Rozwarcie mierzy się w centymetrach. Nikt jednak nie widział ani położnej, ani ginekologa, którzy mierzyliby je linijką. Wystarczają palce doświadczonej położnej lub ginekologa-położnika. Rodzącej na etapie skracania i rozwierania się szyjki macicy towarzyszą skurcze porodowe, które mogą być odczuwane mocno lub słabo, a czasami wcale, przynajmniej na początku porodu.
Spis treści:
- Rozwarcie a poród naturalny
- Czy rozwarcie może się cofnąć?
- Rozwarcie bez skurczy?
- Rozwarcie a czas porodu
- Gdy szyjka skraca się za wcześnie
Rozwarcie a poród naturalny
Pierwszy okres porodu naturalnego składa się z trzech faz rozwierania się szyjki macicy:
- faza utajona – trwa do 2-3 cm rozwarcia,
- faza aktywna – trwa od 3 do 7 cm rozwarcia,
- faza przejściowa – trwa od 7 do 10 cm rozwarcia.
Cały proces rozwierania się szyjki macicy polega na jej jednoczesnym skracaniu się aż do całkowitego zaniku (zgładzenia) i jej rozwieraniu.
Aby przyspieszyć rozwieranie się szyjki macicy, rodząca powinna pozostać aktywna – chodzić, siadać na piłce i wykonywać np. krążenia bioder, kucać. Przyjmuje się, że prawidłowe tempo otwierania się i skracania szyjki macicy nie powinno wynosić mniej ½ cm na godzinę. Postępy ocenia się zwykle co 4 godziny.
Rozwarcie – palce i centymetry
Dla wielu kobiet enigmatyczne wydają się pojęcia „rozwarcie na 1 palec” lub „rozwarcie na 2 palce”. W pierwszym okresie porodu są one jednak kluczowe. O tym, jak wygląda szyjka, dowiesz się od lekarza lub położnej, którzy oglądają ją w trakcie badania ginekologicznego na wizytach kontrolnych. Oceniają jej długość – normalnie mierzy ona ok. 2,5-3 cm. Krótsza (ok. 1 cm) zapowiada rozwarcie, do którego dochodzi, gdy całkiem się skróci. Lekarze mówią wtedy, że szyjka została „zgładzona”.
Jak przeliczać rozwarcie mierzone palcami na centymetry:
- rozwarcie na 1 palec – 2 cm,
- rozwarcie na 2 palce – 4 cm,
- rozwarcie na 3 palce – 6 cm,
- rozwarcie na 4 palce – 8 cm,
- rozwarcie na 5 palców – 10 centymetrów.
Rozwarcie do porodu to rozwarcie wynoszące 10 cm, czyli na 5 palców. Wymiar ten można odnieść do koła o średnicy 10 cm, przez które można przecisnąć sporego grapefruita.
Rozwarcie 10 cm – zdjęcia
Zdjęcia rozwartej szyjki macicy są dostępne wyłącznie dla środowiska medycznego, zresztą nie są niezbędne, aby pokazać, jak wygląda proces skracania się szyjki macicy i jej rozwarcia. Do tego wystarczają ilustracje. Jedna z nich poniżej:
rys. Rozwarcie szyjki macicy/ Adobe Stock, corbacserda
Gdy szyjka otworzy się na 10 cm, kiedyś uważano, że od tej chwili powinno się przeć. Obecnie wiadomo, że najlepiej to robić dopiero wtedy, główka dziecka znajduje się odpowiednio nisko w kanale rodnym.
Ciało zwykle samo o tym informuje. Kobieta czuje trudną do powstrzymania potrzebę parcia. Gdy dojdzie do pełnego rozwarcia, dziecko może już bardzo szybko się urodzić. Należy słuchać też położnej, która jeśli widzi ryzyko pęknięcia krocza, poprosi o to, by powstrzymać parcie.
Czy rozwarcie może się cofnąć?
Okazuje się, że tak, rozwarcie może się cofnąć, jednak lekarze najczęściej traktują ten fakt jako błąd pomiaru.
Niegdyś odsyłano takie pacjentki na spacer, zalecano, aby się zrelaksowały, czasami odsyłano do domu. Obecnie nie stosuje się takich praktyk, a spowolnienie rozwierania się szyjki macicy lub jego cofnięcie (to zjawisko nie ma nawet nazwy w medycynie konwencjonalnej!) jest wskazaniem do przyspieszenia porodu: zastosowania balonika, oksytocyny, przebicia pęcherza płodowego czy nawet cesarskiego cięcia.
Rozwarcie bez skurczy?
Nie, rozwarcie bez skurczy nie jest możliwe. Skurcze są właśnie po to, by szyjka mogła się skrócić i rozewrzeć. Skąd zatem wrażenie niektórych kobiet, które miały stwierdzone rozwarcie, lecz nie czuły skurczy? No właśnie – kluczowe jest stwierdzenie „nie czuły”. Skurcze mogą występować, ale nie muszą być bolesne, więc rodząca może ich nie zauważać. Oto cała tajemnica rozwarcia bez skurczy.
fot. Rozwarcie a skurcze/ Adobe Stock, doroguzenda
Jak sprawdzić rozwarcie w domu?
Nie da się sprawdzić samodzielnie rozwarcia. Nie pomoże w tym lusterko (szyjka macicy jest zbyt głęboko, aby ją obejrzeć bez pomocy wziernika otwierającego wejście do pochwy), ani samodzielne próby „wymacania” rozwarcia.
Rozwarcie ocenić może wyłącznie położna lub lekarz, którzy w tym celu muszą wsunąć do pochwy część dłoni, a do szyjki macicy palec lub palce. Innego sposobu nie ma.
Rozwarcie a czas porodu
"Ile można chodzić z rozwarciem na 3 palce"; "2 cm rozwarcia – kiedy poród"; "5 cm rozwarcia – ile do porodu" – pytają kobiety. Żadnej z nich nie można udzielić wiążącej odpowiedzi. Można jedynie teoretyzować.
Skoro tempo ½ cm na godzinę to normalne tempo rozwierania się szyjki macicy, to do pełnego rozwarcia może minąć nawet blisko 20 godzin. Zwykle jednak u pierworódek jest to godzin kilkanaście, a u wieloródek do 9 godzin, gdyż szyjka może na różnych etapach rozwierać się szybciej. Oczywiście są i wyjątki – bardzo szybkie oraz bardzo wolne tempo tego procesu.
To oznacza, że jedna kobieta od 2 cm rozwarcia zacznie rodzić po 4-5 godzinach, inna po 10 czy 12. Reguły nie ma, nawet każdy poród u tej samej kobiety może być inny.
Rozwarcie jest kluczowe w ocenie postępu porodu. Szyjka powinna się otworzyć dopiero pod wpływem skurczów porodowych, nie wcześniej.
Kryzys 7. centymetra – co to takiego?
Kryzys 7. centymetra to najtrudniejszy moment porodu, gdy rozwarcie porodowe osiąga 7 cm. Ból się nasila, skurcze trwają dłużej, można mieć wrażenie, że wcale nie mijają. Pojawia się: coraz większe zmęczenie i frustracja. Często kobieta jest przekonana, że nie urodzi. Lęk, który czuje, jest potrzebny, mobilizuje, dzięki temu dziecko w końcu pojawia się na świecie. To zasługa hormonu – adrenaliny – który pomaga w parciu.
Gdy szyjka skraca się za wcześnie
Może do tego dojść nawet we wczesnej ciąży, gdy szyjka jest wiotka i słaba. Grozi to poronieniem, a na późniejszym etapie ciąży – przedwczesnym porodem. Taki stan nazywany jest niewydolnością szyjki. Jej przyczyną bywają też zaburzenia hormonalne, pęknięcie szyjki podczas poprzedniego porodu albo podczas zabiegów dokonywanych na macicy.
O niewydolności szyjki może świadczyć także brunatne plamienie. Każde krwawienie w ciąży, nawet skąpe, trzeba skonsultować z lekarzem. Jednak nawet mimo niewydolności szyjki macicy, ciążę można donosić.
W zależności od nasilenia problemu lekarz zaleci:
- Leżenie i odpoczywanie. Przyszła mama większość czasu spędza leżąc, może wstać do toalety, wziąć prysznic, zrobić sobie coś do jedzenia (ale już nie ugotować obiad).
- Szew okrężny na szyjkę macicy. Zakłada się go w szpitalu pod narkozą.
- Pessar. To gumowy krążek na szyjkę. Zabieg można wykonać w gabinecie ginekologicznym.
Treść artykułu pierwotnie opublikowana 11.04.2013.
Czytaj także: Jak rozpoznać poród – 12 wskazówekPrzygotowanie do porodu w wodziePlan porodu – jak przygotować, wzór do pobrania
