Kawa w ciąży jest dozwolona w małych ilościach. Przyszła mama powinna ograniczyć do minimum dzienną ilość kofeiny w swojej diecie i nie przekraczać dawki 200 mg. Taka ilość kofeiny znajduje się w 2-3 małych filiżankach kawy. Należy jednak pamiętać, że kofeinę zawierają też inne produkty. W dodatku dla niektórych kobiet i ich dzieci nawet taka niewielka ilość kofeiny może okazać się szkodliwa. Jak na razie jednak kofeina nie jest na liście pt. „Czego nie jeść w ciąży”, ale nie wykluczone, że z czasem to się zmieni.
Spis treści:
- Czy w ciąży można pić kawę?
- Kawa zbożowa w ciąży
- Kawa bezkofeinowa w ciąży
- Kawa rozpuszczalna w ciąży
- Kawa w ciąży 1 trymestr
Czy w ciąży można pić kawę?
Picie kawy w ciąży nie jest zakazane. Kofeina naturalnie jest w kawie i herbacie oraz w mniejszych ilościach w kakao, coca-coli czy czekoladzie. Zawierają ją również napoje energetyzujące, a nawet suplementy diety czy leki przeciwbólowe. Ważne jest, aby całkowita dzienna dawka kofeiny nie przekroczyła wskazywanej ilości 200 mg. Jeśli ciężarna pije herbatę, sięga po gorącą czekoladę czy czekoladę w tabliczce, a do tego pozwala sobie na kawę, to ciężko będzie oszacować, ile tej kawy może wypić, żeby nie przekroczyć 200 mg kofeiny, zwłaszcza że różne rodzaje kawy zawierają jej różne ilości:
- filiżanka czarnej kawy zawiera 70-140 mg kofeiny,
- filiżanka kawy rozpuszczalnej to ok. 95 mg kofeiny,
- filiżanka espresso - 57 mg kofeiny,
- filiżanka kawy mrożonej - 50-70 mg,
- szklanka czarnej sypanej herbaty 65 mg kofeiny, a przecież herbatę np. starsze pokolenie uważa niemal za zastępstwo wody.
Ile kawy w ciąży?
Patrząc na powyższe dane i posiłkując się eksperckimi wypowiedziami oraz statystykami, kawa w ciąży jest dopuszczalna, ale powinny to być max. 2 filiżanki espresso lub 2 kawy rozcieńczone mlekiem.
Wyniki większości starszych badań, które posłużyły do wyznaczenia granicy 200 mg kofeiny w ciągu dla ciężarnych, wykazywały, że takie spożycie nie wiąże się z żadnymi niepomyślnymi zdarzeniami w żadnym z trymestrów ciąży. Ostatnio jednak pojawiły się wątpliwości.
Bezpieczna maksymalna dzienna dawka kofeiny w ciąży została wcześniej określona na poziomie 300 mg dziennie (około trzech filiżanek kawy). Wtedy uważano, że taka ilość nie powinna niekorzystnie wpływać na ciążę. Później ta „bezpieczna” dawka na podstawie coraz większej liczby dowodów, które wykazały, że nawet dawki dobowe mniejsze niż 300 mg mogą zwiększać ryzyko niepowodzenia ciąży, została zmniejszona do 200 mg kofeiny dziennie (3 mg na kilogram masy ciała). I najczęściej właśnie taką ilość podaje się jako bezpieczną. Ale…
Kawa w ciąży – najnowsze badania
Najnowsze badania wskazują na to, że nawet tak niskie jak 100-200 mg dzienne spożycie kofeiny może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem poronienia, ograniczeniem wzrostu płodu, niską masą urodzeniową, a także ryzykiem zaburzeń rozwoju poznawczego, nadwagi i otyłości.
Wiadomo też, że nie każdy organizm tak samo reaguje na kofeinę. Dlatego te 200 mg dla jednej ciąży może być bezpieczną dawką, dla innej szkodliwą. Dlatego może okazać się, że uniwersalna, bezpieczna dawka kawy w ciąży po prostu nie istnieje.
Ile to jest 200 mg kofeiny?
Bardzo trudno jest precyzyjnie wyliczyć, ilu filiżankom czy porcjom różnego rodzaju kawy odpowiada 200 mg kofeiny. Moc kawy, czyli zawartość kofeiny w kawie, zależy od ilości kawy użytej do jej zaparzenia, pochodzenia kawy, jej odmiany, sposobu parzenia. Dlatego np. domowe espresso może zawierać inną dawkę kofeiny niż espresso w kawiarni.
Poniżej podajemy, w przybliżeniu oczywiście, ile można wypić najpopularniejszych rodzajów kawy, aby nie przekroczyć dawki 3 mg na kilogram masy ciała, czyli dawki odpowiadającej mniej więcej 200 mg przy przeciętnej masie ciała.
Masa ciała ciężarnej 60 kg a dawka kofeiny:
- espresso – 2,35 porcji po 44 ml
- kawa mocca (mocha) – 1,2 porcji po 354 ml
- cappuccino – 1,15 porcji po 354 ml
- flat white – 1,4 porcji po 354 ml
Masa ciała ciężarnej 70 kg a dawka kofeiny:
- espresso – 2,75 porcji po 44 ml
- kawa mocca (mocha) – 1,4 porcji po 354 ml
- cappuccino – 1,35 porcji po 354 ml
- flat white – 1,6 porcji po 354 ml
Masa ciała ciężarnej 80 kg a dawka kofeiny:
- espresso – 3,1 porcji po 44 ml
- kawa mocca (mocha) – 1,6 porcji po 354 ml
- cappuccino – 1,55 porcji po 354 ml
- flat white – 1,85 porcji po 354 ml
Kawa z mlekiem w ciąży
Dodatek mleka nie zmienia ilości kofeiny w kawie. Jeśli z łyżeczki kawy zaparzymy małą filiżankę espresso albo kubek kawy z mlekiem, oba napoje będą zawierały taką sama ilość kofeiny, bo użyto identycznej ilości kawy.
fot. Kawa w ciąży z mlekiem/ Adobe Stock, Tomsickova
Jak kawa wpływa na dziecko w ciąży?
Kofeina z łatwością przenika przez błony komórkowe, w tym przez łożysko. Może również gromadzić się w płynie owodniowym, co potencjalnie może wpływać na rozwój embrionalny i sprzyjać różnych chorobom dziecka, nawet w wieku dorosłym.
Kofeina jest metabolizowana wyłącznie w wątrobie matki. Wątroba i łożysko płodu nie dysponują odpowiednim enzymem, dlatego nie mogą metabolizować kofeiny. W dodatku organizm ciężarnej także słabiej sobie z tym radzi – w ciąży okres eliminacji z organizmu 50% kofeiny wydłuża się do 15 godzin. Przed ciążą wynosi jedynie 2,5-4,5 godziny. Wiadomo także, że czas metabolizmu kofeiny w organizmie płodu znacznie się wydłuża i wynosi średnio aż do 150 godzin, czyli nawet 6 dni.
Ograniczenia w spożywaniu kawy w ciąży wprowadzono na podstawie obserwacji, które wykazały, że spożywanie kofeiny w czasie ciąży może wiązać się z:
- opóźnieniem wzrostu wewnątrzmacicznego płodu,
- niską masą urodzeniową,
- samoistnymi poronieniami,
- przedwczesnym porodem,
- zaburzeniami rozwoju poznawczego dziecka,
- nadwaga i otyłością dziecka w wieku dorosłym.
Kawa zbożowa w ciąży
Kawa zbożowa nie zawiera kofeiny, jest więc pod tym względem bezpieczna dla kobiet w ciąży. Produkuje się ją z prażonych ziaren jęczmienia, żyta, orkiszu lub z korzenia cykorii. Kawa Inka w ciąży dostarcza błonnika, magnezu, cynku, selenu, potasu oraz witamin z grupy B.
Nie wyznaczono limitu ilości wypijanej kawy zbożowej w ciąży, dlatego może ona stać się bezpiecznym zamiennikiem kawy tradycyjnej czy rozpuszczalnej, i można ja pić do woli w czasie ciąży, połogu i karmienia piersią.
Kawa bezkofeinowa w ciąży
Przyjmuje się, że kawa bezkofeinowa dostarcza ok. 4 mg kofeiny w 200 ml napoju. To mała dawka w porównaniu z kawą tradycyjną. Dlatego picie kawy bezkofeinowej wiąże się ze znikomym ryzykiem dla płodu niż sięganie po zwykłą kawę.
Kawa rozpuszczalna w ciąży
Kawa rozpuszczalna zawiera więcej kofeiny niż parzona. W filiżance kawy rozpuszczalnej znajduje się ok. 117 mg kofeiny, tymczasem w takiej samej porcji kawy parzonej – ok. 75 mg kofeiny.
Są jeszcze inne różnice w tych dwóch rodzajach kawy, o których warto wspomnieć przy okazji tematu picia kawy w ciąży. Zazwyczaj do produkcji kawy rozpuszczalnej wykorzystuje się ziarna gorszej jakości. Napój przygotowany z rozpuszczalnych granulek zawiera więcej substancji, które nie są obojętne dla zdrowia – niklu, akrylamidu, kwasu szczawiowego – niż ich zawiera kawa parzona. Substancje te mogą działać alergizująco i toksycznie na organizm.
Kawa w ciąży 1. trymestr
Nie przeprowadzano badań, których celem byłoby sprawdzenie, jak różne dawki kofeiny wpływają na rozwój płodu i przebieg ciąży w 1 trymestrze. Badano to jedynie na zwierzętach, na gryzoniach. Ciężarnym samicom podawano kofeinę w ilości odpowiadającej u ludzi 6-12 kaw dziennie o pojemności 240 ml. Zaobserwowano, że u tych zwierząt takie ilości kawy w ciąży w 1 trymestrze mogą powodować:
- trudności z implantacją zarodka,
- implantację zarodka w jajowodzie zamiast w macicy,
- zmniejszyć wrażliwość macicy na obecność zarodka,
- nieprawidłowy rozwój zarodka, a później wczesnego płodu,
- wchłonięcie zarodka,
- zaburzenia pracy serca zarodka i płodu.
Z obserwacji przebiegu ciąży u kobiet pijących kawę w 1 trymestrze ciąży wyciągnięto wnioski, że może istnieć związek między piciem tego napoju a zaburzeniami wzrostu płodu i poronieniami.
Źródła: 1. Even low maternal caffeine intake may affect childhood growth, NIH study suggests/nih.gov;
2. Impacts of Caffeine during Pregnancy/www.ncbi.nlm.nih.gov
Treść artykułu pierwotnie opublikowano 18.12.2019 r.
Czytaj także: Dieta w ciąży – co się zmienia?Rumianek w ciąży: czy można go pić i ilePokrzywa w ciąży – zakazana czy dozwolona?
