fot. Fotolia
Poród to nie tylko wydanie dziecka na świat
Nadszedł czas na niezapomniane przeżycie dla mamy i pierwsze doświadczenia dla malucha – poród. Jest to proces fizjologiczny, który polega na wydaleniu z macicy wszystkiego, co tam się znajdowało, czyli:
- płodu,
- płynu owodniowego,
- sznura pępowinowego,
- błon płodowych.
Czy poród jest dla dziecka stresujący?
Najlepszym doświadczeniem jest poród naturalny, kiedy maluch wychodzi na świat kanałem rodnym. Jest to ogromne wyzwanie dla dziecka, gdy nagle jego ciało jest ściskane przez skurcze macicy i zmniejsza się dopływ krwi.
To moment pierwszego, ogromnego stresu, rozpoczynającego produkcję hormonów katecholaminergicznych, adrenaliny oraz noradrenaliny, które spowolniają reakcje oddechowe dziecka oraz paraliżują niektóre jego ruchy. Dzięki temu mechanizmowi organizm sam minimalizuje ryzyko niedotlenienia malucha jeszcze w brzuchu mamy, dostarczając odpowiednią ilość tlenu do mózgu i serca.
Hormony stresu towarzyszą dziecku przez całe jego późniejsze życie, ale ich wpływ powoduje reakcje odwrotne do tych, które były przy porodzie.
Jeżeli maluch się wyjątkowo opiera przed przyjściem na świat, niezbędna jest pomoc lekarska. Cesarskie cięcie stanowi ostateczne rozwiązanie.
Jak dziecko wydostaje się na świat?
Poród niewątpliwie jest dla kobiety niezapomnianym przeżyciem. Wszystko zapowiada się dobrze, jeśli skurcze są odpowiednie, rozwarcie osiąga dziesięć centymetrów, a maluch jest ułożony głową w dół, w tzw. położeniu główkowym podłużnym.
Anatomia czaszki, czyli jeszcze niezrośnięte kości mającego się narodzić noworodka, umożliwia mu przejście przez kanał rodny tak, by nie uszkodzić mózgu, przy wielu mechanicznych uciskach główki. Inne ułożenie dziecka stanowi ogromne ryzyko urazów okołoporodowych. Położenie miednicowe czy poprzeczne może skutkować niedotlenieniem lub urazem mechanicznym.
Zobacz też: Jak przygotować się do porodu?
Czym jest ATOS?
Maluch pomaga „sobie” wyjść na zewnątrz przez asymetryczny toniczny odruch szyjny, zwany popularnie ATOS-em. Odruch ten pojawia się już w osiemnastym tygodniu ciąży i pomaga się dziecku poruszać w łonie mamy. Kiedy maluch skręca głowę w jedną stroną, wtedy prostują się z tej strony ręka i noga, a po stronie przeciwnej obie kończyny się uginają.
Przy porodzie ATOS pomaga przy rotacji. Przyjmuje się także, że toniczny odruch błędnikowy (TOB), pojawiający się w trzydziestym tygodniu ciąży, pomaga przy porodzie przez ułatwienie zmian ułożenia.
Po porodzie
Spotkanie z nowym światem to dla malucha wielkie wyzwanie. Jest on bowiem małą, wiotką kruszyną, której napięcie mięśniowe nie jest w stanie przeciwstawić się sile grawitacji. W tym momencie – kiedy gotowość posturalna musi dopiero się wykształcić – bardzo pomaga układ przedsionkowy.
Każdego noworodka bada się według skali doktor W. Apgar.
Ocenie poddaje się akcję serca, oddychanie, napięcie mięśniowe, odruchy i zabarwienie skóry, według punktacji 0, 1, 2. Najlepszy wynik – 10 punktów – oznacza, że tętno dziecka wynosi ponad 100, wydaje ono z siebie głośny krzyk, wykonuje czynne ruchy, a barwa jego skóry jest różowa. Jeżeli tętno i oddech nie są wyczuwalne, napięcie mięśniowe jest za niskie – dziecko jest wiotkie, nie reaguje na bodźce, a barwa skóry jest sina lub blada, to rokowania są bardzo złe.
Zobacz też: Kalendarz badań w ciąży do wydrukowania
Fragment pochodzi z książki „Dziecko o specjalnych potrzebach w kręgu interdyscyplinarnej terapii” autorstwa D. Kohut (Impuls 2013). Publikacja za zgodą wydawcy.