Jest bardzo zdrowy, ale niektórym może poważnie zaszkodzić. 5 przeciwwskazań do picia soku z czarnego bzu

kto nie może pić soku z czarnego bzu fot. Adobe Stock, elfgradost
Przeciwwskazania do picia soku z czarnego bzu to: choroby autoimmunologiczne (Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń), nietolerancja salicylanów, alergia na czary bez, oraz konieczność stosowania diety ubogopotasowej. Ostrożność przy piciu soku z czarnego bzu powinny zachować też osoby z cukrzycą i kobiety w ciąży. Kto jeszcze musi na niego uważać?
/ 17.08.2023 05:17
kto nie może pić soku z czarnego bzu fot. Adobe Stock, elfgradost

Przeciwwskazania do picia soku z czarnego bzu nie są częste, ale jeśli wystąpią, warto faktycznie się do nich zastosować. Soku z czarnego bzu nie powinny stosować osoby z nadmiernym stężeniem potasu we krwi, alergią na czarny bez, chorobami autoimmunologicznymi (RZS, Hashimoto), ale ostrożnie do niego muszą podejść też cukrzycy i kobiety ciężarne. Sprawdź, czy należysz do grupy osób, które nie muszą martwić się przeciwwskazaniami i mogą cieszyć się właściwościami prozdrowotnymi soku z czarnego bzu, czy jednak w twoim przypadku lepiej z niego zrezygnować.

Spis treści:

  1. Z czego wynikają przeciwwskazania do soku z czarnego bzu?
  2. Przeciwwskazania do stosowania soku z czarnego bzu
  3. Interakcje soku z czarnego bzu z lekami
  4. Efekty uboczne soku z czarnego bzu

Z czego wynikają przeciwwskazania do soku z czarnego bzu?

Przeciwwskazania do picia soku z czarnego bzu wynikają z:

  • wysokiej zawartości cukru w domowym soku z czarnego bzu i syropie z czarnego bzu;
  • zawartości cząsteczek mogących wchodzić w interakcje z przyjmowanymi lekami;
  • nie do końca poznanym wpływem soku z czarnego bzu na organizm w pewnych stanach fizjologicznych (np. w ciąży);
  • zawartości specyficznych fitocząstek, które mogą być alergenami;
  • wysokiej zawartości potasu i innych elektrolitów;
  • zawartością cząstek immunomodulujących, które mogą wpłynąć na pracę układu odpornościowego (to głównie zaleta, ale dla niektórych wada),
  • dość wysokiej zawartości salicylanów w owocach czarnego bzu,
  • faktu, iż niektóre części czarnego bzu są trujące, sok jest jadalny, ale mogą przedostać się do niego glikozydy cyjanogenne występujące w liściach i szypułkach.

Przeciwwskazania do stosowania soku z czarnego bzu

Przeciwwskazania do picia soku z czarnego bzu są dość szerokie i obejmują kilka odrębnych wątków i właściwości tej rośliny. Do niektórych trzeba podejść bardzo restrykcyjnie (konieczna będzie całkowita rezygnacja z picia soku z czarnego bzu), a inne mogą zostać potraktowane jako wskazówka i konieczność ograniczenia soku.

Alergia na czarny bez - przeciwwskazanie do picia soku z czarnego bzu

Czarny bez, jak większość roślin, zawiera specyficzne cząstki, które mogą okazać się alergenami. Reakcje alergiczne na sok z czarnego bzu są szczególnie częste u osób, które mają alergię wziewną na bez, lilak i rośliny z grupy przewiertniowatych. Pokrzywka, opuchnięcia na twarzy, wysypka alergiczna, czy katar sienny mogą wskazywać na alergię na owoce czarnego bzu. Jeśli się pojawią, lepiej odstawić sok z czarnego bzu.

Alergia na czarny bez nie jest częsta, szacuje się, że dotyczy ona ok. 0,6% społeczeństwa. Owoce czarnego bzu są też bogate w salicylany. Osoby, które mają alergie na te cząstki (salicylany, kwas salicylowy lub aspirynę) powinny ostrożnie podejść do konsumpcji soku z czarnego bzu.

Z drugiej strony, czarny bez ma też pewne udowodnione właściwości wspierające zdrowie osób z alergiami. Jest bogaty w związki przeciwzapalne i ma sporo antocyjanów. Niektóre osoby piją sok z czarnego bzu w okresie zwiększonego pylenia i twierdzą, że czarny bez powoduje u nich zmniejszenie objawów alergii wziewnej.

Cukrzyca i insulinooporność - przeciwwskazanie do picia słodzonego soku z czarnego bzu i syropu

Osoby z cukrzycą i insulinoopornością i innymi problemami z regulacją glukozy z jednej strony mogą zyskać na piciu soku z czarnego bzu, z drugiej strony jednak może być on przeciwwskazany. Wszystko zależy od składu soku lub syropu z czarnego bzu. Osoby z cukrzycą i insulinoopornością muszą unikać cukru i jego pochodnych. Jeśli w składzie soku z czarnego bzu jest go sporo, lepiej po taki sok nie sięgać. Zagrożenia i negatywne efekty związane ze skokiem glukozy mogą prowadzić do negatywnych efektów ubocznych większych, niż zalety wynikające z picia soku z czarnego bzu. Z drugiej strony same owoce czarnego bzu są zdrowe i niezwykle bogate w korzystne dla gospodarki cukrowej antyoksydanty. Sok z czarnego bzu w cukrzycy i insulinooporności? Tak, ale tylko, jeśli znajdziesz produkt z niewielkim dodatkiem cukrów prostych.

Nietolerancja i nadwrażliwość na pokarmowe salicylany - przeciwwskazanie do picia soku z czarnego bzu

Czarny bez jest stosunkowo bogaty w salicylany. Jeśli masz nietolerancję salicylanów lub nadwrażliwość na salicylany, lepiej unikaj większych dawek soku i syropu z czarnego bzu. Nietolerancje na pokarmowe salicylany nie są tak częste, jak np. nietolerancja laktozy, ale niektóre grupy osób są na nie bardziej podatne. Według niektórych szacunków, pewien stopień nadwrażliwości na salicylany dotyczy nawet 20% dorosłych osób z astmą. Bardziej podatne na nietolerancje salicylanów są też osoby z IBS.

Choroby anutoimmunologiczne - wskazanie do ostrożności z piciem soku z czarnego bzu

Czarny bez i sok z czarnego bzu, mają właściwości immunomodulujące, czyli wywierające wpływ na układ odpornościowy. To z tego powodu poleca się picie soku z czarnego bzu zdrowym osobom na wsparcie odporności np. jako naturalny środek na przeziębienia w okresie jesienno-zimowym. Wpływ na układ odpornościowy to jednak nie tylko zalety.

Jeśli występują problemy z regulacją odpowiedzi układu odpornościowego, picie czarnego bzu może nie być wskazane. Chodzi przede wszystkim o wszelkie choroby autoimmunologiczne:

  • reumatoidalne zapalenie stawów,
  • chorobę Hashimoto,
  • choroby zapalne jelit (WZJG, choroba Leśniowskiego-Crohna),
  • cukrzyca typu 1,
  • toczeń,
  • stwardnienie rozsiane.

Lepiej skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem regularnego picia soku z czarnego bzu w tych jednostkach chorobowych. Nie jest pewne, że sok zadziała negatywnie, jednak jeśli znajdujesz się w okresie remisji choroby autoimmunologicznej, lekarz może zalecić rezygnację z soku, by nie pobudzać układu odpornościowego do pracy i zapobiec rzutowi choroby. W prostych słowach: sok z czarnego bzu może być przeciwwskazany, gdyż jest pewne ryzyko „aktywacji” choroby autoimmunologicznej przy jego regularnym spożywaniu. 

Jest jeszcze jeden powód, by zrezygnować z picia soku z czarnego bzu przy chorobach autoimmunologicznych: przyjmowane leki. Czarny bez wchodzi w interakcje z lekami immunosupresyjnymi stosowanymi często w chorobach autoimmunologicznych.

Wysoki potas - przeciwwskazanie do picia czarnego bzu

Sok z czarnego bzu jest bogatym źródłem potasu. W 100 ml soku jest aż 288 mg potasu. Dla większości Polaków to zaleta, bo potas jest ogólnie zdrowym mikroelementem wspierającym zdrowie serca i układu krwionośnego. Są jednak osoby, które muszą potas ograniczać i stosować dietę ubogopotasową. To wszystkie osoby mające choroby i zaburzenia przebiegające z hiperkaliemią, np. z zaburzeniami elektrolitowymi, niewydolnością nerek, nadczynnością nadnerczy, stosujące chemioterapię. W tym przypadku lepiej nie sięgać po sok z owoców czarnego bzu, który jest źródłem naturalnych elektrolitów.

Sok z czarnego bzu a ciąża i karmienie piersią

Ciąża i karmienie piersią nie są bezwzględnymi przeciwwskazaniami do picia soku z czarnego bzu, ale musisz wiedzieć, że nie ma wielu badań z udziałem ciężarnych i karmiących, które potwierdzają bezpieczeństwo soku z czarnego bzu. Niewiele wiadomo na temat tego, jak wpływa on na organizm kobiet ciężarnych. Zalecana jest więc ostrożność i powstrzymanie się od picia soku z czarnego bzu w ciąży i w okresie karmienia piersią.

sok z czarnego bzu przeciwwskazania
fot. Sok z czarnego bzu/ Adobe Stock, tynza

Interakcje soku z czarnego bzu z lekami

Sok z czarnego bzu jest pełen naturalnych, ale potężnych cząstek. Niektóre z nich mogę wchodzić w interakcje z lekami. To przede wszystkim leki z grupy immunosupresantów: kortykosteroidy, cytostatyki, azatiopryna, daklizumab, mukofenolan, prednizon.

To leki stosowane w chorobach autoimmunologicznych, nowotworach, ale też leki przeciwalergiczne i stosowane po przeszczepach.

Efekty uboczne soku z czarnego bzu

Co się stanie, jeśli wypijesz sok z czarnego bzu mimo przeciwwskazań? To zależy od konkretnego przeciwwskazania. Cukrzycy mogą mieć skok glukozy; osoby z chorobami autoimmunologicznymi mogą mieć rzut choroby, a osoby z zaburzeniami elektrolitowymi mogą mieć zachwianie stężenia potasu we krwi. Może też nie wydarzyć się nic. Wszystko zależy od nasilenia choroby, ale też zastosowanego soku z czarnego bzu i regularności jego picia. Jednorazowe sięgnięcie po napój na bazie soku z czarnego bzu mimo przeciwwskazań nie powinno być groźne, ale już jego regularne picie może doprowadzić do konsekwencji zdrowotnych.

Inny efekt uboczny picia soku z czarnego bzu nie wynika z przeciwwskazań. Po przetworach z czarnego bzu mogą pojawić się: nudności, wymioty, zawroty głowy. Może być to oznaka spożycia surowych owoców czarnego bzu (czarny bez na surowo nie jest jadalny!) lub dodania liści, szypułek i łodyżek czarnego bzu do soku. Zawierają one niejadalne, a wręcz trujące pochodne cyjanku. Dla bezpieczeństwa lepiej pozyskiwać więc sok z czarnego bzu z pewnego źródła lub robić własnoręcznie sok z czarnego bzu ze sprawdzonego przepisu.

Źródła:

Förster-Waldl E, Marchetti M, Schöll I, Focke M, Radauer C, Kinaciyan T, Nentwich I, Jäger S, Schmid ER, Boltz-Nitulescu G, Scheiner O, Jensen-Jarolim E. Type I allergy to elderberry (Sambucus nigra) is elicited by a 33.2 kDa allergen with significant homology to ribosomal inactivating proteins. Clin Exp Allergy. 2003 Dec;33(12):1703-10. doi: 10.1111/j.1365-2222.2003.01811.x. PMID: 14656358.
Kęszycka PK, Lange E, Gajewska D. Effectiveness of Personalized Low Salicylate Diet in the Management of Salicylates Hypersensitive Patients: Interventional Study. Nutrients. 2021 Mar 19;13(3):991. doi: 10.3390/nu13030991. PMID: 33808619; PMCID: PMC8003553.
Młynarczyk K, Walkowiak-Tomczak D, Łysiak GP. Bioactive properties of Sambucus nigra L. as a functional ingredient for food and pharmaceutical industry. J Funct Foods. 2018;40:377-390. doi:10.1016/j.jff.2017.11.025

Czytaj także:
Woda brzozowa jest zdrowa, ale nie dla każdego. Kto nie powinien pić soku z brzozy? Oto przeciwwskazania
Chrzan jest zdrowy, ale nie każdy powinien go jeść. Na co szkodzi chrzan?
Pokrzywy są zdrowe, ale nie dla każdego. Jakie są przeciwwskazania do jedzenia i picia pokrzyw?

Redakcja poleca

REKLAMA