Praca w godzinach nadliczbowych
Praca w godzinach nadliczbowych to praca, która wykonywana jest ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy. Pracą w nadgodzinach jest także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.
Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna tylko w ściśle określonych przypadkach. Po pierwsze w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii. Po drugie nadgodziny możliwe są w razie szczególnych potrzeb pracodawcy. Tylko w tych przypadkach pracownica może zostać poproszona o pozostanie po godzinach.
Oprócz określonych przypadków, w których możliwa jest praca w godzinach nadliczbowych, prawo ściśle określa liczbę nadgodzin w ciągu roku. Liczba godzin nadliczbowych nie może bowiem przekroczyć 150 godzin w roku kalendarzowym.
Zobacz również: Ile godzin nadliczbowych przysługuje pracownicy w ciągu roku?
Zakazane nadgodziny dla kobiet w ciąży
W odniesieniu do kobiet w ciąży obowiązuje bezwzględny zakaz pracy w godzinach nadliczbowych. Wynika to z obowiązku otoczenia kobiet w ciąży, przyszłych matek szczególnym parasolem ochronnym. Kobietom w ciąży należy bowiem zapewnić maksymalnie jak najdłuższy czas odpoczynku.
Zakaz pracy kobiet w ciąży ma charakter bezwzględny. Znacz to, że nic nie może tego zakazu znieść, ani polecenie pracodawcy, ani zgoda pracownicy, na pracę w nadgodzinach. W przypadku, kiedy pracodawca zlekceważy ten zakaz musi się liczyć z negatywnymi konsekwencjami prawnymi. Jeśli pracodawca zleci pracownicy pracę w nadgodzinach popełnia wykroczenie. Pracodawca który narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem, podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.
Zakaz pracy pracownic w ciąży obowiązuje on od chwili przedstawienia pracodawcy przez pracownicę zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego stan ciąży.
Dozwolone godziny nadliczbowe matek
Pracownica, matka, która opiekuje się dzieckiem w wieku do lat 4, może pracować w nadgodzinach, ale tylko w określonych przypadkach. Zasadą jest, że pracownica opiekująca się takim małym dzieckiem nie może pracować po godzinach. Jednak w odróżnieniu od pracownic w ciąży, zakaz ten jest zakazem względnym. Oznacza to, że może zostać zniesiony przez zgodę matki na pracę w nadgodzinach.
Względny zakaz zatrudniania dotyczy pracownicy, która sprawuje opiekę nad własnym dzieckiem, nad dzieckiem, którego jest prawnym opiekunem lub nad dzieckiem przyjętym na wychowanie.
Polecam także: Praca w porze nocnej kobiet opiekujących się dziećmi.
Co w zamian za godziny nadliczbowe?
Za pracę w godzinach nadliczbowych kobieta może liczyć na dodatek do swojego wynagrodzenia. Wysokość dodatku to 100 proc. za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy oraz w niedziele i święta. Natomiast dodatek w wysokości 50 proc. wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu.
Pracownica w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może również liczyć na dzień wolny. Pracodawca, na pisemny wniosek pracownicy, może udzielić jej w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy. Co ważne udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownicy. W przypadku udzielenia dnia wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych pracownicy nie przysługuje dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.
Podstawa prawna: Kodeks pracy
