Banany obniżają stężenie cholesterolu, czy wręcz przeciwnie? Sprawdzamy, jak banany wpływają na cholesterol

fot. Adobe Stock, Jorge

Słuchając na temat bananów i cholesterolu można natknąć się na sprzeczne opinie. Niektórzy unikają jedzenia bananów przy wysokim cholesterolu, twierdząc, że powinno się wtedy unikać wysokowęglowodanowych owoców. Inni wręcz polecają jedzenie bananów na problemy z cholesterolem, uważając, że wspierają one jego obniżanie. W tym wypadku prawda nie leży pośrodku, a tylko jedna grupa ma rację. Sprawdzamy relację między bananami a cholesterolem, analizując badania naukowe.

Spis treści:

1. Cholesterol w bananach
2. Czy banany obniżają cholesterol? Analiza badania naukowego
3. Dlaczego banany obniżają cholesterol?
4. Skrobia oporna w bananach a obniżenie cholesterolu
5. Jakie banany najlepsze na obniżanie cholesterolu?
6. Banany a cholesterol - podsumowanie

Cholesterol w bananach

Banany (i inne owoce) nie zawierają cholesterolu. Jednak nie wszystkie produkty, które nie mają cholesterolu, są prozdrowotne i polecane w diecie przy wysokim cholesterolu. Niektóre z nich stymulują produkcję cholesterolu wątrobowego i w ten sposób przyczyniają się do jego wzrostu. Nie dotyczy to jednak bananów. Te mają dokładnie 0 mg cholesterolu w 100 g i nie posiadają potencjału stymulującego wytwarzanie cholesterolu wątrobowego.

Czy banany obniżają cholesterol? Analiza badania naukowego

„Czy banany obniżają cholesterol?” - podobne pytanie zadali sobie indyjscy naukowcy. Postanowili sprawdzić oni, jak codzienne jedzenie bananów wpłynie na grupę osób z podwyższonym stężeniem cholesterolu (hipercholesterolemią).

Grupa 30 osób przez 12 tygodni codziennie jadła 250-500 g bananów na śniadanie. Przy okazji regularnie badano im:

• stężenie lipidów (cholesterolu, cholesterolu LDL, cholesterolu HDL) na czczo,
• stężenie glukozy na czczo,
• stężenie insuliny na czczo.

Dzięki uzyskanym wynikom stwierdzono, że:

• Codzienne jedzenie bananów obniżyło stężenie cukru na czczo średnio o 7 mg/ dL.
• Spadł stosunek cholesterolu LDL do HDL. Oznacza to wzrost stężenia „dobrego cholesterolu” HDL, a spadek stężenia „złego cholesterolu” LDL.

To niewielkie pilotażowe badanie wykazało, że codzienne jedzenie bananów jest nie tylko nieszkodliwe, ale też prozdrowotne. Uzyskane wyniki nie stanowią jednoznacznych, twardych dowodów, ale mogą być bazą do dalszego eksplorowania tematu przez innych naukowców.

Dlaczego banany obniżają cholesterol?

Banany obniżają stężenie cholesterolu głównie dzięki zawartości błonnika rozpuszczalnego. Błonnika zawarty w bananach (ale nie tylko) łączy się z kwasami tłuszczowymi w jelitach i zapobiega ich nadmiernemu wchłanianiu. Rozpuszczalny błonnik w kontakcie z wodą tworzy żelową strukturę, która może wiązać też nadmiar pokarmowego cholesterolu i zapobiegać jego wchłanianiu.

Rozpuszczalny błonnik pokarmowy jest znany ze swoich właściwości obniżających stężenie cholesterolu. Dieta na cholesterol to właśnie dieta bogatobłonnikowa. To też z uwagi na zawartość błonnika, przy wysokim cholesterolu poleca się jedzenie płatków owsianych, pełnoziarnistych zbóż, owoców i warzyw. W podobnym mechanizmie działają też wszystkie naturalne produkty na obniżenie trójglicerydów.

Skrobia oporna w bananach a obniżenie cholesterolu

Banany, szczególnie zielone banany, są jednym z lepszych pokarmowych źródeł skrobi opornej. To też rodzaj błonnika rozpuszczalnego, który ma szczególne właściwości obniżające cholesterol. Najwięcej skrobi opornej mają zielone, mniej dojrzałe banany.

fot. Zielone banany - najlepsze na cholesterol/ Adobe Stock, Tazzjang

Jakie banany najlepsze na obniżanie cholesterolu?

Naukowcy z Uniwersytetu Cambridge postanowili bliżej przyjrzeć się wpływowi pulpy z bananów na obniżenie cholesterolu. Zastanawiali się, czy stopień i rodzaj przetworzenia bananów może wpłynąć na ich właściwości obniżające cholesterol. 

Żeby zbadać ten problem, wykorzystano grupę szczurów laboratoryjnych, które karmiono zwierzęcymi tłuszczami i cholesterolem, by podbić jego stężenie w ich krwi. Do obniżania cholesterolu posłużyła sucha pulpa bananowa. Okazało się, że efekt obniżających cholesterol uzyskuje się jedynie przy wykorzystaniu pulpy suszonej na zimno. Pulpa bananowa suszona na gorąco nie wykazywała takich właściwości. Jakie praktyczne wnioski można wyciągnąć z tych wszystkich badań?

Jeśli chcesz jeść banany na obniżenie cholesterolu, najlepiej jedz banany nieprzetworzone, zielone, mniej dojrzałe, na surowo. Pamiętaj o regularności ich spożycia. Na pewno unikaj za to chipsów bananowych i smażonych bananów.

fot. Chipsy bananowe zdecydowanie podwyższają cholesterol/ Adobe Stock, Minh Chung Bui

Jeśli zależy ci na obniżeniu cholesterolu, stosuj przede wszystkim zdrową dietę (np. dietę DASH) bogatą w warzywa i owoce. Możesz wspierać się też wykorzystaniem ziół na cholesterol. Nie zaszkodzi ci też wypróbowanie babcinych sposobów na obniżanie cholesterolu.

Banany a cholesterol - podsumowanie

Jedzenie bananów może wspierać walkę ze zbyt wysokim cholesterolem, to potwierdzone naukowo. Nie spodziewaj się jednak spektakularnych efektów. Jeśli lubisz banany, jedz je śmiało, ale nie faworyzuj bananów i ich właściwości obniżających cholesterol ponad inne warzywa i owoce.

W bananach znajduje się błonnika rozpuszczalny i nierozpuszczalny, a także jego wyjątkowa frakcja: skrobia oporna, które mogą obniżać cholesterol. Znacznie ważniejszy od wprowadzenia bananów jest jednak całokształt twojej diety: wykluczenie tłustych pokarmów, jedzenie warzyw i owoców, a także umieszczanie w jadłospisie na cholesterol pełnoziarnistych zbóż.

Źródła:

Cressey R, Kumsaiyai W, Mangklabruks A. Daily consumption of banana marginally improves blood glucose and lipid profile in hypercholesterolemic subjects and increases serum adiponectin in type 2 diabetic patients. Indian J Exp Biol. 2014 Dec;52(12):1173-81. PMID: 25651610.