np. w zapaleniu wątroby.
- Unikaj żywności wysokoprzetworzonej. Bardzo często zawiera dodatek cukrów prostych, soli, tłuszczu nasyconego i konserwantów, a żadna z tych substancji nie sprzyja zdrowiu wątroby.
- Zadbaj o odpowiednią ilość białka w diecie, gdyż to dzięki niemu wątroba będzie mogła się regenerować. Zalecana ilość białka w diecie wątrobowej wynosi od 0,5 do 1,2 g na kg masy ciała. Ta najniższa wartość dotyczy jedynie niewydolności wątroby z uszkodzeniami neurologicznymi. W pozostałych przypadkach zaleca się 1-1,2 g białka na każdy kilogram masy ciała.
- Wybieraj produkty razowe zamiast te z oczyszczonej mąki. Razowe pieczywo, makarony, brązowy ryż itp. są dla wątroby znacznie korzystniejsze niż szybko podnoszące cukier we krwi produkty z białej mąki.
- Unikaj nadmiaru soli w diecie, która sprzyja nadciśnieniu. Zbyt wysokie ciśnienie krwi nie służy wątrobie.
Prawidłową dietę wątrobową zaleca się uzupełniać ok. 2 litrów płynów oraz regularną umiarkowaną aktywnością fizyczną. Szczególną uwagę trzeba też przykładać do świeżości pożywienia, gdyż pleśnie czy bakterie w psującym się pokarmie wytwarzają toksyny szkodzące wątrobie.
Dieta na wątrobę w różnych chorobach tego narządu
Poniżej dodatkowe najważniejsze wytyczne dietetyczne w różnych chorobach wątroby.
Dieta w chorobach dróg żółciowych:
- ograniczaj ilość tłuszczu w diecie,
- sięgaj wyłącznie po tłuszcze roślinne – oliwę, olej rzepakowy, słonecznikowy, lniany, które wymagają mniej żółci do tego, aby organizm je strawił.
Marskość wątroby – dieta:
- zrezygnuj z alkoholu i cukrów prostych,
- bardzo ogranicz ilość soli w diecie,
- skonsultuj z dietetykiem ilość białka w diecie.
Stłuszczenie wątroby – dieta:
- ogranicz pokarmy wysokokaloryczne,
- zwiększ ilość błonnika w diecie.
Powiększenie wątroby przy hemochromatozie:
- unikaj pokarmów bogatych w żelazo (np. mięso czerwone, jaja),
- nie używaj żelaznych garnków i patelni,
- nie jedz niedogotowanych skorupiaków.
Wirusowe zapalenie wątroby – dieta:
- unikaj soli,
- unikaj pokarmów bogatych w żelazo,
- nie używaj żelaznych garnków i patelni.
Dieta w chorobie Wilsona (zaburzenie transportu miedzi w wątrobie):
- ogranicz żywność zawierającą miedź, taką jak czekolada, orzechy, skorupiaki i grzyby,
- nie używaj garnków miedzianych.
fot. Jadłospis diety na wątrobę: grillowany łosoś z kaszą i warzywami/ Adobe Stock, Jacek Chabraszewski
Dieta na wątrobę – jadłospis przykładowy
Poniżej przykład jadłospisu diety na chorą wątrobę. Można go zastosować także wtedy, gdy ktoś odczuwa dyskomfort w prawym podżebrzu, co może wskazywać na to, że wątroba jest powiększona i potrzebuje wsparcia.
Śniadanie:
- owsianka z płatków owsianych, ugotowana na wodzie lub „mleku” roślinnym,
- posiekane orzechy włoskie lub migdały,
- świeże owoce, np. jabłko lub grejpfrut,
- zielona herbata lub sok ciepła woda z cytryną.
Drugie śniadanie:
- sałatka z awokado, pomidorów i ogórka,
- kawa lub ziołowa herbata.
Obiad:
- zupa jarzynowa,
- gotowany kurczak lub indyk,
- kasza gryczana lub brązowy ryż,
- gotowana marchew z oliwą.
Podwieczorek:
- niskotłuszczowy jogurt naturalny,
- posiekane warzywa surowe, takie jak marchewki, seler, czy ogórek.
Kolacja:
- grillowana ryba morska,
- kalafior gotowany na parze z oliwą,
- kasza jaglana lub quinoa,
- zielona herbata lub napar z dzikiej róży.
Przed snem:
- napar z melisy lub rumianku.
Kiedy stosować dietę na wątrobę?
Dietę na wątrobę powinny stosować osoby, u których stwierdzono schorzenia tego narządu. W ich przypadku odpowiedni sposób żywienia skutecznie wspomaga leczenie oraz regenerację tego narządu. Dietę wątrobową mogą też zastosować osoby, które chcą wykonać tzw. detoks wątroby czy obserwują u siebie następujące objawy:
- wzdęcia,
- skoki ciśnienia krwi,
- biegunka,
- obniżony nastrój,
- sucha skóra i włosy,
- nawracające bóle głowy,
- zaburzenia koncentracji,
- obniżona odporność,
- zgaga,
- wypryski skórne.
Dieta na wątrobę w takich przypadkach może zmniejszyć dolegliwości, poprawiając funkcjonowanie tego narządu i zadziałać profilaktycznie, zmniejszając ryzyko rozwoju poważniejszych schorzeń wątroby.
Za żywność wspomagającą „oczyszczanie” zdrowej wątroby uważa się:
- owoce: pomarańcza, cytryna, papaja, grejpfrut, mango, porzeczki,
- warzywa: brokuły, kapusta, sałata, buraki, brukselka, kapusta włoska, szpinak, karczochy, szparagi, cebula,
- zioła i przyprawy: czosnek, imbir, cynamon, gałka muszkatołowa, koper, kolendra, pietruszka, papryka.
Źródło: liverfoundation.org
Czytaj także:
Jak zregenerować wątrobę domowymi sposobami?
Czy grzyby szkodzą wątrobie?
Jakie warzywa rujnują wątrobę?
