Kakao, czyli gorzki proszek, może być cennym składnikiem diety, wzbogacając ją w wiele korzystnych dla zdrowia składników. Bardzo ważne jest, aby unikać nadmiernego dodatku cukru do kakao oraz produktów, które, choć zawierają kakao, obfitują w cukier i chemiczne dodatki. Z kolei wykorzystane do ich produkcji kakao poddawane jest dodatkowej obróbce, która pozbawia je m.in. goryczki.
Spis treści:
- Jakie kakao jest najzdrowsze?
- Czy kakao z mlekiem jest zdrowe?
- Dlaczego kakao jest zdrowe?
- Czy picie kakao codziennie jest zdrowe?
- Jak rozpoznać prawdziwe kakao?
Jakie kakao jest najzdrowsze?
Najzdrowiej jest spożywać ziarna kakaowca (kakao produkowane jest z ziaren kakaowca Teobroma cacao) pod postacią niesłodzonego proszku z ziaren, kruszonego ziarna (cacao nibs) lub pod postacią gorzkiej czekolady oznaczonej zawartością kakao nie mniejszą niż 72%.
Natomiast spożywanie słodyczy zawierających dodatek tych ziaren, w tym szykowanie „czekolady” do picia z gotowej słodkiej mieszanki cukru i kakao zdrowe nie jest.
Niektóre ziarna kakaowca, a więc i produkowane z nich kakao, mogą zawierać pewne ilości szkodliwych metali ciężkich. Przenikają one do nasion rośliny z zanieczyszczonej gleby. Samodzielnie nie można stwierdzić, czy kakao jest skażone metalami ciężkimi czy nie. Aby zmniejszyć ryzyko, że kupowany produkt może je zawierać, warto sięgać po kakao od renomowanych producentów, którzy co pewien czas poddają swoje produkty badaniom. Do takich produktów należą te oznaczane znaczkiem „Bio” lub „Eco”, który potwierdza, że uprawa prowadzona jest z poszanowaniem środowiska, a produkty z niej pochodzące są wolne od chemicznych zanieczyszczeń.
Sięgając po gorzkie kakao bez certyfikatu „Eco” najlepiej spożywać je w niezbyt dużych ilościach. Zwykle jedna porcja to ilość kakao od łyżeczki do łyżki.
Oto najlepsze, bo najzdrowsze sposoby na włączanie kakao do diety:
- dodawanie naturalnego gorzkiego kakao do smoothie,
- dodawanie go do jogurtów naturalnych i greckich,
- używanie go do przygotowywania domowych, nie za słodkich wypieków,
- dodawanie go do owsianki, kaszy manny.
Czy kakao z mlekiem jest zdrowe?
Kakao dodane do mleka, bez dodatku cukru, wydaje się dobrym połączeniem, ale nie jest idealne. Mleko z kartonu (o wydłużonej trwałości) zaburza wchłanianie niektórych cennych dla zdrowia składników kakao, np. magnezu. Nie zakłóca natomiast u osób zdrowych wchłaniania przeciwutleniaczy. Zmniejszenie wchłaniania magnezu nie sprawia jednak, że kakao z mlekiem staje się niezdrowe. Niezdrowe robi się wtedy, gdy doda się do niego cukier.
Dodatek mleka osłabia pobudzającą moc kakao. Niska zawartość teobrominy i kofeiny w kakao oraz dodatek mleka pozwala serwować je dzieciom.
Kakao z mlekiem jest cennym źródłem wapnia, witamin, przeciwutleniaczy, potasu i fosforu.
Kakao z mlekiem można więc pić, o ile nie istnieją przeciwwskazania do spożywania takiego napoju, do których należą:
- nietolerancja laktozy,
- alergia na kakao.
Szykując taki napój, trzeba zwrócić uwagę, aby do jego sporządzenia używać gorzkiego kakao, a nie mieszanki kakao i cukru, które także są na sklepowych półkach (zwykle pod nazwą czekolady do picia).
fot. Czy kakao z mlekiem jest zdrowe?/ Adobe Stock, pilipphoto
Dlaczego kakao jest zdrowe?
Wartość odżywcza tradycyjnego kakao ciemnego jest inna niż kakao błyskawicznego – także proszku. Obecnie w sklepach dostępne są obie wersje kakao, jednak drugą postać trudno jest uważać za prawdziwe kakao. Dominuje w nim dodany cukier i emulgatory. Podobnie jest z czekoladą w postaci tabliczki i przeznaczonej do zalania wodą lub mlekiem. Zmianie ulegają proporcje składników odżywczych na mniej korzystne dla zdrowia.
Ziarno kakaowe naturalnie zawiera:
- Tłuszcz - ok. 50%
- Białko – ok. 15%
- Węglowodany – ok. 10%
- Sole mineralne – ok. 6 % (potas, fosfor, magnez, wapń, sód, żelazo, cynk, miedź) i witaminy, zwłaszcza: niacyna (PP), ryboflawina (B2) i tiamina (B1) oraz błonnik pokarmowy błonnik pokarmowy.
Ilość powyższych składników zmienia się w procesie technologicznym otrzymywania kakao w proszku. Ziarno kakaowe zostaje poddane czyszczeniu, sortowaniu, fermentacji, prażeniu, łuszczeniu, rozdrobnieniu i odtłuszczeniu. Odtłuszczone ziarno zostaje zmielone na puszysty proszek. W wyniku fermentacji ziarno traci goryczkę i polepsza się smak. Zmienia się także kolor kakao na brunatnoczerwony. Pozostały tłuszcz kakaowy (masło kakaowe) wykorzystuje się do produkcji czekolady, a także w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.
Odtłuszczone kakao w proszku, jakie możemy kupić w sklepie zawiera w 100 g:
- kalorie: 303,
- tłuszcz: 10.5 g (w tym nasycone kwasy tłuszczowe 6,4 g),
- węglowodany: 13 g (w tym cukry 0,5 g),
- białko: 23,5 g.
Ponadto są w nim znaczne ilości potasu, fosforu, magnezu, wapnia, sodu oraz żelaza, cynku, miedzi i manganu oraz witamin PP, B2, B1. Ilość poszczególnych składników może się nieznacznie różnić w zależności od producenta kakao.
Kakao może wpływać na działanie niektórych leków: może nasilać działanie leków obniżających ciśnienie krwi, rozrzedzających krew, diuretycznych (odwadniających), stymulantów (np. leków z efedryną).
Przeciwutleniacze zawarte w kakao
Kakao zawiera flawonole i procyjanidyny, tj. katechiny i epikatechiny. Są to związki pełniące funkcje kardioochronne: wzmacniają ścianę naczyń krwionośnych, zapobiegają procesom zapalnym i zakrzepowym, które powodują miażdżycę, chorobę niedokrwienną serca, udar mózgu, niedokrwienie innych narządów, nadciśnienie tętnicze krwi.
Alkaloidy: teobromina i kofeina
Dzięki zawartości teobrominy i kofeiny kakao poprawia samopoczucie i koncentrację. Ilość tych alkaloidów jest mniejsza w kakao niż w kawie. Stanowi ok. 2%. Oddziaływanie na ośrodkowy układ nerwowy jest indywidualny. Kakao przyrządzone na wodzie może silniej oddziaływać na osoby, które nie piją regularnie kawy.
Zalecany jest umiar w spożyciu kakao i produktów je zawierających (czekolada) u osób ze skazą moczanową. Alkaloidy jak teobromina i kofeina są metabolizowane w organizmie do kwasu moczowego. Zwiększenie jego stężenia we krwi zaostrza objawy choroby.
Jeśli lubisz pić kakao i/lub przyrządzać je dzieciom, wybieraj kakao ciemne i przyrządzaj w tradycyjny sposób. Tradycyjny tzn.: ugotuj na mleku lub na wodzie. Dla dzieci polecane jest kakao na mleku, gdyż wzbogaca je wapń, pełnowartościowe białko oraz witaminy z grupy B, szczególnie B2.
Kakao - działanie przeciwbiegunkowe
Spożywanie kakao może zapobiegać zaparciom, z uwagi na zawarte garbniki. Działają one ściągająco na błonę śluzową jelit, ograniczają przenikanie wody do jelit i powodują rozrzedzenie mas kałowych. Trzeba wiedzieć, że spożywanie kakao oraz czekolady przez osoby, które mają zaparcia może być ryzykowne. Działanie zapierające kakao jest indywidualne i trudno jest określić konkretną ilość kakao czy czekolady, która działa w ten sposób. Nie można też traktować kakao jako jedyną przyczynę zaparć.
Czy picie kakao codziennie jest zdrowe?
Kakao dobrej jakości można spożywać codziennie w ilości od łyżeczki do łyżki. Spożywanie tego produktu w ilości 50-100 g dziennie może powodować pocenie się, drżenie mięśni, nadpobudliwość. Kubek gorzkiego kakao wypijany codziennie nie powinien nikomu zaszkodzić.
W przypadku spożywania kakao bez certyfikatów lepiej trzymać się niewielkich jego dawek, a nawet zrezygnować z codziennego spożywania. Chodzi o potencjalną zawartość metali ciężkich, o których już wspominaliśmy. Metale ciężkie akumulują się w organizmie i niekorzystnie wpływają na zdrowie.
fot. Jak rozpoznać prawdziwe kakao?/ Adobe Stock, Pixel-Shot
Jak rozpoznać prawdziwe kakao?
A co to znaczy prawdziwe kakao? Dla niektórych prawdziwe kakao to tzw. kakao ceremonialne, które wytwarzane jest z nasion niepoddanych procesowi redukcji zawartości tłuszczu. Nie sposób je kupić w zwykłych sklepach. Nie ma postaci proszku, a często występuje pod postacią tabliczki. Zaparzony z niego napój charakteryzuje się tym, że na jego powierzchni pływają tłuste oczka – jak w rosole.
Większość ludzi jednak za prawdziwe kakao uznaje gorzki proszek kakaowy, bez dodatku cukru. I to też jest prawdziwe kakao, choć zostało pozbawione większości tłuszczu. Dobre kakao jest sypkim, drobno zmielonym proszkiem o brunatnoczerwonym kolorze, ewentualnie z brązowym odcieniem. Ma przyjemny gorzki smak oraz charakterystyczny zapach. Zawiesina kakao powinna utrzymywać się ponad 2 minuty.
Natomiast prawdziwym kakao nie są produkty sprzedawane jako gotowe mieszanki do sporządzania czekolady na gorąco. Nie dość, że zawierają sporą ilość cukru, to jeszcze kakao wykorzystane do ich produkcji zostało poddane procesom chemicznym, które zmniejszają gorzki smak.
Treść artykułu pierwotnie opublikowała Joanna Dziadosz 13.12.2013 r.
Źródło: Elena Roura 1 , Cristina Andrés-Lacueva, Ramon Estruch, M. Lourdes Mata-Bilbao, Maria Izquierdo-Pulido, Andrew L Waterhouse, Rosa M Lamuela-Raventós „Milk does not affect the bioavailability of cocoa powder flavonoid in healthy human”, 2007, Epub
Czytaj także:
Kakao na zmarszczki – jak stosować?
Jak zrobić gorącą czekoladę?
Co to jest karob? Kiedy warto nim zastąpić kakao?
