Czym jest laktoza?
Laktoza to cukier mleczny należący do dwucukrów, występujący w mleku i produktach mlecznych pochodzących od krów, owiec, bawołów i innych ssaków. Enzymem, który powoduje rozpad cząsteczki laktozy na cząsteczki glukozy i galaktozy, jest laktaza jelitowa. U większości ssaków oraz u ludzi aktywność laktazy jelitowej jest duża zaraz po urodzeniu, a spada o ok. 90% podczas pierwszych lat życia i pozostaje na niskim poziomie u osób dorosłych.
Niska aktywność laktazy powoduje zaburzenia w procesie trawienia laktozy w jelicie cienkim (niedostateczne trawienie laktozy). Niestrawiona laktoza przechodzi do jelita grubego, gdzie pod wpływem bakterii jelitowych ulega fermentacji beztlenowej z wytwarzaniem dużej ilości gazów, powodując u osób z nietolerancją przykre dolegliwości.
Kto cierpi na nietolerancję laktozy?
Większość dorosłych Europejczyków oraz Amerykanów europejskiego pochodzenia zachowuje aktywność laktazy jelitowej. Dzieje się tak, ponieważ mleko krowie stanowi istotny składnik codziennej diety większości dorosłych Europejczyków i Amerykanów (produkcja laktazy jest jakby wymuszona).
Badania wykazały, że aktywność laktazy jelitowej zachowana jest u nich na poziomie 50%. Występowanie niedoboru laktazy w populacji krajów zachodniej i północnej Europy wynosi ok. 15 do 20%. Wśród przedstawicieli rasy czarnej, rasy żółtej, Indian Amerykańskich i mieszkańców krajów śródziemnomorskich niedobór laktazy występuje u 70 do 100% społeczeństw. Problem nietolerancji laktozy może być również wynikiem licznych zabiegów chirurgicznych lub długotrwałej diety bezmlecznej.
Objawy nietolerancji laktozy
Osobom nietolerującym laktozy po spożyciu słodkiego mleka dokuczają problemy jelitowe, jak:
- wzdęcia,
- kruczenia (słyszalne ruchy perystaltyczne),
- przelewania,
- uczucie napięcia w podbrzuszu,
- bóle brzucha,
- wiatry,
- biegunki,
- nudności i wymioty.
Nasilenie objawów zależy od stopnia aktywności laktazy.
Czy masz nietolerancję laktozy? Badanie genetyczne i test oddechowy
Osoby z objawami nietolerancji laktozy mogą wykonać:
- badanie tolerancji laktozy tzw. wodorowy test oddechowy - polega na zmierzeniu wodoru w wydychanym powietrzy niedługo po spożyciu laktozy,
- test na stwierdzenie uwarunkowanego genetyczne niedoboru laktazy,
- badanie pH stolca - kwaśne wskazuje na nietolerancję pokarmową;
- test doustnego obciążenia laktozą - pacjentowi podaje się laktozę, a następnie bada poziom glukozy we krwi,
- próbę eliminacyjną - na -3 tygodnie odstawia się laktozę i ocenia, czy objawy ustąpiły.
Po przeanalizowaniu wyników specjalista może skierować cię na dalszą diagnostykę zaburzeń jelitowych. Właściwa diagnostyka jest często kluczem do rozwiązania problemów jelitowych.
Dietę osoby, która z powodu nietolerancji laktozy zrezygnowała ze spożywania mleka i jego produktów powinien ułożyć dietetyk.
Jak walczyć z nietolerancją laktozy?
W leczeniu nietolerancji wyeliminowanie z diety produktów zawierających laktozę nie zawsze jest konieczne. Przy słabych objawach nietolerancję laktozy można ograniczyć, stosując suplementację dostępnych w aptekach preparatów laktazy. Jest to jednak kosztowne.
Niektórym pomaga ograniczenie spożywania laktozy (mleko fermentowane w postaci kefirów i jogurtów jest lepiej tolerowane przez organizm od mleka słodkiego). Wiele osób doznaje jednak poprawy komfortu życia dopiero po całkowitej rezygnacji ze spożywania pokarmów zawierających laktozę.
Wówczas należy dokładnie czytać etykiety, by unikać produktów spożywczych zawierających w składzie „ukrytą” laktozę (np. słodycze, niektór chleby, margaryny, gotowe desery, wędliny, sosy w proszku, płatki śniadaniowe), niektórych postaci leków (tabletki i kapsułki), a także preparatów z laktulozą.
Czym zastąpić mleko?
Mleko można zastąpić napojami roślinnymi. Dla przykładu, napój sojowy wzbogacany wapniem zawiera taką samą jego ilość jak mleko krowie. Sery białe można zastąpić serem tofu. Produkty sojowe nie zawierają laktozy.
Przeczytaj więcej o nietolerancji laktozy:
Największe mity o nietolerancji laktozy! Sprawdź, czy ten problem rzeczywiście dotyczy ciebie!
Skuteczne sposoby na nietolerancję laktozy. Przyniosą ci ulgę!
Co jeść przy nietolerancji laktozy? Czy warto kupować produkty bez laktozy?
