Nasze babcie miały rację: rosół jest zdrowy, ale szykowały go w nieco innym świecie. Dzisiaj rzadko kto ma dostęp do kury biegającej po podwórku, czy mięsa i kości z wypasanej na łąkach krowy. Więc ten bulion sprzed lat z pewnością był nieco inny niż ten, który przygotowujemy na mięsie z supermarketu. Czy to oznacza, że współczesny rosół już taki zdrowy nie jest? Sprawdź!
Spis treści:
- Wpływ rosołu na zdrowie
- Czy rosół jest zdrowy na przeziębienie?
- Czy rosół na kościach jest zdrowy?
- Jak długo gotować rosół, aby był zdrowy?
- Rosół: przeciwwskazania
Wpływ rosołu na zdrowie
Rosół, jako tradycyjna zupa przygotowywana na bazie mięsa, kości, selera, pietruszki, marchewki, cebuli i przypraw, dostarcza organizmowi cennych składników odżywczych. Zawiera białka, witaminy, minerały (m.in. wapń, magnez, fosfor, potas) oraz aminokwasy (np. glicynę, prolinę). Jedzenie takiego bulionu może mieć działanie prozdrowotne z kilku względów.
- Wspomaga nawodnienie. Głównym składnikiem rosołu jest woda, dzięki czemu zupa pomaga utrzymać prawidłowy poziom nawodnienia organizmu.
- Dostarcza elektrolitów. Rosół zawiera potas i sód, dzięki czemu wspiera równowagę elektrolitową, co może być korzystne np. po wysiłku fizycznym.
- Wzmacnia układ odpornościowy. Składniki rosołu, w tym aminokwasy i witaminy (np. z grupy B), wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego.
- Jest łatwostrawny. Zupa jest lekkostrawna i łatwo przyswajalna.
Ale nie każdy rosół jest tak zdrowy, jak mógłby być. Jeśli jest przygotowywany na bardzo tłustym mięsie lub z dodatkiem dużej ilości soli, może niekorzystnie wpływać na zdrowie, np. podnosząc ciśnienie krwi i obciążając serce. Natomiast niesolony rosół na nadciśnienie jest zdrowy.
Kaloryczność rosołu zależy od tego, ile tłuszczu jest w zupie, ale też od dodatków. Dlatego rosół może być, w zależności od jego wersji, dobrym pomysłem na diecie odchudzającej (gdy jest niskokaloryczny), albo daniem, które odchudzanie utrudnia.
Czy rosół jest zdrowy na wątrobę?
Rosół może mieć pozytywny wpływ na zdrowie wątroby, jednak zależy to od jego składu.
Glicyna, obecna w zupie, wspiera funkcje detoksykacyjne wątroby. Z kolei kolagen, żelatyna i białka z mięsa oraz kości wspomagają regenerację tkanki łącznej i mogą wspierać zdrowie wątroby, zwłaszcza w procesach odbudowy.
Niemniej jednak osoby z chorobami wątroby powinny unikać tłustych wywarów mięsnych oraz nadmiaru soli, które mogą obciążać ten narząd.
Czy rosół jest zdrowy na jelita?
Rosół, szczególnie warzony na kościach, jest często polecany przy problemach jelitowych, ponieważ:
- pomaga w regeneracji wyściółki jelit, co jest korzystne w przypadku problemów z przewodem pokarmowym, takich jak zespół nieszczelnego jelita czy stany zapalne.
- dzięki temu, że jest lekkostrawny, rosół jest dobrym posiłkiem dla osób cierpiących na problemy z trawieniem.
- niektóre aminokwasy obecne w zupie mogą działać przeciwzapalnie, co sprzyja zdrowiu jelit.
Czy rosół jest zdrowy na żołądek?
Tak, rosół jest uważany za zdrowy i łagodny dla żołądka. Jest lekkostrawny, a jego płynna forma sprawia, że nie obciąża tego narządu. Może być pomocny przy niestrawności, mdłościach czy podczas osłabienia układu pokarmowego lub po operacjach w obrębie żołądka czy jelit. Spożywa się go wtedy na początku w postaci klarownego bulionu.
Kolagen i żelatyna z kości wspierają regenerację błony śluzowej żołądka. Dlatego warto szykować go na mięsie z dodatkiem kości.
Unikać należy jednak bardzo tłustych wersji zupy, które mogą wywołać dyskomfort, zwłaszcza u osób z refluksem lub zapaleniem żołądka.
Czy rosół jest zdrowy na przeziębienie?
Domowy rosół od dawna jest uważany za naturalne lekarstwo na infekcje. I jest w tym sporo prawdy: rosół jest dobrą zupą na przeziębienie — może wspomóc leczenie, chociaż nie leczy samej infekcji wirusowej. Oto dlaczego rosół na przeziębienie to dobry pomysł:
- Nawodnienie. Spożywanie ciepłego, płynnego pokarmu pomaga utrzymać nawodnienie organizmu, co jest ważne podczas przeziębienia. Lekarze często radzą podczas przeziębienia dużo pić. Rosół ułatwia to zadanie.
- Ułatwienie oddychania. Ciepła para wydzielająca się z gorącego rosołu pomaga udrożnić drogi oddechowe, ułatwiając oddychanie i rozrzedzając katar.
- Działanie przeciwzapalne. Składniki znajdujące się w rosole (aminokwasy takie jak cysteina) mogą działać przeciwzapalnie, łagodząc objawy przeziębienia.
- Poprawa samopoczucia. Ciepło i komfort psychiczny wynikający z jedzenia ciepłego posiłku mogą wspierać ogólne samopoczucie i przyspieszać proces zdrowienia.
I nie są to czysto teoretyczne domysły, bo nauka badała wpływ rosołu na przeziębienie. Oto co zaobserwowano:
- Badania wykazały, że rosół z kurczaka może zmniejszać stan zapalny związany z przeziębieniem, hamując migrację neutrofili – komórek układu odpornościowego, co może łagodzić objawy przeziębienia.
- Inne badania wskazują, że spożycie gorącego rosołu może przyspieszyć przepływ śluzu w drogach oddechowych, co przynosi ulgę podczas infekcji górnych dróg oddechowych.
Czy rosół na kościach jest zdrowy?
Przyjrzyjmy się różnicom między rosołem szykowanym na kościach, zwanym rosołem kolagenowym, a zwykłym rosołem przygotowanym z wykorzystaniem mięsa.
Rosół na kościach:
- Zawiera większe ilości kolagenu i żelatyny, które są korzystne dla zdrowia stawów, skóry i jelit.
- Dzięki dłuższemu gotowaniu kości uwalniają więcej minerałów, takich jak wapń, magnez, fosfor.
- Zawiera mniej tłuszczów, może mieć wyższe stężenie zdrowych tłuszczów nienasyconych.
Rosół na mięsie:
- Mięso jest głównym źródłem białka, co czyni ten rodzaj rosołu bogatszym w łatwo przyswajalne aminokwasy.
- To zależy od rodzaju mięsa, ale rosół szykowany na tłustym mięsie zawiera więcej tłuszczów, w tym nasyconych.
- Zawiera witaminy z grupy B (np. B12, B6) oraz minerały jak żelazo, cynk, fosfor.
Należy jednak pamiętać, że gotowanie kości może prowadzić do uwalniania ołowiu, który jest gromadzony w kościach zwierząt. Badania wykazały, że niektóre buliony mogą zawierać znacznie podwyższone poziomy ołowiu, co może stanowić ryzyko zdrowotne.
fot. Czy rosół na kościach jest zdrowy/ Adobe Stock, qwartm
Jak długo gotować rosół, aby był zdrowy?
Tu pozwolę sobie na małą dygresję. Kiedy byłam pod opieką profesora, który był gastroenterologiem, kardiologiem i diabetologiem, on zawsze powtarzał, gdy trafiałam do niego z infekcją: „konieczne rosół z wiejskiej kury gotowany minimum 2 godziny”.
To pokazuje, że znaczenie ma nie tylko czas, ale i jakość mięsa czy kości, z jakich chcemy rosół ugotować. Ale do rzeczy:
- rosół drobiowy najlepiej gotować nie mniej niż 2 godziny,
- rosół z innych rodzajów mięsa i kości najlepiej gotować 3-4 godziny, gdy wiemy, że pochodzą z dobrego źródła. Jeśli takich gwarancji nie mamy, może warto skrócić czas warzenia rosołu, zwłaszcza tego szykowanego na kościach do 2 godzin, aby zmniejszyć ilość uwalnianych z kości metali ciężkich.
Aby rosół był zdrowy, nie przesadzaj z ilością soli. Możesz za to dodać do niego inne przyprawy, np. pieprz czy kurkumę, jeśli lekarz ci tego nie odradza.
Jeśli musisz redukować ilość tłuszczu nasyconego w diecie, możesz gotowy rosół ostudzić, wstawić do lodówki, a gdy tłuszcz stężeje na jego powierzchni, większą jego część zdjąć z zupy łyżką.
Rosół: przeciwwskazania
Mimo wielu korzyści, jakie może przynieść jedzenie tej zupy, istnieją pewne przeciwwskazania do regularnego spożywania rosołu:
- Słony rosół nie jest dobry dla osób z nadciśnieniem i chorobami nerek.
- Tłusty rosół (np. gotowany na mięsie wieprzowym lub drobiu ze skórą) może być obciążający dla osób z problemami kardiologicznymi, z chorobami trzustki i wątroby.
- Osoby z chorobami nerek lub stosujące diety niskobiałkowe powinny ograniczyć spożycie rosołu ze względu na obecność w nim białka.
- Niektóre osoby mogą mieć nietolerancje na składniki rosołu (np. histaminę), co może wywoływać reakcje alergiczne lub objawy ze strony układu pokarmowego.
Podsumowanie: Rosół jest zdrowym daniem, ale warto dostosować jego skład do własnych potrzeb zdrowotnych.
Źródła:
1. Chu, E. (1986). Dangers of chicken soup.. Pediatrics, 77 5, 785-6 . https://doi.org/10.1542/peds.77.5.785.
2. Rennard, B., Ertl, R., Gossman, G., Robbins, R., & Rennard, S. (2000). Chicken soup inhibits neutrophil chemotaxis in vitro.. Chest, 118 4, 1150-7 . https://doi.org/10.1378/CHEST.118.4.1150.
3. Hsu, D., Lee, C., Tsai, W., & Chien, Y. (2017). Essential and toxic metals in animal bone broths. Food & Nutrition Research, 61. https://doi.org/10.1080/16546628.2017.1347478.
4. Chimegee, N., & Dashmaa, D. (2018). The daily value of micronutrients in newly produced beef and horse concentrated bone broths. Mongolian Journal of Agricultural Sciences, 23, 30-34. https://doi.org/10.5564/MJAS.V23I01.1018.
Artykuł opublikowano pierwotnie 10.03.2015 r.
Czytaj także:
Moczenie mięsa do rosołu: czy i kiedy jest potrzebne
Jak wyklarować mętny rosół?
Tradycyjny przepis na rosół z kaczki
