Maltitol - właściwości, kalorie i zastosowanie. Czy diabetycy mogą go stosować?

fot. Adobe Stock

Spis treści:

• Maltitol - występowanie i sposób pozyskiwania
• Zalety maltitolu
• Maltitol a diety specjalne
• Czy maltitol jest bezpieczny?
• Maltitol - skutki uboczne

Maltitol obok sorbitolu, ksylitolu i ertrytolu jest środkiem słodzącym zaliczanym do grupy „alkoholi cukrowych” zwanych poliolami. Określenie „alkohole cukrowe” może niepokoić, ale nie powinnaś się obawiać. Poliole nie zawierają w składzie alkoholu. Po prostu część ich chemicznej struktury jest podobna do cząsteczki cukru, a część do alkoholu.

Maltitol - występowanie i sposób pozyskiwania

Wiele alkoholi cukrowych występuje naturalnie w produktach roślinnych, jednak większość z nich jest produkowana przemysłowo poprzez redukcję odpowiednich cukrów.

Maltitol zwykle jest pozyskiwany z maltozy znajdującej się w ziarnach zbóż (np. kukurydzy). Jest składnikiem naturalnym i nie zawiera żadnych sztucznych dodatków.

Zalety maltitolu

Maltitol ma funkcjonalne właściwości bardzo podobne do sacharozy (białego cukru):

• Smakuje jak cukier i charakteryzuje się 90% jego słodkości.
• Nie zmienia swoich właściwości (słodyczy) pod wpływem temperatury w przeciwieństwie do sztucznych słodzików tj. aspartamu, acesulfamu K czy sacharyny.
• Może być używany jako zamiennik cukru w procesie gotowania czy pieczenia.
• W trakcie obróbki termicznej nie brązowieje (nie karmelizuje), ale topi się w wysokich temperaturach, podobnie jak cukier.
• Nadaje produktom „śmietankową” konsystencję, co jest szczególnie ważne w przypadku słodyczy.
• Używany jako zamiennik cukru jest stosowany w tych samych proporcjach, nie ma więc konieczności zmiany przepisu i zastępowania go innymi składnikami.
• Ma o połowę kalorii mniej niż cukier (2,1 kcal/g w porównaniu do 4 kcal/g).
• Nie zwiększa ryzyka wystąpienia próchnicy, ponieważ bakterie znajdujące się w jamie ustnej nie rozkładają go do kwasów, które powodują rozpad szkliwa i powstawanie ubytków.
• Jak dotąd nie pojawiły się żadne wątpliwości, co do szkodliwych skutków stosowania maltitolu.
• Jest bezpieczny dla osób z celiakią bądź nietolerancją laktozy.

Maltitol a diety specjalne

Z uwagi na swoje zalety maltitol może być stosowany przez osoby będące na:

• diecie odchudzającej,
• diecie o kontrolowanej ilości i jakości węglowodanów (osoby z cukrzycą, diabetycy),
• diecie bezglutenowej.

Dieta niskokaloryczna, odchudzająca

Maltitol i produkty go zawierające są polecane osobom odchudzającym się. Słodzik zawiera o połowę mniej kalorii (kcal) niż sacharoza (2,1 kcal/g w porównaniu do 4 kcal/g w przypadku cukru stołowego). Jego użycie nie jest związane z koniecznością wypełnienia luki po eliminacji cukru, co zwykle czyni się w przypadku zastosowania sztucznych słodzików takich jak np. aspartam czy acesulfam K. Produkty z ich zastosowaniem nie mają zmniejszonej ilości energii, ponieważ cukier zwykle zastępuje się dodatkiem większej ilości tłuszczu.

Zastosowanie maltitolu w wyrobach spożywczych powoduje, że obok nadawania słodkiego smaku kształtuje on teksturę (funkcja wypełniacza) oraz zwiększa objętość produktu, zmniejszając tym samym jednostkową wartość kaloryczną.

Maltitol a cukrzyca

Maltitol jest wolniej wchłaniany w przewodzie pokarmowym, nie zwiększa stężenia glukozy we krwi i nie stymuluje wydzielania insuliny. Ma także niższy indeks glikemiczny niż sacharoza.

Należy pamiętać, że diabetycy powinni kontrolować poziom glukozy we krwi po spożyciu produktów zawierających maltitol, ponieważ mogą wykazywać indywidualne różnice w jego trawieniu i przyswajaniu.

Dieta bezglutenowa

Jak już wspomniano maltitol jest składnikiem całkowicie naturalnym, nie zawiera sztucznych dodatków. Produkty, którymi jest posłodzony, a w ich skład nie wchodzą zboża takie jak żyto, pszenica i owies (zawierające gluten) mogą być stosowane przez osoby z celiakią bądź nietolerancja glutenu.

Czy maltitol jest bezpieczny?

Stosowanie każdej substancji dodatkowej do żywności, w tym także maltitolu jest poprzedzane wszechstronnymi badaniami toksykologicznymi. Bada się również efekty oddziaływania kumulacyjnego oraz zjawiska nietolerancji i reakcji alergicznych. Substancje, które kumulują się nie mogą być stosowane jako dodatki do żywności.

Bierze się również pod uwagę możliwe dzienne spożycie dodatku ze wszystkich potencjalnych źródeł oraz ich przemiany i reakcje chemiczne, jakie mogą zachodzić ze składnikami pożywienia i innymi dodatkami.

W ten sposób eksperci ustalają tzw. dopuszczalne dzienne pobranie (acceptable daily intake – ADI). Wartość ADI wyrażana jest w mg/kg masy ciała/dobę i obejmuje ogólną liczbę substancji, która może być pobierana przez człowieka ze wszystkich źródeł przez całe życie, bez szkody dla jego zdrowia.

Tab. 1. ADI substancji słodzących

W grupie tych substancji jedynie taumatyna oraz poliole (w tym maltitol), ze względu na ich naturalne pochodzenie, znaną budowę chemiczną i brak efektów toksycznych, nie wymagają ustalenia ADI. Oznacza to, że spożycie tych substancji nie wiąże się z żadnym ryzykiem dla zdrowia.

Maltitol - skutki uboczne

U większości osób umiarkowane spożycie maltitolu nie powoduje żadnych niepożądanych objawów. Jednak wysokie jego ilości mogą spowodować nadmierne gromadzenie się gazów w jelitach oraz biegunkę.

Zawartość maltitolu, po której istnieje możliwość wystąpienia takich dolegliwości zależy od wrażliwości danej osoby, wielkości spożycia oraz łącznej konsumpcji z innymi produktami. Zazwyczaj niepożądane objawy pojawiają się, gdy ilość maltitolu w diecie przekracza 50 g/dzień. Jednak tak duże spożycie w praktyce wydaje się być mało prawdopodobne.

Osobom, u których stwierdza się większą wrażliwość na maltitol poleca się, aby produkty go zwierające spożywały w połączeniu z innymi. W ten sposób można zminimalizować wystąpienie ewentualnych dolegliwości z przewodu pokarmowego.

Autorem tekstu jest mgr inż. żywienia człowieka i dietetyki Pani Aneta Czerwonogrodzka, Sante

Dowiedz się więcej o słodzikach:
Ksylitol czy stewia? Wybierz najlepszy słodzik! Bitwa na argumenty
Sorbitol - nieszkodliwy słodzik, ale tylko w małych ilościach!
5 powodów, dla których erytrytol nazywany jest słodzikiem idealnym