Zdrowe, ale nie dla każdego. Czy (i kiedy) płatki owsiane szkodzą?

płatki owsiane szkodzą fot. Adobe Stock, svittlana
Płatki owsiane są zdrowym pokarmem, ale nie dla każdego. Sprawdzamy, czy płatki owsiane szkodzą na stawy, kości i nerki i czy powinny je jeść osoby z osteoporozą lub dną moczanową.
/ 20.10.2021 12:34
płatki owsiane szkodzą fot. Adobe Stock, svittlana

Płatki owsiane są dla większości osób zdrowym pokarmem. Ciężko jednak mówić o klasyfikacji produktów na „zdrowe” i „niezdrowe”, ponieważ każdy jest inny, ma inne potrzeby i choroby. Nawet płatki owsiane mogą być więc szkodliwe, jeśli będą jedzone w nadmiarze, przez osoby z predyspozycjami do pewnych chorób. Kto powinien uważać na płatki owsiane? Czy płatki owsiane szkodzą na stawy, nerki lub kości? Odpowiadamy na te pytania.

Spis treści:

  1. Szkodliwe płatki owsiane?
  2. Czy płatki owsiane szkodzą na stawy?
  3. Czy płatki owsiane ograniczają wchłanianie składników odżywczych?
  4. Płatki owsiane szkodzą na kości - fakt czy mit?
  5. Płatki owsiane szkodliwe na nerki - fakt czy mit?
  6. Kto nie powinien jeść płatków owsianych?

Szkodliwe płatki owsiane?

Jeśli napotkałaś informację, że płatki owsiane szkodzą, mogło być to uargumentowane na kilka sposobów:

  • płatki owsiane zawierają kwas fitynowy, który ogranicza wchłanianie składników odżywczych;
  • płatki owsiane i owsianka zawierają dużo puryn, które szkodzą na stawy;
  • płatki owsiane ograniczają wchłanianie wapnia i są źródłem fosforu, przez co mogą prowadzić do osteoporozy;
  • płatki owsiane mają sporo kwasu szczawiowego i szkodzą na nerki.

Każde z tych zagadnień wymaga rozwinięcia, bo nie wszystkie są prawdziwe, a przynajmniej nie wszystkie są prawdziwe w całości.

Czy płatki owsiane szkodzą na stawy?

Płatki owsiane same w sobie na pewno nie doprowadzą do choroby stawów. Wręcz przeciwnie, to polecany produkt dla osób starszych i sportowców, którzy są szczególnie narażeni na problemy ze stawami. Skąd jednak przekonanie, że płatki owsiane szkodzą stawom i czy jest w tym ziarno prawdy? Chodzi o zawartość puryn i ich wpływ na dnę moczanową.

Płatki owsiane a dna moczanowa

Przede wszystkim, płatki owsiane mogą szkodzić stawom, jeśli masz dnę moczanową i będziesz jeść ich zbyt dużo. 100 g płatków owsianych dostarcza ok. 50-150 mg puryn, z których powstaje kwas moczowy - składnik ważny w tej chorobie stawów.

Płatki owsiane nie zawierają wyjątkowo dużo puryn, znacznie więcej znajdziesz w mięsie lub podrobach, jednak są one w nich obecne. Jeśli masz dnę moczanową, wykluczyłaś już produkty mięsne, podroby i inne bogate źródła puryn, a choroba nie ustępuje, warto przystąpić do eliminacji produktów o niższej (ale  przy większym spożyciu także znaczącej) zawartości puryn, w tym płatków owsianych.

Czy można jeść płatki owsiane i owsiankę, chorując na dnę moczanową? Tak, to produkt występujący w diecie na dnę moczanową. Ogranicz jednak ilość owsianek do 3 w tygodniu, jeśli masz uciążliwe objawy i ściśle przestrzegasz już diety ubogopurynowej, a objawy dny moczanowej nie ustępują. W innym przypadku możesz jeść owsiankę nawet codziennie. Korzyści płynące z jedzenia płatków owsianych, znacznie przewyższają ewentualne skutki uboczne jedzenia owsianek.

Czy płatki owsiane ograniczają wchłanianie składników odżywczych?

Płatki owsiane faktycznie cechują się stosunkowo wysoką zawartością antyodżywczego składnika - kwasu fitynowego (z grupy fitynianów). Kwas fitynowy ma zdolność wiązania się z niektórymi minerałami i w ten sposób ogranicza ich przyswajanie. Właśnie dlatego nazywa się go składnikiem antyodżywczym. Czy jest się czym martwić?

Nie zaleca się rezygnacji z poszczególnych składników pokarmowych przez zawartość kwasu fitynowego i fitynianów. To prawda, to składniki utrudniające przyswajanie niektórych minerałów, ale znacznie lepiej po prostu wzbogacić dietę w więcej źródeł minerałów, niż martwić się obecnością kwasu fitynowego w produktach spożywczych.

Jesz swoją owsiankę z orzechami i dodajesz do niej owoce? Świetnie. Dostarczasz na pewno więcej minerałów i witamin, niż „szkody” w tym zakresie spowoduje kwas fitynowy obecny w płatkach owsianych. Jedz zatem tyle płatków owsianych, ile chcesz i lubisz. Pamiętaj po prostu o tym, by twoja dieta była urozmaicona i bogata w warzywa i owoce.

Płatki owsiane szkodzą na kości - fakt czy mit?

Kilka popularnych zagranicznych portali umieściło płatki owsiane na listach „top 10 najgorszych produktów dla twoich kości” i od tego czasu płatki owsiane zyskały złą sławę w tym zakresie. Nazywanie płatków owsianych produktem szkodliwym dla kości to jednak ogromne nadużycie.

Płatki owsiane znalazły się na niechlubnej liście produktów sprzyjających osteoporozie z uwagi na wysoką zawartość fosforu. Fosfor to minerał ważny w osteoporozie. Powinno się kontrolować jego spożycie i ograniczać źródła fosforu w diecie dla zdrowia kości. Jednocześnie, dieta na osteoporozę ma być bogata w wapń. Ważniejsza jest więc tak naprawdę zależność wapnia do fosforu w danym posiłku i tylko w ten sposób można określić, czy jest on polecany i „zdrowy dla kości”.

Jesz płatki owsiane w formie owsianki i obawiasz się o zdrowie kości? Przygotuj owsiankę na mleku lub na napoju roślinnym z wapniem, dodaj do owsianki na wodzie jogurtu, a korzyści z posiłku będą większe niż „szkody” fosforu z płatków owsianych.

Płatki owsiane szkodliwe na nerki - fakt czy mit?

Czy płatki owsiane szkodzą na nerki? Tutaj także jest ziarno prawdy, ale przejmować się tym powinny tylko osoby z występującą chorobą. Płatki owsiane zawierają kwas szczawiowy, element pokarmu, którego ilość trzeba ograniczać przy kamicy nerkowej szczawianowej. To ważne, chodzi o konkretny rodzaj kamieni nerkowych, nie każdy z nich.

Bzdurą są natomiast twierdzenia, że płatki owsiane mogą powodować kamienie nerkowe lub w jakikolwiek sposób uszkadzać nerki. Na pewno nie. To jedynie element pewnego typu diety na kamicę nerkową. Naukowcy dowiedli wręcz odwrotną zależność. Płatki owsiane to żywność prozdrowotna dla nerek i są polecane nawet u pacjentów z różnego typu niewydolnościami.

Kto nie powinien jeść płatków owsianych?

Czujesz się dobrze po płatkach owsianych i nie masz dolegliwości pokarmowych? Na 99% płatki owsiane w twojej diecie są zdrowym, korzystnym elementem. Mała grupa osób nie powinna jeść jednak płatków owsianych, bo są dla nich szkodliwe. To:

  • osoby z (rzadką) nietolerancją owsa,
  • osoby na diecie bezglutenowej, jeśli nie mają pewności, że płatki owsiane są certyfikowane,
  • osoby z kamicą nerkową szczawianową po potwierdzeniu od lekarza,
  • osoby na diecie ubogoresztkowej, które muszą ograniczać ilość błonnika (najczęściej osoby z chorobami zapalnymi jelit),
  • osoby z chorobami w obrębie przewodu pokarmowego, po uzyskaniu potwierdzenia od lekarza.

Dla reszty społeczeństwa płatki owsiane są wartościowe, mogą być bezpiecznie spożywane, a owies ma dużo cennych właściwości. Wartości odżywcze płatków owsianych też są imponujące.

Źródła:

Mohammad Hossein Rouhani, Mojgan Mortazavi Najafabadi, Pamela J. Surkan, Ahmad Esmaillzadeh, Awat Feizi, Leila Azadbakht,
The impact of oat (Avena sativa) consumption on biomarkers of renal function in patients with chronic kidney disease: A parallel randomized clinical trial,
Clinical Nutrition, Volume 37, Issue 1, 2018, Pages 78-84, ISSN 0261-5614, https://doi.org/10.1016/j.clnu.2016.11.022.
 

 

Redakcja poleca

REKLAMA