Gdy bliski odchodzi, zwykle zostaje po nim majątek. Możesz go otrzymać na podstawie testamentu, a jeśli krewny go nie zostawił – na mocy ustawy czyli przepisów kodeksu cywilnego. Sam fakt, że jesteś w gronie spadkobierców, nie wystarczy, abyś mogła korzystać z odziedziczonego majątku. Musisz potwierdzić swoje prawo do niego. Możesz to zrobić u notariusza lub w sądzie.
Jak dostać spadek - dwa sposoby
Są dwa sposoby, jak dostać spadek, który nam przysługuje.
1. Poświadczenie u notariusza
Spadek możesz potwierdzić w kancelarii notarialnej. Konieczna do tego jest obecność wszystkich spadkobierców. Mało tego, nie mogą być skłóceni. Jeśli są między nimi jakieś nieporozumienia w kwestii spadku, notariusz nie sporządzi aktu poświadczenia dziedziczenia tylko odeśle ich do sądu.
Przed pójściem do notariusza należy zgromadzić szereg dokumentów. Potrzebne będą:
- skrócony odpis aktu zgonu spadkodawcy
- gdy majątek dziedziczą dzieci – odpisy aktów urodzenia oraz aktów małżeństwa, jeżeli pozostają w związkach małżeńskich
- w przypadku osób rozwiedzionych – w akcie ślubu musi znaleźć się adnotacja o rozwodzie (kiedy się odbył i sygnatura akt sprawy rozwodowej)
- gdy dziedziczy współmałżonek zmarłego – akt małżeństwa
- potwierdzenie nadania numeru PESEL spadkodawcy (adnotacja na akcie zgonu, dowód osobisty lub zaświadczenie (z urzędu miasta lub gminy)
- testament, jeżeli zmarły go zostawił
Następnie notariusz sporządza protokół poświadczenia dziedziczenia. Musi się w nim znaleźć informacja, o tym, że spadkobiercy oświadczyli iż nie są im znani inni spadkobiercy a także, że sąd nie wydał postanowienia o stwierdzeniu nabycia praw spadkowych ani nie toczy się postępowanie w tej sprawie.
Po spisaniu protokołu, notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia i rejestruje go w rejestrze prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną. Potwierdzenie rejestracji następuje od razu. Każdy ze spadkobierców otrzymuje wypis aktu.
Od chwili rejestracji dokument ma taką samą moc, jak postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia praw spadkowych.
Za sporządzenie aktu poświadczenia trzeba zapłacić. Notariusz pobiera taksę notarialną – jej maksymalna wysokość wynosi:
- 100 zł za sporządzenie protokołu;
- 50 zł za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia bez względu na wartość spadku (do obu tych kwot należy doliczyć 23 proc. VAT);
- 7,38 zł za każdą stronę odpisu dokumentu (z VAT-em).
Stawki są stałe. Nie ma na nie wpływu stopień skomplikowania sprawy ani ilość spadkobierców.
Formalności związane ze spadkiem. Co i kiedy należy załatwić?
2. Potwierdzenie przed sądem
Możesz to zrobić, gdy nie chcesz ponosić kosztów u notariusza, a musisz – gdy między spadkobiercami nie ma zgody.
Wniosek o stwierdzenie nabycia praw do spadku należy złożyć w sądzie rejonowym (w wydziale cywilnym) właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Należy do niego dołączyć takie same dokumenty, jak w przypadku poświadczenia aktu u notariusza. Jednocześnie trzeba uiścić opłatę sądową w wysokości 50 zł (tzw. wpis stały). Do tego dochodzą opłaty za złożenie sądowych oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (50 zł) i ewentualnie 50 zł za spis inwentarza tj. spis praw majątkowych wchodzących w skład spadku, gdy chcesz dziedziczyć z dobrodziejstwem inwentarza.
Jeśli któryś ze spadkobierców nie zgadza się z orzeczeniem sądu, może wnieść apelację. Gdy nie zrobi tego w ciągu 21 dni – decyzja się uprawomocni.
Każda osoba, która ma w tym interes prawny, może wystąpić do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia praw do spadku.
Prawo do spadku się nie przedawnia. To oznacza, że nawet wiele lat po śmierci spadkodawcy, możesz wystąpić z wnioskiem o nabycie spadku po nim.
Mieszkanie w darowiźnie czy w spadku
Spadek lub darowizna w imieniu dziecka