Czy kebab jest zdrowy? Gdyby go przygotować w domu z dobrej jakości świeżych składników, mięsa drobiowego i bez grillowania na węglu drzewnym – taki kebab byłby całkiem fajnym, zdrowym daniem. Jednak sięgając po kebaba na mieście, nigdy nie wiadomo, z jakim produktem mamy do czynienia. Taki kebab jest jak „jajko niespodzianka” – nie wiesz, co jest w środku. Niespodzianka niekoniecznie musi być przyjemna...
Spis treści:
Kebab – czy jest zdrowy?
Kebab dostarcza wszystkich makroskładników: białka, węglowodanów i tłuszczu. Podawany w bułce, picie czy tortilli z białej mąki jest źródłem węglowodanów prostych, tych uważanych z mniej zdrowe. Jednak dodatek mięsa sprawia, że potrawa nie podnosi tak szybko cukru we krwi, jak wskazywałaby na to obecność pieczywa. W dodatku do kebaba dodawane są warzywa, co niewątpliwie podnosi wartość odżywczą potrawy. Ale diabeł tkwi w szczegółach…
Kebab kebabowi nierówny. Tak przygotowany ze świeżych składników, z dobrej jakości niezbyt tłustego świeżego mięsa, z dodatkiem świeżych warzyw i sosów przygotowywanych na miejscu z pewnością będzie o niebo zdrowszy niż ten, który przygotowano:
- z wykorzystaniem tłustego mięsa i niezdrowych tłuszczów,
- z dodatkiem nie najświeższych warzyw,
- z dodatkiem gotowych sosów obfitujących w konserwanty,
- ze zbyt dużym dodatkiem soli i sztucznych składników podkręcających zapach i smak mięsa.
Wszystko zależy od jakości użytych składników i sposobu przygotowania. Dlatego na pytanie, czy kebab jest zdrowy, nie da się odpowiedzieć jednoznacznie „tak” lub „nie”. I nie ma sensu pytać: czy kebab w tortilli jest zdrowy, czy kebab z frytkami jest zdrowy…
Czy kebab jest lekkostrawny?
Nie, kebab nie jest lekkostrawny. Wynika to ze sporej zawartości tłuszczu, a tłuszcz lekkostrawny nie jest. Przeciętny kebab jest kaloryczny, tłusty i ciężkostrawny. Nie należy go jeść wkrótce po problemach z układem pokarmowym, czyli wtedy, gdy zalecana jest dieta lekkostrawna.
Czy kebab tuczy?
Ile kalorii ma kebab? Od 300 do 2460 kcal. Rozpiętość duża, bo i rozmiary kebaba mogą być różne, podobnie jak jakość i ilość poszczególnych składników mogą się różnić.
Najmniej kaloryczny będzie nie za duży kebab w tortilli z mięsem drobiowym i bez sosów. Nie będzie kaloryczny, ale czy będzie smaczny? Czasami lepiej zjeść nieco bardziej kaloryczną potrawę ale bardziej satysfakcjonującą, niż cały czas czegoś sobie odmawiać i być sfrustrowanym. Raz na jakiś czas nawet w diecie odchudzającej może być miejsce na smaczny kebab. Choć do niskotłuszczowych to danie nie należy.
W 2008 roku The Guardian opublikował artykuł, w którym ostrzegano, że niektóre kebaby zawierają nawet 140 g tłuszczu. To blisko 2 razy więcej niż wynosi zapotrzebowanie na tłuszcz przeciętnej kobiety. Naukowcy ostrzegali wtedy, że jadanie takiego kebaba 2 razy w tygodniu może spowodować zawał serca w ciągu 10 lat. Wynikało to także z dużej zawartości niezdrowych tłuszczów trans. Od 2021 roku w Europie zawartość tych tłuszczów w nie powinna przekraczać 2% całej zawartości tłuszczu. Czy producenci kebabów przestrzegają tych zasad?
W 2023 w Polsce skontrolowano sprzedawców kebabów w Polsce. U 80% z nich stwierdzono nieprawidłowości. Często deklarowany rodzaj mięsa nie zgadzał się z tym, które faktycznie serwowano klientom. Tak było w 53 przypadkach na 98 skontrolowanych próbek. Zawartości tłuszczu trans nie zbadano. Wniosek jednak nasuwa się sam: Trudno wierzyć, że w budce z kebabami za każdym razem otrzymujemy dokładnie to, na co liczymy.
fot. Czy kebab tuczy/ Adobe Stock, Georgii
Czy kebab jest keto?
Taki klasyczny kebab, z bułką, pitą czy tortillą albo frytkami – nie pasuje do diety ketogenicznej, bo dostarcza zbyt dużo węglowodanów. Natomiast zjedzony w postaci mięsa z surówką np. z kapusty, sałaty, pomidora i innych niskowęglowodanowych warzyw z kapką oliwy – będzie kebabem keto.
Czy kebab jest rakotwórczy?
Tak się składa, że w zeszłym roku opublikowano badanie naukowe na ten temat. Wnioski nie są optymistyczne, a dotyczyły zdrowszej wersji kebaba, bo serwowanego z mięsem kurczaka. Potrawa zawiera substancje rakotwórcze powstające w czasie obróbki termicznej mięsa. Najwięcej szkodliwych substancji było w mięsie grillowanym.
Policykliczne węglowodory aromatyczne są produktami ubocznymi reakcji zachodzących podczas procesów niepełnego spalania materii organicznej. Powstają podczas grillowania czy wędzenia. Im tłustsze mięso, tym więcej tych związków powstaje. Wiele z nich to substancje rakotwórcze, które zwiększają ryzyko raka piersi, jelita grubego i raka płuc.
Częste spożywanie kebaba może więc skutkować wyższym ryzykiem zachorowania na raka. W jednym z badań stwierdzono wprost: „Kebab uznawany jest za żywność zawierającą związki rakotwórcze”. Trzeba jednak dodać, że kebab grillowany lub opiekany bez użycia węgla drzewnego (a tak jest w większości polskich „kebabowni”) będzie zawierał mniej rakotwórczych substancji.
Czy kebab to fast food?
Kebab to jest fast food, choć można go zaliczyć do nieco zdrowszej wersji tego typu żywności. Wynika to z faktu, że nie zawiera smażonych składników. Niewątpliwie jednak kebab jest fast foodem, gdyż jest rodzajem masowo produkowanej żywności, która jest przeznaczona do komercyjnej odsprzedaży prowadzonej z naciskiem na szybką obsługę klienta. A taka jest właśnie definicja fast foodu.
Kebaby serwowane na mieście są fast foodem. Sprzedawca kupuje gotowe „piramidki” mięsne do opiekania, kupuje gotowe pieczywo, tortille czy pity i odsprzedaje je w postaci potrawy, wkładając w jej przygotowanie minimum wysiłku i czasu.
Ale... Kebab przygotowany w domu, z troską o jakość i świeżość produktów, zgrillowany na elektrycznym grillu trudno już będzie uznać za fast food.
Czy kebab może być zdrowy?
Zdrowszy na pewno może być! Będzie taki, jeśli zostanie przygotowany w odpowiedni sposób:
- z pełnoziarnistej tortilli,
- z chudego mięsa drobiowego,
- z dodatkiem świeżych lub kiszonych warzyw,
- z dodatkiem zdrowszych sosów, np. jogurtowym,
- bez nadmiaru soli.
I jeszcze jeden warunek: jeśli będziesz go jadać raz na jakiś czas (patrz część o rakotwórczości). Zresztą nawet w swojej podstawowej wersji, jadany raz na jakiś czas kebab, nie przekreśli zdrowej diety, o ile żywisz się zdrowo. Jeśli 80% twoich posiłków to pokarmy spełniające zasady zdrowej diety, pozostałe 20% możesz przeznaczyć na odstępstwa od niej. W każdym sposobie żywienia – zdrowym czy skrojonym na potrzeby odchudzania – może być miejsce na tak zwane guilty pleasure, czyli żywieniowe grzeszki, które nie zniweczą twoich starań.
Źródła:
1. Fatemeh Mortezazadeh, Esmaeil Babanezhad, Hadi Niknejad, Fathollah Gholami-Borujeni „Global review, meta-analysis and health risk assessment of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) in chicken kebab using Monte Carlo simulation method”, 2023, Food and Chemical Toxicology, https://doi.org/10.1016/j.fct.2023.114063
2. Seyyed Mostafa Nachvak,1 Mahboobe Hosseinikia, Hadi Abdollahzad, Yahya Pasdar, Farhad Oubari, Roghaye Hosseinikia, Maryam Shabanpur „Pattern of Kebab Intake as a Potential Carcinogenic Risk Factor in Adults of Kermanshah, Iran: 2018, Int J Hematol Oncol Stem Cell Res., PMCID: PMC6018250
Czytaj także:
Jak zrobić domowy zdrowy kebab?
Gryros domowej roboty – w picie i na talerzu
Czy sushi jest zdrowe i dietetyczne?
