Spis treści:
- Czym jest i jak powstaje mleko w proszku?
- Mleko w proszku - rodzaje
- Mleko w proszku - wartości odżywcze
- Czy mleko w proszku jest szkodliwe?
- Czy mleko w proszku jest zdrowe?
- Co zrobić z mlekiem w proszku? Zastosowanie
Czym jest i jak powstaje mleko w proszku?
Mleko w proszku to produkt mleczny wytwarzany w procesie odparowania wody i sproszkowania mleka pasteryzowanego. Dzięki usunięciu wody mleko w proszku staje się bardziej stabilne, łatwiejsze do przechowywania i ma dłuższy okres przydatności do spożycia (ok. 12-24 miesiące). Można je dodawać do wielu produktów spożywczych i wypieków, aby poprawić ich smak i wartości odżywcze. Po wymieszaniu mleka w proszku z wodą w odpowiedniej proporcji otrzymasz zwyczajne mleko. Skład mleka w proszku jest bardzo prosty, bo znajduje się w nim 100% mleka, z różną zawartością tłuszczu. Dostępne są też sproszkowane mleka z dodatkiem cukru, ale tych najlepiej unikaj.
Mleko w proszku występuje w postaci drobnych, białych lub kremowych ziarenek. Jego wygląd może się nieco różnić w zależności od stopnia odwodnienia i procesu produkcji.
Jak smakuje mleko w proszku?
Smak mleka w proszku po wymieszaniu go z wodą jest zazwyczaj delikatny i neutralny. Może być lekko słodkawy, szczególnie jeśli dodano do niego cukier lub inne substancje słodzące. Może różnić się w zależności od marki i procesu produkcji, ale ogólnie mleko w proszku ma charakterystyczny, łagodny mleczny smak.
Gdzie kupić i ile kosztuje mleko w proszku?
Mleko w proszku kupisz w wielu supermarketach, ale także w mniejszych sklepach stacjonarnych i internetowych. Na polskim rynku najbardziej popularne firmy produkujące mleko w proszku to Mlekovita i Mlekpol (mleko w proszku łaciate).
Mleko w proszku z Mlekovity czy Mlekpolu dostaniesz w takich popularnych supermarketach jak Biedronka, Lidl czy Aldi. Jego cena to ok. 15 zł za 500 g produktu.
Czym się różni mleko w proszku od zwykłego mleka?
Mleko w proszku ma dłuższy okres przydatności do spożycia niż mleko świeże. Często jest też tańsze ze względu na niższe koszty transportu i przechowywania (przeliczając na ilość mleka, która powstanie po wymieszaniu proszku z wodą w odpowiedniej proporcji). Mleko w proszku różni się nieco smakiem od zwykłego mleka. Zazwyczaj ma bardziej delikatny i neutralny smak.
Mleko w proszku - rodzaje
Wyróżnia się kilka rodzajów mleka w proszku:
- mleko pełne w proszku - zawiera od 25% do 28% tłuszczu,
- mleko w proszku odtłuszczone - zawiera od 0,7% do 1,3% tłuszczu,
- mleko sojowe i kokosowe w proszku - charakteryzują się niższą zawartością białka niż mleka krowie w proszku, zawierają od 19% do 64% tłuszczu. Można z nich przygotować napoje roślinne,
- mleko kozie w proszku - zawiera ok. 29% tłuszczu i podobną ilość białka co mleko krowie w proszku,
- mleko w proszku bez laktozy - zalecane dla osób z nietolerancją laktozy, występuje zarówno w wersji pełnotłustej jak i odchudzonej.
Mleko w proszku - wartości odżywcze
Mleko w proszku jest skoncentrowanym źródłem kalorii i składników odżywczych. Jest bogate w białko, wapń, potas, magnez i fosfor oraz witaminy, szczególnie te rozpuszczalne w tłuszczach - A, D, E i K, a także witaminy z grupy B. Te wszystkie składniki są ważne dla utrzymania zdrowych kości, dobrego wzroku, wsparcia układu odpornościowego i produkcji czerwonych krwinek.
Mleko w proszku - makroskładniki w 100 g:
- Energia: 496 kcal
- Białko: 26,3 g
- Tłuszcz: 26,7 g
- Węglowodany: 38,4 g
- Błonnik: 0 g
Mleko w proszku - składniki mineralne w 100 g:
- Wapń: 912 mg
- Żelazo: 0,47 mg
- Magnez: 85 mg
- Fosfor: 776 mg
- Potas: 1330 mg
- Sód: 371 mg
- Cynk: 3,34 mg
- Selen: 16,3 mg
Mleko w proszku - witaminy w 100 g:
- Witamina A: 258 µg
- Witamina B1: 0,283 mg
- Witamina B2: 1,2 mg
- Witamina B3: 0,646 mg
- Witamina B5: 2,27 mg
- Witamina B12: 3,25 µg
- Witamina D: 0,5 µg
- Witamina E: 0,58 mg
- Witamina K: 2,2 µg
- Foliany: 37 µg
Źródło: USDA.gov
Mleko w proszku jako dobre źródło witamin
Mleko w proszku, podobnie jak inne produkty mleczne, zawiera wiele witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zawartość witamin w mleku w proszku jest podobna do tej, którą możesz znaleźć w mleku płynnym. Witaminy A, D, E i K są rozpuszczalne w tłuszczach, dlatego są zawarte w większych ilościach w mleku pełnym w proszku niż w mleku odtłuszczonym.
- Witamina A - odgrywa ważną rolę w procesie widzenia, poprawia kondycję skóry, włosów i paznokci oraz wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego,
- Witamina D - wpływa na przemianę wapnia i fosforu w jelitach, jest niezbędna do utrzymania zdrowych kości i zębów,
- Witamina E (głównie tokoferol) - jest przeciwutleniaczem chroniącym błony komórkowe przed uszkodzeniami oksydacyjnymi powodowanymi przez wolne rodniki. Witamina E chroni przed rozwojem miażdżycy, wpływa na metabolizm mięśni i krzepnięcie krwi,
- Witamina K - jest odpowiedzialna za proces krzepnięcia krwi, utrzymania prawidłowej struktury kości i wspomaga proces gojenia się złamań.
Mleko w proszku jako dobre źródło wapnia
Mleko w proszku jest dobrym źródłem wapnia (912 mg / 100 g). W populacji światowej występują spore niedobory wapnia. Wapń odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia kości i zapobieganiu osteoporozie. Wapń ma również kluczowe znaczenie w regulacji pracy układu nerwowego, krzepnięciu krwi, wytwarzaniu energii i poprawie funkcjonowania układu odpornościowego. Już 110 g mleka w proszku wypełnia dzienne zapotrzebowanie dorosłej osoby na wapń.
Czy mleko w proszku jest szkodliwe?
Mleko w proszku nie jest szkodliwe. Najwięcej obaw budzi obecność utlenionego cholesterolu w produktach mlecznych, w tym w mleku w proszku. Utlenianie cholesterolu to złożony proces, który zachodzi, gdy produkty zawierające cholesterol reagują z tlenem. Podczas tej przemiany powstają związki zwane oksysterolami. Podejrzewa się, że oksysterole przyczyniają się do rozwoju miażdżycy, czyli stwardnienia tętnic, prowadzącego do zwiększonego ryzyka chorób układu krążenia.
Badania wskazują na niewielką obecność utlenionego cholesterolu w mleku w proszku. Zgodnie z wytycznymi “American Heart Association” nie można na ten moment wyciągnąć jednoznacznych powiązań między dietetycznymi źródłami utlenionego cholesterolu, takimi jak mleko w proszku, a chorobami serca. Należy wziąć pod uwagę całokształt diety. Powinna być ona bogata w owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste i chude źródła białka, które zmniejszają potencjalne ryzyko związane z niewielkim spożyciem określonych składników, takich jak utleniony cholesterol. Mleko w proszku może być więc składnikiem zdrowej diety, ale powinno się je spożywać w umiarze.
Czy mleko w proszku ma laktozę? Kto nie powinien go spożywać?
Mleko w proszku zawiera sporą ilość laktozy. W 100 g produktu jest jej ok. 36-52 g. Dla porównania, w 100 g świeżego mleka znajdziesz ok. 5 g laktozy. Osoby z nietolerancją laktozy lub alergią na białko mleka krowiego powinny unikać spożywania mleka w proszku lub wybierać alternatywy, takie jak roślinne mleko w proszku lub mleko bez laktozy w formie proszku.
Na mleko w proszku powinny uważać też osoby z zaawansowaną niewydolnością nerek z uwagi na dużą ilość białka, które w tym przypadku nie jest wskazane. Poza tym nie ma szczególnych przeciwwskazań do spożywania mleka w proszku.
Mleka w proszku nie jedzą też weganie i osoby stosujące inne odmiany diet roślinnych wykluczających nabiał. Wegetarianie mogą korzystać z mleka w proszku.
Czy mleko w proszku jest zdrowe?
Mleko w proszku może stanowić element zdrowej diety. Zawiera dużo cennych witamin i składników mineralnych. Jest także świetnym źródłem białka.
Nie należy przesadzać jednak ze spożyciem mleka w proszku, szczególnie tego pełnotłustego. Zawiera tłuszcze nasycone (17 g/100 g), które spożywane w zbyt dużych ilościach prowadzą do zwiększenia poziomu “złego” cholesterolu LDL, który przekłada się na wyższe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Nasycone kwasy tłuszczowe nie powinny stanowić więcej niż 10% całkowitej podaży energii w diecie.
Czy mleko w proszku tuczy?
Mleko pełne w proszku nie jest najlepszym wyborem dla osób odchudzających się. W 100 g zawiera około 450-500 kcal, więc jest stosunkowo kaloryczne w porównaniu do zwykłego mleka 3,2%, które w 100 g ma 61 kcal. Jeśli chcesz schudnąć to lepiej sięgnij po mleko w proszku odtłuszczone, które w 100 g zawiera ok. 350 kcal, jedynie 1,25 g tłuszczu i ok. 34 g białka. Mleko pełne w proszku ma mniej białka - ok. 26 g i więcej tłuszczu - ok. 27 g. Białko w diecie zwiększa uczucie sytości i dzięki temu pomaga utrzymać kalorie na odpowiednim poziomie. Miej na uwadze, że mleko odtłuszczone będzie miało znacznie mniej witamin, szczególnie tych rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E i K).
Co zrobić z mlekiem w proszku? Zastosowanie
Mleko w proszku ma szerokie zastosowanie:
- może być dodawane do różnych wypieków - ciast, ciasteczek, naleśników i innych wyrobów cukierniczych,
- można dodawać je do kawy lub herbaty jako substytut świeżego mleka, mleka pasteryzowanego lub mleka UHT,
- w przemyśle spożywczym używane jest do produkcji m.in. lodów, kremów do ciast, słodyczy, gotowych dań, sosów, wędlin, jogurtów i innych przetworów mlecznych,
- może być składnikiem koktajli białkowych dla osób aktywnych fizycznie, które potrzebują większej ilości białka w swojej diecie,
- stanowi główny składnik w niektórych preparatach żywności dla niemowląt i małych dzieci,
- używane jest jako alternatywa dla zwykłego mleka w krajach w których dostęp do niego jest utrudniony.
Źródła:
Kalyankar S.D, Deshmukh M.A., Chopde S.S., Khedkar C.D., Lulne V.K. i in.: Milk Powder. Encyclopedia of Food and Health, 2016, 724-728.
Sieber R.: Oxidised cholesterol in milk and dairy products. International Dairy Journal, 2005, 15(3), 191-206.
Augustin M.A., Clarke P.T., Craven H.: POWDERED MILK | Characteristics of Milk Powders. Encyclopedia of Food Sciences and Nutrition. 2003, 4703-4711.
Czytaj także:
Czym zastąpić mleko w proszku?
Jakie mleko wybrać? Które jest najzdrowsze?
Które mleko ma najmniej kalorii?
