Unieważnienie małżeństwa, potocznie nazywane rozwodem kościelnym, staje się coraz popularniejsze. Choć mówi się, że „co Bóg złączył, niech człowiek nie rozłącza”, to w praktyce do sądów diecezjalnych trafia rocznie ponad 3 tysiące spraw o orzeczenie nieważności sakramentu małżeństwa. Kościół nie uznaje rozwodów orzekniętych przez sąd cywilny.
Jednak w wyjątkowych sytuacjach można wystąpić o stwierdzenie nieważności małżeństwa lub dyspensę. Tę ostatnią małżonkowie mogą uzyskać, jeśli związek nie został skonsumowany, a przy tym istnieje ważna przyczyna do jej udzielenia. Na przykład kobieta oświadcza, że wyszła za mąż wyłącznie, by dać nazwisko swojemu dziecku z innego związku.
Powody do unieważnienia ślubu kościelnego
Uzyskanie orzeczenia o nieważności małżeństwa kościelnego jest możliwe wówczas, gdy zaistnieje jedna z 12 przeszkód wymienionych w prawie kanonicznym:
- wieku – zgodnie z prawem kanonicznym nie może zawrzeć małżeństwa kobieta, która nie ukończyła lat 18, a mężczyzna – 21 lat;
- niemocy płciowej, czyli niezdolności do współżycia fizycznego;
- węzła małżeńskiego – gdy jedna ze stron jest już w związku małżeńskim;
- różnej religii – gdy jedna ze stron nie ma chrztu;
- święceń – np. ksiądz nie może zawrzeć małżeństwa;
- ślubu – dotyczy osób, które złożyły śluby czystości w zakonie;
- uprowadzenia – gdy kobieta została uprowadzona lub była przetrzymywana z zamiarem zawarcia z nią małżeństwa;
- występku – gdy np. mężczyzna zabił męża swojej wybranki;
- pokrewieństwa – gdy małżonkowie są spokrewnieni;
- powinowactwa – np. między mężem a krewnymi żony;
- przyzwoitości publicznej – np. strony żyły w małżeństwie lub wieloletnim konkubinacie;
- pokrewieństwa prawnego – chodzi o osoby związane przysposobieniem (adoptujący i osoba adoptowana).
Proces unieważnienia ślubu kościelnego - jak wygląda?
Sprawy małżeńskie rozpatrują sądy kościelne. Działają prawie przy każdej diecezji. Kontakt telefoniczny do takiego sądu uzyskasz od proboszcza swojej parafii lub znajdziesz na stronie internetowej diecezji. Tam można też znaleźć wzór pisma, które należy złożyć, oraz informację na temat wymaganych dodatkowo dokumentów.
Aby unieważnić ślub kościelny, najpierw wnosisz tzw. skargę powodową (odpowiednik pozwu w sądzie cywilnym). Należy w niej podać konkretny powód uzasadniający prośbę, czyli tzw. tytuł, z powodu którego domagasz się unieważnienia ślubu.
Potrzebne dokumenty
Do skargi należy dołączyć również inne dokumenty:
- świadectwo ślubu kościelnego,
- orzeczenie o rozwodzie (jeśli ślub poprzedzała ceremonia przed kierownikiem USC).
W niektórych parafiach wymagane są także świadectwa chrztu.
Na poparcie treści skargi trzeba przedstawić dowody. Mogą to być dokumenty, świadkowie, orzeczenia biegłych (np. gdy jeden z małżonków cierpi na impotencję). Za unieważnienie małżeństwa trzeba uiścić opłatę w wysokości 1200-1500 złotych. Dodatkowo trzeba zapłacić opinię biegłego, jeśli taki jest powoływany. To koszt rzędu 300-400 zł.
Unieważnienie ślubu kościelnego - czas oczekiwania
W postępowaniu unieważnienia ślubu bierze udział powód, pozwany i sędzia. Uczestniczy tu także tzw. obrońca węzła (przedstawia argumenty za utrzymaniem małżeństwa). Na procesie nie muszą być obecne obie strony. Jeżeli pozwany nie pojawi się, to nie wpłynie to na bieg sprawy.
Proces, który trwa ok. roku, kończy wydaniem wyroku przez sąd I instancji. Jeśli stwierdzi on nieważność małżeństwa, sprawa zostaje przekazana do sądu II instancji. Ten powinien podjąć decyzję w ciągu pół roku. Gdy będzie zgodna z tą wydaną przez sąd I instancji, małżeństwo uznaje się za nieważne. W praktyce na unieważnienie małżeństwa czeka się 2 lata lub dłużej.
Sprawdź inne porady:
Jak załatwić i czym skutkuje rozwód?
Jak wystąpić o rozwód? Co decyduje o orzeczeniu o winie?
Jak zmienić nazwisko po rozwodzie?
