Skąd się bierze gniew?
Przyczyną gniewu wcale nie musi być zachowanie dziecka, o wiele częściej powodem jest np. niepowodzenie w pracy, nieprzyjemność w sklepie, nieumiejętność poradzenia sobie w trudnej sytuacji – zdarzenia te wywołują uczucie napięcia u dorosłego, któremu, po przyjściu do domu, wystarczy byle pretekst, by złość znalazła ujście w krzyku, w biciu. Najprawdopodobniej, gdybyśmy przyszli spokojniejsi do domu, po np. sukcesie w pracy, wówczas to samo zachowanie dziecka nie spotkałoby się z tak gwałtowną i niesprawiedliwą reakcją…
Czy muszę być lepszy?
Innym powodem mogą być wysokie wymagania stawiane dziecku, którym nie może ono sprostać. Przykładem może być dziecko dyslektyczne, które nie jest w stanie tak szybko, jak tego chce rodzic, nauczyć się czytać i pisać. Lub dziecko z zaburzeniami rozwoju ruchowego, które nie może zaspokoić ambicji rodzica, aby bez kłopotu nauczyć się jeździć na rowerze, pływać, jeździć na nartach.
Czy to ty, czy to ja…
Jeszcze innym powodem może być bardzo silna identyfikacja z dzieckiem, tak silna, że niepowodzenia dziecka odbierane są jako własne. Wtedy rodzić karząc dziecko, karze samego siebie. Ma poczucie swojej przegranej, a tak bardzo zależy mu, aby dziecko umiało… Niepowodzenie, poczucie przegranej i bezsilność wobec trudności w nauczaniu dziecka wywołuje złość, której jest ono obiektem.
Narzędzie walki
Wreszcie powodem bicia i krzyków skierowanych w stronę dziecka jest chęć uderzenia żony, męża, matki... ale czy nie łatwiej jest uderzyć dziecko? Pretekst zawsze się znajdzie, więc w ten sposób wyładowujemy złość, zawód, rozczarowanie zachowaniem partnerki, partnera. W takich sytuacjach dziecko jest tylko narzędziem w rękach osoby dorosłej, narzędziem walki skierowanej przeciw komuś innemu. Ale to dziecko cierpi. A przecież nie ono jest prawdziwym powodem ostro wyrażanej złości – powodem są nieporozumienia małżeńskie, napięcie miedzy dorosłymi ludźmi i traktowanie dziecka jako narzędzia do walki z nimi.
Polecamy: Jak pomóc dziecku pokonać nieśmiałość?
Co czuje dziecko?
Skutki takich zachowań dorosłych są tragiczne. Co czują dzieci?
- Strach (lęk utrudnia funkcjonowanie, bo dziecko boi się, że gdy mu się coś nie uda, będzie kara; wiec stara się unikać takich działań, za które może być ukarany, jeśli się nie uda).
Jeśli dziecko nie chce czegoś zrobić, to znaczy, że ma powód
Zawsze jeśli dziecko nie chce czegoś robić, trzeba poszukać powodu. Czyli pytać: „dlaczego?” I poszukiwanie przyczyn jest jedynym sensownym działaniem. Wszystkie dzieci chcą zasłużyć na pochwałę, więc jeśli czegoś nie robią, zawsze jest przyczyna.
I dlatego najmądrzejszym pytaniem jakie może zadać rodzic w sytuacji odmowy wykonania zadania jest pytanie „dlaczego?”
Bijesz = odtrącasz
Jest jeszcze jeden powód dla którego nie można bić i krzyczeć na dzieci. Dziecko czuje się bowiem odtrącone. Trudno uwierzyć w miłość rodzica, który bije. Poczucia, że nie jest się kochanym, nie zrekompensuje nawet najdroższy prezent.
Polecamy: Jak postępować z dzieckiem z ADHD?
Czego uczysz dziecko razami?
I wreszcie bijący, krzyczący rodzic daje swoim zachowaniem informację: jeśli jesteś niezadowolony, gniewasz się – możesz bić, możesz krzyczeć. Późniejsze stosunki dziecka mogą stać się odzwierciedleniem tych informacji. A przecież taką lekcję dostało dziecko w domu, od najbliższych osób, które stanowią wzór zachowania. Dzieci wychowywane w napiętej atmosferze, w rodzinie skonfliktowanej, słuchają niekontrolowanych wybuchów gniewu rodziców lub je obserwują – też są napięte i dają temu wyraz w swoim zachowaniu. Powstaje spirala narastającego niepokoju, nad którym trudno już zapanować.
Wiele zachowań – nie tylko dziecka, także osób dorosłych, jest nastawionych na zwrócenie uwagi osób znaczących. Jeśli dziecko nie uzyskuje jej w zwyczajnych, domowych czy szkolnych sytuacjach, zaczyna zachowywać się tak, aby tę uwagę na pewno zdobyć.
Dlaczego dziecko jest niegrzeczne?
Zastanówmy się, co dzieje się w domu, gdy dziecko grzecznie się bawi, jest ciche i spokojne? Rodzice na ogół korzystają z chwili wytchnienia i nie zauważają dziecka, nie interesują się nim. Nie zadają pytań, co narysowało, co zbudowało. A zatem, jeśli dziecko chce być zauważone, musi zrobić co zwróci uwagę rodzica. Takim zachowaniem będzie więc krzyk, nieposłuszeństwo, czyli tak zwana niegrzeczność. Wtedy natychmiastowo dziecko jest zauważone. Czyli dziecko dostaje informację: jeśli chcesz zwrócić uwagę rodzica, musisz zachowywać się nieodpowiednio. Paradoksem jest to, że krzyki rodzica są w pewnej mierze nagrodą, bo dziecko zostaje zauważone. Uwaga jest bardzo ważna, jakże często rodzice mówią: „popatrz na mnie”, „popatrz jak stoję na jednej nodze”, „jak maluję”.
Wnioski: zwracajmy uwagę na dziecko, gdy zachowuje się spokojnie, jest grzeczne, pomoże nam w drobnych sprawach domowych. Często takie zachowania dzieci są niezauważane. Jeśli chcemy, aby poprawne zachowania powtarzały się, zauważajmy co dzieje się dobrego, powiedzmy to dziecku, pochwalmy. Proste słowa: „dziękuję”, „pomogłeś mi”, „pamiętałeś o…”. Nauczymy się zauważać zachowania pozytywne, a nie zauważać negatywnych. Wówczas stanie się naturalne, że zachowania pozytywne będą się powtarzać, a negatywne zanikać!
Polecamy: Rysowanie - wskaźnik rozwoju dziecka
Ważną sprawą jest również pamiętanie o wzorze, jakim rodzic jest dla dziecka. Jeśli wymagamy „nie krzycz”, a sami krzyczymy, jeśli mówimy „nie bij”, a w domu jest przemoc, wówczas słowa te nie mają znaczenia.
Podsumowując, zawsze warto zastanowić się, dlaczego nasze dziecko zachowuje się nie tak, jak pragnęlibyśmy; poszukujemy błędów w naszym odnoszeniu się do dziecka i nauczmy się postrzegać jego pozytywne zachowania.
Zadanie domowe
Dobrą rzeczą jest obserwowanie pozytywnych zachowań dziecka w ciągu tygodnia i zapisywanie ich dzień po dniu. Co pozytywnego zauważyłam/-em w zachowaniu mojego dziecka? Jak zachowałam/-em się w relacji z dzieckiem?
Polecamy: Jak mądrze chwalić dzieci?
Dlaczego nie wolno bić dziecka?
I pamiętajmy, w żadnym wypadku i w żadnych okolicznościach nie wolno nam uderzyć dziecka. Powody:
- Nie wolno być słabszego.
- Bijąc dziecko, uczymy je, że sami dopuszczamy tę metodę.
- Agresja rodzi agresję.
- Bicie upokarza.
- Bicie jest aktem przemocy. KLAPS TO TAKŻE BICIE.
- Podstawą wychowani są, nagrody a nie kary.
