Zaburzone relacje
Za pomocą szeregu badań analizowano wiele czynników środowiskowych i społecznych, które mogły wpływać na rozwój potrzeby uzyskiwania seksualnej gratyfikacji w obcowaniu z dziećmi. Analizowano wywiady rodzinne, przebyte w dzieciństwie wykorzystanie seksualne, zaniedbywanie przez rodziców, kolejność urodzenia się w rodzinie, cechy osobowości oraz szereg innych zmiennych mogących wpływać na późniejszy rozwój pedofilii. Badając szereg psychologicznych aspektów funkcjonowania przestępców seksualnych, Marshall i współpracownicy stwierdzili, że dużą rolę w rozwoju zachowań z kręgu przemocy seksualnej wobec dzieci mają zaburzenia dotyczące nawiązywania więzi intymnej oraz zaburzone relacje z rodzicami. Badacze ci stwierdzili, że pedofile często czują się samotni, mają kłopoty z budowaniem relacji intymnych w ramach dojrzałych związków oraz zaburzone relacje zarówno z własnymi rodzicami, jak i uogólnione trudności w nawiązywaniu kontaktów społecznych. W wymienionych badaniach osoby molestujące dzieci przejawiały niższą samoocenę oraz raportowały wyższe poczucie odrzucenia przez matki niż osoby z grupy kontrolnej.
Przeczytaj: Skąd się bierze pedofilia?
Przemoc seksualna w dzieciństwie
Jednym z najbardziej rzucających się w oczy czynników środowiskowych mogących wpływać na rozwój zachowań z kręgu przemocy seksualnej wobec dzieci jest doświadczanie przemocy seksualnej w okresie dzieciństwa. Jest to nazywane „cyklem ofiara – agresor” lub „fenomenem wykorzystywanego – wykorzystującego”. Częstotliwość tego zjawiska pozostaje dość zróżnicowana w zależności od kryteriów doboru badanej populacji i kształtuje się w granicach od 28 do 97% w porównaniu z około 15% w grupie kontrolnej. Badania dotyczące kobiet, które popełniały seksualne przestępstwa wobec dzieci, ujawniały, że 47–100% spośród nich doświadczało w dzieciństwie przemocy seksualnej. Powstało także kilka teorii, które spekulują, że powtarzanie zachowań molestujących w ramach „cyklu ofiara – agresor” wynika z psychologicznego mechanizmu identyfikacji z agresorem, w którym molestowane kiedyś dziecko stara się nabyć nową tożsamość poprzez stanie się sprawcą agresji seksualnej. „Wdrukowany” mechanizm wczesnego seksualnego pobudzenia doświadczanego w wieku dziecięcym prowadzi do zachowań hiperseksualnych lub prowadzi do podjęcia takich zachowań w wyniku mechanizmu społecznego uczenia się.
Przeczytaj: Typy pedofilów
Konflikt edypalny, wiktymizacja kobiet i dominacja mężczyzn
Według teorii psychodynamicznych, wywodzących się z psychoanalizy, przyczyną pedofilii pozostaje patologiczna regresja do wczesnej fazy rozwoju psychoseksualnego oraz brak rozwiązania konfliktów edypalnych. Teoretycy relacji z obiektem wskazują jako przyczynę pedofilii zaburzone reprezentacje self – obiekt. Natomiast teorie socjokulturowe interpretowane przez Kelly’ego i Luska wskazują na szereg czynników, które we współczesnym społeczeństwie mogą warunkować wystąpienie zjawisk molestowania dzieci. Wymieniają oni takie czynniki, jak: socjalizację mężczyzn jako figur dominujących, którzy nie zajmują się dziećmi ani ich wychowaniem czy pielęgnacją; zopresjonowany status dziewcząt i kobiet, który sprawia, że wiktymizacja zarówno kobiet, jak i dzieci staje się łatwo tolerowana przez mężczyzn; represyjne normy seksualne dla dzieci; erozję tradycyjnych rodzin; stopniowy zanik tradycyjnej zewnętrznej kontroli społecznej nad różnymi zachowaniami seksualnymi. Wszystko to może stanowić czynniki powodujące rozbudzenie zachowań seksualnych, a w tym podejmowanie seksualnych zachowań wobec dzieci.
Fragment pochodzi z książki „Przemoc seksualna wobec dziecka" Krystyna Marzec-Holka (Impuls, 2011). Publikacja za zgodą wydawcy. Bibliografia dostępna w redakcji.
