Tłuszcze są dla organizmu przede wszystkim źródłem energii. Z jednego grama tłuszczu uwalnia się aż 9 kcal, dla porównania – ilość energii uwalnianej ze spalenia jednego grama węglowodanów wynosi – 4 kcal. Pełnią one ponadto funkcję budulcową - są składnikiem błon komórkowych oraz stanowią ważny element wchodzący w skład wielu hormonów oraz ważnych substancji wewnątrzkomórkowych. Każdy tłuszcz jest mieszaniną dwóch rodzajów kwasów tłuszczowych: nasyconych i nienasyconych. Pewne kwasy tłuszczowe nie mogą być syntetyzowane przez nasz organizm i muszą być dostarczane wraz z pożywieniem (są to tzw. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe - NNKT). Poza tym tłuszcz jest niezbędny w procesie absorpcji witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, czyli witaminy A, D, E i K. Inną istotną funkcją tłuszczu jest jego wpływ na smakowitość potraw. Potrawy pozbawione tłuszczu są zwykle mniej smaczne.
Rodzaje tłuszczu
Ze względu na surowiec, z którego są wytwarzane wyróżniamy tłuszcze pochodzenia zwierzęcego i tłuszcze pochodzenia roślinnego (otrzymywane z nasion lub owoców roślin oleistych). Tłuszcze zwierzęce zawierają głównie niekorzystne dla zdrowia nasycone kwasy tłuszczowe oraz cholesterol. Tłuszcze roślinne natomiast zawierają głównie kwasy tłuszczowe nienasycone (jedno i wielonienasycone), ponadto nie ma w nich cholesterolu.
Kwasy tłuszczowe nasycone mogą być szkodliwe dla organizmu, jeśli spożywamy je w zbyt dużej ilości przez dłuższy czas. W szczególności wpływają na wzrost stężenia cholesterolu we krwi, przez co zwiększają ryzyko wystąpienia chorób serca. Znajdziemy je przede wszystkim w maśle, smalcu, tłustym mięsie i jego przetworach oraz tłustych produktach mlecznych.
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe obficie występujące w oliwie z oliwek i oleju rzepakowym. Mają bardzo korzystny wpływ na organizm, przede wszystkim zapobiegając niedokrwiennej chorobie serca. Dobroczynny wpływ jednonienasyconych kwasów tłuszczowych udowodniono w badaniach epidemiologicznych w rejonie Morza Śródziemnego, gdzie podstawowym tłuszczem w codziennej diecie jest oliwa z oliwek. Stwierdzono w nich, że wskaźnik zachorowalności na chorobę wieńcową, a tym samym na miażdżycę naczyń wieńcowych, jest tam bardzo niski. W licznych badaniach wykazano również, że zastąpienie kwasów tłuszczowych nasyconych przez jednonienasycone lub wielonienasycone powoduje obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego oraz „złego cholesterolu” LDL w surowicy krwi.
Zobacz też: Jakie grupy tłuszczów nie zagrażają Twojemu zdrowiu?
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe dzielimy na dwie grupy: należące do rodziny omega-6 i omega-3. Na podstawie wielu badań stwierdzono, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-6 zmniejszają ryzyko miażdżycy i jej powikłań w tym również niedokrwiennej choroby serca. Znajdziemy je przede wszystkim w olejach roślinnych: sojowym, słonecznikowym czy miękkich margarynach. Należy jednak stosować te tłuszcze w umiarkowanych ilościach, ponieważ jedzone w nadmiarze mogą sprzyjać zwiększaniu stężenia trójglicerydów we krwi, nasilać procesy zapalne i zwiększać ryzyko niektórych nowotworów. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 występują głównie w morskich rybach (np. makrela, tuńczyk, łosoś, śledź). Tłuszcz rybi jest również ważny w profilaktyce miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca. Zmniejszają stężenie trójglicerydów we krwi, oraz jej krzepliwość, zapobiegając w ten sposób tworzeniu się zakrzepów, będących przyczyną zwałów serca.
Zobacz też: Przyczyny odkładania się tłuszczu w organizmie
