Jadalne owady to nie tylko świerszcze. Jakie jadalne „robaki” zjada się w Polsce i na świecie?

fot. Fotolia

Jadalne owady stanowią tradycyjny składnik diety dla 2 miliardów ludzi na całym świecie. Są codziennością między innymi w Meksyku, Australii, Tajlandii i krajach afrykańskich. To dla nas, mieszkańców Europy ich włączenie do diety stanowi swoistą barierę kulturową, dokładnie tak samo jak dla innych problemem może być spożywanie kiszonych ogórków, czy flaków.

Jadalne „robaki” zostały przez Unię Europejską dodane do listy tzw. nowej żywności. Termin nowa żywność odnosi się do produktów, które nie były zwyczajowo spożywane na terenie Unii Europejskiej przed 15 maja 1997 roku. Do tej samej grupy należą także między innymi nasiona chia, czy olej z alg.

Spis treści:

1. Jadalne owady dla ludzi
2. Gdzie można kupić jadalne owady?
3. Hodowla owadów jadalnych w Polsce

Jadalne owady dla ludzi

Za jadalne dla ludzi uznaje się obecnie ok. 1500 gatunków owadów, a to zaledwie niewielka część świata owadów na Ziemi. Spośród niektórych gatunków jada się dojrzałe postaci owadów, a z innych tylko ich larwy – to w stosunku do nich bardziej odpowiednie jest określenie „robaki jadalne dla ludzi”, choć de facto robakami nie są.

Jakie owady są jadalne?

Najłatwiej podzielić je na 9 charakterystycznych grup, należących do konkretnych tzw. rzędów owadów:

• koniki polne, świerszcze i im podobne gatunki (Orthoptera) – usuwa się odnóża i skrzydła, a następnie przyprawia, piecze, podsmaża, a nawet kandyzuje;
• pszczoły, mrówki, osy (Hymenoptera) – jada się ich larwy i poczwarki, rzadziej postaci dojrzałe. Popularne jest ich pieczenie i smażenie;
• termity (Isoptera) – jada się pozbawione skrzydeł postaci dorosłe tych owadów, najczęściej po usmażeniu;
• chrząszcze (Coleoptera) – jada się ich larwy, poczwarki i postaci dojrzałe, ale te ostatnie pozbawia się najtwardszych części (odnóża, skrzydła, głowa);
• cykady (Homoptera) – je się je smażone, ale gotuje się z nich zupy czy dodaje do sałatek. Najbardziej popularne jako pokarm w Azji;
• motyle i ćmy (Lepidoptera) – zjada się ich smażone i pieczone larwy, czyli gąsienice. Są popularne głównie w Afryce;
• pluskwiaki (Hemiptera) – jadane są najczęściej pluskwiaki bytujące w środowisku wodnym. Popularne w Azji i Meksyku. W Azji jada się je lekko obgotowane lub smażone w głębokim tłuszczu.
• pająki i skorpiony (gromada: Arachnida) – pająki duże jada się głównie w południowo-wschodniej Azji, a skorpiony głównie w Chinach, np. w postaci zupy.
• patyczaki i liśćce (Phasmatodea) – jadane przede wszystkim w Azji oraz Papui Nowej Gwinei.

fot. Owady jadalne dla ludzi/ Adobe Stock, romas_ph

Owady jadalne dozwolone w Polsce

W Polsce można dostać jako produkt spożywczy dopuszczony do użytku dla ludzi następujące owady jadalne:

• larwy mącznika,
• świerszcze,
• koniki polne,
• mrówki,
• chrząszcze,
• turkucie podjadki,
• wije.

Najczęściej dostępne są w postaci suszonej albo np. mąki ze świerszczy, ale produkuje się z nich także gotowe wyroby: batony, makarony, czipsy.

Gdzie można kupić jadalne owady?

Największy wybór jest w sklepach internetowych. W nich dostępne są zarówno suszone owady i „robaki” jadalne: świerszcze, mączniki, szarańcze, mąka z owadów, jak i makarony, batony, czipsy, dania instant, odżywki białkowe, granole proteinowe, a nawet czekolady z mącznikami czy świerszcze w czekoladzie.

Owady i robaki jadalne można też kupić w niektórych marketach. Należą do nich np. niektóre placówki Carrefour. W innych marketach także mogą pojawiać się produkty (np. burgery), które przygotowano z wykorzystaniem jadalnych owadów, ale nie są one jeszcze zbyt popularne, a oferta jest bardzo niewielka.

fot. Gdzie można kupić jadalne owady/ Adobe Stock, Girts

Hodowla owadów jadalnych w Polsce

Jak na razie hodowla owadów jadalnych w Polsce nie ruszyła na masową skalę. Takich firm ciągle nie jest dużo, choć niektórym udaje się zawojować nie tylko Polski rynek. Głównie w tej chwili robaki jadalne w Polsce hodowane są z przeznaczeniem na paszę dla zwierząt, w tym na karmę dla psów.

To może jednak się zmienić, gdyż owady mogą stać się ważnym elementem w całym biznesie hodowlanym. Europejczycy są w mniejszości, która dopiero przyzwyczaja się do tego, że owady jadalne mogą być cennym elementem diety. Bo, że są w hodowli bardziej ekologiczne od bydła i trzody chlewnej, a nawet od drobiu, to już wiadomo:

1. Najbliższe 30 lat przyniesie znaczący wzrost produkcji i wykorzystania jadalnych „robaków” w przemyśle spożywczym. Owady charakteryzują się niezwykłą wartością odżywczą. W 100 g mają średnio około 70% białka i praktycznie nie dostarczają węglowodanów, za to są źródłem składników mineralnych, takich jak wapń, żelazo i cynk. Te minerały są często niedoborowe w zachodniej diecie.
2. Za wprowadzeniem owadów do diety przemawiają nie tylko aspekty dietetyczne, ale także argumenty związane z ekologią. Produkcja białka owadziego jest znacznie mniej wymagająca niż hodowla zwierząt. Poznaj kilka faktów.

• 80% masy świerszczy to części jadalne. Dla porównania tylko 55% stanowią części jadalne drobiu oraz wieprzowiny, 40% wołowiny.
• Przy produkcji białka owadziego emisja gazów cieplarnianych jest znacznie mniejsza. Jednocześnie do hodowli owadów zużywa się minimum wody i powierzchni.
• Już teraz trwają prace nad szufladkowymi systemami do domowej hodowli owadów z wykorzystaniem odpadów kuchennych, co dodatkowo może zmniejszyć marnowanie żywności.
• Naukowcy opracowują także żywność dla kosmonautów, która będzie się składać w dużej części z owadziego białka.

Wszystkie te czynniki sprawiają, że jadalne owady mogą już niebawem stanowić ważny substytut mięsa.

Artykuł pierwotnie opublikowany 8.01.2018 r.

Czytaj także:
Mąka ze świerszczy – sposób oznaczania produktów ją zawierających
Przepis na naleśniki z mąką ze świerszczy
Koszenila – barwnik z jadalnych „robaków”