Spis treści:
- Co to jest zero waste?
- Planowanie zero waste
- Zakupy zero waste
- Przechowywanie zero waste
- Gotowanie zero waste
Co to jest zero waste?
Zero waste to sposób planowania, przechowywania i gotowania, który ogranicza marnowanie i wyrzucanie żywności. Wbrew potocznemu rozumieniu zero waste nie oznacza gotowania z resztek, choć elementem tego podejścia jest możliwie jak najlepsze wykorzystanie pozostałości.
Zero waste w kuchni nie jest nową ideą, bo gdy się głębiej zastanowisz w ten sposób gotowały także nasze mamy i babcie. Dzięki ograniczeniu wyrzucania żywności za jednym zamachem dbasz o środowisko naturalne i oszczędzasz pieniądze.
W Polsce rocznie wyrzuca się 9 milionów ton żywności, a to oznacza że aż około 1/3 zakupów spożywczych trafia do kosza (statystycznie to około 50 zł miesięcznie). Do wyrzucania jedzenia przyznaje się 42% Polaków, ale z ręką na sercu, kto z nas nie ma tego na sumieniu? W koszu lądują przede wszystkim:
- produkty zepsute,
- żywność, która przekroczyła datę ważności,
- posiłki, których ugotowałaś za dużo.
Gotowanie zero waste nie jest trudne, ale wymaga zmiany myślenia i przygotowania. Zobacz, jak to zrobić! Pamiętaj, że nie musisz zmieniać wszystkiego na raz, nawet małe kroki mają znaczenie.
Planowanie zero waste
Jeśli chcesz ograniczyć marnowanie żywności, to planowanie jest ku temu najważniejszym krokiem. Musisz opracować schemat planowania zakupów, tak, by po jakimś czasie cały proces stał się dla ciebie instynktowny i naturalny.
W internecie poszukaj szablonu listy zakupów lub przygotuj taką samodzielnie. Podziel ją na kategorie np. owoce, warzywa, produkty suche, nabiał itd. Dostosuj kategorie do zwyczajów żywieniowych panujących w twoim domu. Pamiętaj, by zostawić miejsce na notatki, a także nieprzewidziane ekstra zakupy. Nie chodzi o to, by ich w ogóle nie robić, ale o to, by większa część zakupów była zaplanowana.
Wydrukuj listę i powieś na lodówce, tak, by każdy domownik mógł ją uzupełniać. Możecie też używać specjalnej aplikacji, która pozwoli wam listę zakupów współdzielić na wszystkich telefonach.
Od czego zacząć planowanie?
- Wspólnie z rodziną ustal, jakie obiady będziecie jeść w przyszłym tygodniu. Wybierzcie przepisy.
- Sprawdź w szafkach, lodówce, zamrażalniku, co z potrzebnych produktów jest już w kuchni.
- Zastanów się także, czy niektóre składniki w przepisach możesz zastąpić produktami, które masz.
- Dopiero po wykonaniu tych kroków uzupełnij listę zakupów.
Zakupy zero waste
Pierwszy krok za tobą, wiesz, co chcesz kupić. Jakimi zasadami kierować się w czasie zakupów?
- Pamiętaj, by nigdy nie chodzić na zakupy będąc głodnym. W takim stanie ciężko jest kontrolować impulsy zakupowe.
- Jeśli mieszkasz w dużym mieście spróbuj zakupów online, które bardzo ułatwiają gotowanie zero waste. Na spokojnie, bez tłumu, bez hałasu, przy kuchennym stole możesz wybrać tylko żywność, której naprawdę potrzebujesz.
- Na duże zakupy zabieraj swoje torby. Zawsze noś przy sobie jedną płócienną torbę. Pomyśl także, czy z resztek materiałów, starych firanek nie możesz uszyć woreczków na warzywa i owoce.
- Jeśli tylko masz taką możliwość, kupuj produkty w szklanych opakowaniach. Możesz je potem wykorzystać do przechowywania żywności lub przygotowania przetworów.
- Stawiaj na sezonowe owoce i warzywa, które nie muszą pokonywać tysięcy kilometrów, by dotrzeć do Polski. Nie musisz całkowicie rezygnować z egzotycznych produktów, ale postaraj się, by stanowiły nie więcej niż ¼ twoich zakupów.
fot. Adobe Stock
Przechowywanie zero waste
Po powrocie z zakupów posegreguj żywność tą, którą kupiłaś i tą, która już jest w lodówce. Na opakowaniu przeczytaj także informacje o tym, jak należy przechowywać zakupione produkty. Układając jedzenie zastosuj zasadę „first in – first out”, Produkty, które trzeba zjeść najszybciej powinny być ułożone w lodówce najbliżej, a nie ukryte za stosem słoików przy wewnętrznej ścianie.
Podobnie jest z produktami suchymi. Czasem zdarza się, że masz ochotę spróbować np. makaronu z soczewicy, kupujesz go, wkładasz do szafki i zapominasz. Przypomina ci się o nim, gdy robisz porządki i zauważasz, że data ważności makaronu minęła. Dlatego przejrzyj szafki z suchymi produktami i wyjmij na wierzch to, czego chcesz w najbliższych dniach użyć.
Pamiętaj, że jeśli okazało się, że ugotowałaś za dużo np. zupy czy leczo zawsze możesz posiłki zamrozić. Dzięki temu zyskasz dodatkowy, awaryjny posiłek i nie wyrzucisz niepotrzebnie jedzenia.
Gotowanie zero waste
Dużą część pracy masz już za sobą. Wiesz, co chcesz ugotować i z jakich składników. Kupiłaś odpowiednie produkty. Co jeszcze możesz zrobić? Wykorzystaj nasze triki.
- Skórki po serach typu parmezan możesz dorzucić do bulionu na zupę. Bulion zyska dzięki temu głęboki smak.
- Zamiast kupować bułkę tartą, przygotuj ją z czerstwego pieczywa.
- Nie wycinaj środków pomidora, to w pełni jadalna i wartościowa część.
- Posiekany drobno chleb zmieszany z masłem, świetnie sprawdzi się jako spód do ciasta np. sernika na zimno.
- Niewykorzystane białka jajka można zamrażać i przechowywać do 3 miesięcy.
- Resztki warzyw np. ogórków, pomidorów, drobno pokrój i wykorzystaj jako nadzienie do naleśników.
- Warzywa z zupy czy bulionu możesz zetrzeć na tarce i wykorzystać do upieczenia bezmięsnego pasztetu.
- Liście kapusty lub sałaty wykorzystaj jako wrapy.
- Szypułki truskawek są jadalne i pełne naturalnych przeciwutleniaczy. Możesz ich użyć zamiast kiełków do sałatki.
- Jeśli masz taką możliwość załóż własny kompostownik. Zawsze segreguj śmieci, tak, by oddzielać odpady organiczne. Na początku gotowania naszykuj sobie oddzielną miskę na ten rodzaj odpadów.
Dowiedz się więcej o zero waste i ekologii:
Jak żyć ekologicznie? Te gadżety pomogą ci zmniejszyć ilość odpadów
Jak przechowywać żywność w lodówce?
Ekologiczne zakupy - jak oszczędzać?
Dietetyk z 12 letnim doświadczeniem. Ukończyła Technologię Żywności i Żywienie Człowieka w warszawskiej Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Pomaga pacjentom trwale zmienić nawyki żywieniowe. Uczy realnych rozwiązań, szacunku do ciała, konsekwencji i „godzenia” się z jedzeniem. Twórczyni autorskiego podejścia w nurcie pozytywnej dietetyki. Prowadzi poradnię online barbaradabrowska.pl.
