Wielkanocny makowiec kiedyś i dziś. Przepisy na tradycyjne i nowoczesne makowce - Uroczystości rodzinne

fot. Adobe Stock, FomaA

Makowiec jest, obok mazurków, bab i serników, typowym ciastem przygotowywanym na Wielkanoc. Według tradycji makowiec na świątecznym stole zapewni obfitość i dostatek w domu. Tradycyjny makowiec wielkanocny jest bardzo pracochłonny, dlatego w naszej kuchni coraz częściej pojawiają się nowe wersje tego ciasta.

Spis treści:

Makowiec wielkanocny: kiedyś i dziś
Tradycyjny makowiec na Wielkanoc
Makowiec japoński

Makowiec wielkanocny: kiedyś i dziś

Dzisiaj upieczenie makowca nie wymaga od nas żadnych ponadprzeciętnych umiejętności, ale to warto wiedzieć, że kiedyś pieczony był tylko na wyjątkowe okazje. To podłużne ciasto o złotobrązowym kolorze w kształcie wałka było przygotowywane głównie z produktów z własnego gospodarstwa. Najbardziej czasochłonnym procesem było odpowiednie przygotowanie maku, który obecnie można kupić w gotowej do użycia formie.

Staranne i dokładne przygotowanie ciasta drożdżowego nie było jeszcze gwarancją udanego ciasta. Dobre gospodynie pamiętały o tym, że wszystkie składniki powinny mieć podobną temperaturę, dlatego podgrzewały mąkę do odpowiedniej temperatury. Także mleko, w którym rozpuszczały drożdże, musiało być odpowiednio ciepłe, aby ciasto dobrze wyrosło. Dzisiejszy przepis na makowiec wielkanocny jest łatwiejszy i nie wymaga tylu kroków. Dzięki temu możemy przygotować ciasto szybciej i mieć więcej czasu na inne aktywności.

Tradycyjny makowiec na Wielkanoc

Składniki na ciasto:

0,5 kg mąki,
150 g masła,
150 g cukru,
50 g drożdży,
4 żółtka,
1 szklanka mleka,
cukier waniliowy.

Składniki na masę makową:

400 g maku,
100 g masła,
3 białka,
3 szklanki szklanki mleka,
3/4 szklanki cukru,
5 łyżek miodu,
orzechy włoskie, rodzynki, skórka z pomarańczy - wedle uznania.

Sposób przygotowania:

Drożdże rozpuść w letnim mleku, dodaj 2 łyżki mąki i łyżkę cukru, pozostaw na około 15 minut. Żółtka utrzyj z cukrem, dodaj przesianą mąkę i zaczyn drożdżowy. Wyrób dokładnie ciasto do moment kiedy zacznie odchodzić od miski.
Dolej wtedy roztopione i przestudzone masło i wyrabiaj jeszcze kilka minut. Gotowe ciasto przykryj wilgotną ściereczką i odstaw na około godzinę w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. Ciasto powinno podwoić swoją objętość.
W tym czasie zalej mak wrzącym mlekiem i gotujemy przez około 10 minut. Następnie przemiel mak w maszynce do mięsa, najlepiej 3 razy.
Do masy makowej dodaj roztopione masło, cukier, miód i bakalie, a następnie gotuj przez 10-15 minut. Z białek ubij sztywną pianę i dodajemy do ostudzonego maku, delikatnie zamieszaj całość.
Ciasto i masę makową podziel na dwie części. Ciasto rozwałkuj na oprószonej mąką stolnicy i nadaj mu kształt prostokąta.
Na jednym końcu ciasto powinno być nieco grubsze niż na drugim. Masę makową rozsmaruj równomiernie na całej powierzchni ciasta, zostawiając 2 cm przy brzegach. Zawiń ciasto wzdłuż węższego boku, zaczynając od cieńszej strony.
Makowce włóż do podłużnej formy wyłożonej papierem do pieczenia i wstaw do piekarnika nagrzanego do 160 stopni na około 50 minut. Wierzch gotowego makowca wielkanocnego możesz posmarować lukrem i posypać orzechami.

tradycyjny makowiec na wielkanoc
fot. Makowiec wielkanocny/Adobe Stock, nataliia

Zobacz także: Jak piec wielkanocne serniki?

Makowiec japoński

Współczesne wersje makowców wielkanocnych są znacznie mniej skomplikowane. Głównie dlatego, że nie trzeba przygotowywać maku, ale można użyć gotowej do spożycia, dostępnej w każdym sklepie masy makowej. W kuchni polskiej pojawiają się także coraz częściej inspiracje z innych krajów. Japońska wersja makowca jest o tyle charakterystyczna, że dodaje się tutaj jabłka, natomiast zabrakło ciasta, nie tylko drożdżowego, ale jakiegokolwiek. Niemniej jednak jest równie apetyczny jak tradycyjny polski makowiec.

Składniki:

1,5 kg masy makowej,
750 g jabłek,
10 jajek,
9 łyżek kaszy manny,
0,5 szklanki płynnego miodu lub cukru,
sok z połówki cytryny.

Sposób przygotowania:

Żółtka dokładnie utrzyj na puszystą masę. Białka ubij na sztywną pianę. Do masy makowej dodaj kaszę mannę i dokładnie mieszamy.
Jabłka obierz i zetrzyj na grubych oczkach. Skrop je sokiem z cytryny i wymieszaj z miodem lub cukrem.
Masę makową delikatnie połącz z żółtkami, następnie dodaj białka. Do dużej blachy lub tortownicy wyłóż na przemian jabłka i masę makową, opcjonalnie wymieszaj jabłka z masą makową i całość włóż do blachy albo tortownicy.
Wstaw ciasto do nagrzanego do 200 stopni piekarnika na około 50 minut. Kiedy ciasto przestygnie, udekoruj je polewą kajmakową zrobioną z 1 szklanki śmietany kremówki i 0,5 szklanki miodu. Następnie całość posyp orzechami.

fot. Makowiec japoński/Adobe Stock, Otto