Płatki owsiane a gluten, to ciekawy wątek. Płatki owsiane zawierają białko aweninę, które niektórzy zaliczają do glutenu. Mimo wszystko 95% osób z celiakią dobrze toleruje certyfikowane płatki owsiane. Sprawa płatków owsianych i diety bezglutenowej nie jest więc tak prosta, jak się wydaje, bo płatki owsiany bywają też glutenem zanieczyszczone.
Spis treści:
- Co to jest gluten?
- Gluten a owies
- Bezglutenowe płatki owsiane - czy to możliwe?
- Czy można jeść płatki owsiane na diecie bezglutenowej?
Co to jest gluten?
Glutenem nazywa się mieszaninę białek roślinnych: glutein i prolamin, zawartych w zbożach i produktach roślinnych. To dzięki glutenowi pieczywo rośnie i nabiera charakterystycznej pulchnej struktury.
Gluten jest ważnym składnikiem żywności nie tylko z tego powodu. Kilka lat temu zyskał złą sławę, gdy modna zrobiła się dieta bezglutenowa. Przez pewien czas eliminację glutenu z diety zalecali samozwańczy eksperci przy wielu jednostkach chorobowych np. łącznie z dietą paleo, stosując tzw. protokół autoimmunologiczny.
W praktyce dieta bezglutenowa bywa bardzo użyteczna, a wręcz ratująca życie. Dotyczy to jednak jedynie osób ze zdiagnozowaną i potwierdzoną celiakią (chorobą trzewną).
Do białek glutenowych zalicza się przede wszystkim właśnie wspomniane prolaminy i gluteiny. Co ważne, prolaminy dzielą się dodatkowo na:
- gliadyny - obecne w pszenicy i życie,
- hordeinę - obecną w jęczmieniu,
- aweninę z owsa,
- zeinę z kukurydzy.
Wszystkie te białka należą do prolamin, jednak jeśli mowa o glutenie, najczęściej stosuje się uproszczenie. Do białek glutenowych zalicza się wtedy tylko pewne prolaminy: białka z pszenicy, żyta i jęczmienia.
To komplikuje sprawę. Za produkty z glutenem uznaje się więc te, w których wykryto obecność glutein, hordein i gliadyn. Jeśli w jakimś związku występuje któraś z innych prolamin (np. z owsa, kukurydzy), dany produkt niekoniecznie musi być uznany za glutenowy.
Gluten a owies
Owies zawiera aweninę, białko uznawane przez niektóre klasyfikacje za białko glutenowe (jeśli weźmiemy pod uwagę, że wszystkie proliny należą do glutenu). W praktyce czysty owies, który zawiera jedynie aweninę, jest dobrze tolerowany przez większość osób z celiakią. Szacuje się, że jedynie 5% osób, które powinny przestrzegać bezglutenowego jadłospisu, nie toleruje owsa ze względu na aweniny.
Sprawa już jest skomplikowana, a omówiliśmy tylko jeden wątek. Pozostaje jeszcze problem zanieczyszczenia owsa glutenem. Owies jest bowiem często przetwarzany i produkowany w tych samych zakładach, w których produkuje się pszenicę lub inne wyroby zbożowe.
Dieta bezglutenowa nie przyjmuje żadnych kompromisów. Zawartość glutenu nie może przekraczać w żywności 20 mg na kilogram, to bardzo sztywne reguły. Nawet najmniejsza ilość glutenu może szkodzić cierpiącym na celiakię.
Wiele zakładów produkujących płatki owsiane nie jest w stanie spełnić tych norm, więc klasyczne płatki owsiane i owies, są uznawane za zawierające gluten. Takich wyrobów nie poleca się przy diecie bezglutenowej.
Odpowiedź na pytanie, „Czy płatki owsiane zawierają gluten?”, w skrócie brzmi: tak, zwykłe sklepowe płatki zawierają gluten, ale certyfikowane płatki ze znakiem przekreślonego kłosa są bezglutenowe.
Bezglutenowe płatki owsiane - czy to możliwe?
Oczywiście możliwy jest zakup płatków owsianych bezglutenowych, specjalnie certyfikowanych. Trzeba szukać na opakowaniu znaku przekreślonego kłosa. To konieczne, jeśli jesteś na diecie bezglutenowej i chcesz zjeść np. owsiankę.
Certyfikowane płatki owsiane bez glutenu pochodzą najczęściej z Finlandii. Nie są zanieczyszczone glutenem, ale sprawa zawartości aweniny nie jest tu rozwiązana. Mimo wszystko to jedyne płatki owsiane, które można jadać na diecie bezglutenowej. Najłatwiej dostać je w internecie, w sklepach ze zdrową żywnością lub w działach BIO marketów.
Czy można jeść płatki owsiane na diecie bezglutenowej?
Na diecie bezglutenowej można jeść certyfikowane płatki owsiane, ale w początkowej fazie diety bez glutenu lepiej całkiem wykluczyć owies z diety. Na bezglutenowe płatki owsiane mogą pozwolić sobie osoby z uregulowaną celiakią i zregenerowanymi kosmkami jelitowymi.
Dobrze stopniowo wprowadzić owies do diety, zaczynając od niewielkich porcji:
- 25 g płatków owsianych u dzieci,
- 50 g płatków owsianych u dorosłych.
Jeśli po takiej ilości owsa nie wystąpią niekorzystne objawy, można stopniowo wprowadzać więcej bezglutenowego owsa do diety.
Osoby z celiakią mogą pozwolić sobie nawet na codzienną owsiankę, pod tymi warunkami:
- wybierają certyfikowane płatki owsiane bezglutenowe ze znakiem przekreślonego kłosa,
- po zjedzeniu płatków owsianych nie czują się źle i nie mają żadnych niekorzystnych objawów.
Czytaj także:
Niedoczynność tarczycy dieta - zasady, suplementacja, chudnięcie. Jak obniżyć TSH dietą?
Refluks dieta - zasady, jadłospis, tabela produktów zakazanych i polecanych
Dieta redukcyjna - jadłospis, przepisy, zasady, efekty
