Zastrzyki na odchudzanie (na receptę) to jedna z metod farmakologicznego wspierania walki z otyłością. Leki na odchudzanie podawane w formie zastrzyków mają szerokie spektrum działania i mogą ułatwiać chudnięcie. Niektóre zastrzyki na odchudzanie są uznaną metodą wspierania leczenia otyłości i można nawet wykupić je z częściową refundacją. Inne zastrzyki na odchudzanie stosuje się często off-label, czyli niezgodnie z oficjalnym przeznaczeniem (którym jest zazwyczaj leczenie cukrzycy). Oto wszystko, co powinnaś wiedzieć o zastrzykach odchudzających, zanim zdecydujesz się poprosić o nie lekarza.
Spis treści:
- Zastrzyki na odchudzanie - co to jest?
- Działanie zastrzyków na odchudzanie
- Kto może skorzystać z zastrzyków na odchudzanie?
- Skutki uboczne zastrzyków na odchudzanie
- Zastrzyki na odchudzanie - opinie ekspertów i pacjentów
- Zastrzyki na odchudzanie nie działają? Możliwe przyczyny
- Zastrzyki na odchudzanie - cena
Zastrzyki na odchudzanie - co to jest?
Leki w zastrzykach stosowane na odchudzanie to ogólna i potoczna nazwa grupy leków: analogów GLP-1 (analogi glukagonopodobnego peptydu typu 1) z grupy leków inkretynowych. Pierwotnie wykorzystuje się je w terapii cukrzycy typu 2., jednak niektóre są także wykorzystywane jako leki na receptę do wspierania leczenia niektórych przypadków otyłości, która jest przecież chorobą przewlekłą.
Zastrzyki na odchudzanie przyjmuje się raz w tygodniu lub codziennie. Podaje się je podskórnie, najczęściej w brzuch, udo lub ramię. Ponieważ są podobne do penów z insuliną, wiele osób myli te dwie substancje i twierdzi, że przyjmuje zastrzyki insulinowe na odchudzanie, a zdecydowanie nie ma w nich insuliny.
Wśród tzw. zastrzyków na odchudzanie, wyróżnia się wiele preparatów medycznych o podobnym działaniu i podobnej substancji czynnej. Leki w zastrzykach stosowane przy otyłości zawierają:
- liraglutyd (preparaty: Saxenda - zastrzyk podskórny podawany raz dziennie i Victoza),
- dulaglutyd (preparat: Trulicity - zastrzyk podawany raz w tygodniu),
- semaglutyd (preparat: Ozempic - zastrzyk podskórny podawany raz w tygodniu w zwiększanych dawkach od 0,25 mg)
Dostępne są także inne, mniej popularne substancje i preparaty wykorzystywane jako zastrzyki na odchudzanie: exenatyd (preparaty: Bydureon i Byetta) i liksysenatyd (preparat: Lyxumia).
fot. Zastrzyki na odchudzanie stosuje się raz w tygodniu lub codziennie/ Adobe Stock, mehmet
Leki te to tylko potocznie „zastrzyki na odchudzanie”, w praktyce to głównie zastrzyki na cukrzycę, których działanie zostało rozszerzone o leczenie otyłości. Oficjalnie w tym celu można stosować tylko liraglutyd. Zastrzyki przepisywane są jedynie na receptę (przez diabetologa, obesitologa, ale także lekarza pierwszego kontaktu).
Jedynie liraglutyd jest obcnie oficjalnie zarejestrowanym preparatem w celu leczenia otyłości, można więc powiedzieć, że to najlepszy zastrzyk na odchudzanie. Mimo to inne wymienione substancje stosowane są jako zastrzyki na odchudzanie w Polsce i na świecie na zasadach "off-label", czyli poza oficjalnymi wskazaniami.
Działanie zastrzyków na odchudzanie
Hormon GLP-1 jest naturalnie wydzielany przez organizm. Analogi GLP-1 (zastrzyki na odchudzanie) to odpowiedniki tej cząstki, które także wywierają efekt fizjologiczny. Działanie analogów GLP-1 w formie „zastrzyków na odchudzanie” jest podobne do efektu tych substancji, gdy zostaną naturalnie wytworzone w organizmie.
Zastrzyki na odchudzanie działają następująco:
- spowalniają opróżnianie żołądka i przedłużają trawienie,
- wpływają na ośrodek głodu i sytości,
- pobudzają wydzielenie insuliny, a hamują hormon glukagon (działają tak tylko w odpowiedzi na wysoki poziom glukozy, nie dopuszczają do hipoglikemii),
- chronią komórki beta-trzustki, a także komórki wątroby i nerek przed uszkodzeniami,
- zmniejszają stan zapalny,
- mają efekt kardioprotekcyjny, czyli częściowo chronią przed nagłymi incydentami sercowo-naczyniowymi,
- zmniejszają insulinooporność.
Efekt, na który najbardziej liczą pacjenci przyjmujący zastrzyki na odchudzanie, to fakt, że substancje te mogą spowodować, że zjesz mniej, a szybciej się najesz i pozostaniesz nasycona. Faktycznie, badania naukowe udowadniają skuteczność tych substancji w tym zakresie.
Zastrzyki na odchudzanie – kiedy zaczynają działać? Czy po odstawieniu leku waga wraca?
Kto może skorzystać z zastrzyków na odchudzanie?
Potoczne zastrzyki na odchudzanie to leki o szerokim działaniu i potencjalnym wykorzystaniu w medycynie. Grupy osób, które odniosą największe korzyści z wykorzystania analogów GLP-1 w zastrzykach to:
- osoby z cukrzycą typu 2,
- osoby z chorobą Alzheimera,
- kobiety z PCOS - zespołem policystycznych jajników (leki obniżają także testosteron),
- osoby w grupie ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych (leki poprawiają lipidogram i stan naczyń krwionośnych, a to redukuje ryzyko i stopień miażdżycy),
- osoby z insulinoopornością.
Jednocześnie u osób, którym najczęściej poleca się zastrzyki na odchudzanie występuje otyłość (BMI> 30) oraz kilka nieskutecznych prób odchudzania w przeszłości. Pamiętaj, że to nie ty decydujesz, czy leki w zastrzykach na odchudzanie będą dla ciebie przydatne. Decyzję o terapii, jej przebiegu i dawkach podejmuje zawsze lekarz!
Skutki uboczne zastrzyków na odchudzanie
Zastrzyki na odchudzanie, jak wszystkie leki, mają także skutki uboczne i działania niepożądane. Przed zażyciem leku koniecznie zapoznaj się z ulotką przyjmowanego leku, która dokładnie poinformuje cię o ryzyku zażycia leku.
Do najczęstszych skutków ubocznych zażywania analogów GLP-1, czyli „zastrzyków na odchudzanie” zalicza się:
- nudności,
- zgagę,
- zaparcia i biegunki,
- wzdęcia,
- bóle brzucha.
Niepożądane działanie związane jest z opóźnionym opróżnianiem żołądka przy tych lekach. Wydłuża się proces trawienia, więc u wielu osób pojawiają się właśnie wymienione symptomy.
Poza typowymi symptomami, związanymi z układem pokarmowym, stosowanie "zastrzyków na odchudzanie" może powodować też:
- bóle głowy,
- zmęczenie,
- osłabienie,
- świąd lub wysypkę w miejscu wkłucia.
To nie koniec efektów ubocznych i niepożądanych działań tych leków. Wszystkie są dokładnie opisane w ulotce dołączonej do leku.
fot. Zastrzyki na odchudzanie na receptę przepisuje lekarz, ale podaje się je samamu w domu/ Adobe Stock, nenetus
Zastrzyki na odchudzanie - opinie ekspertów i pacjentów
Zastosowanie zastrzyków na odchudzanie budzi sporo kontrowersji, a środowisko medyczne mocno się im przygląda. Przede wszystkim obawy dotyczą potencjalnego traktowania ich jako zamiennika zdrowego stylu życia, aktywności fizycznej i odpowiedniego odżywiania. Zastrzyki nie rozwiążą problemu otyłości, jeśli będą jedyną zmianą w stylu życia. Mogą być jednak pomocne dla pacjentów, którzy wyczerpali inne metody leczenia otyłości i w niektórych przypadkach mogą zastąpić inwazyjną operację bariatryczną.
Tylko jedna substancja czynna z leków w zastrzykach na odchudzanie jest w Polsce zarejestrowana i dopuszczona do leczenia otyłości. Wątpliwości budzi więc często stosowanie innych leków z grupy naalogów GLP-1 w celu odchudzania, bo nie jest to zgodne z ich pierwotnym przeznaczeniem.
Pamiętaj, że o konieczności zastosowania zastrzyków na odchudzanie decyduje lekarz prowadzący. Wydawane są jedynie na receptę. Nigdy nie decyduj się na kupno zastrzyków na odchudzanie w internecie ani w żadnym innym miejscu poza apteką.
Zastrzyki na odchudzanie nie są strategią pierwszego wyboru przy otyłości (a tym bardziej nadwadze). Na początku kluczowe jest zaobserwowanie przyczyny otyłości. W porozumieniu ze specjalistą warto zidentyfikować błędy żywieniowe lub behawioralne i wprowadzić w życie postępowanie korygujące. Jeśli nie radzisz sobie samemu, wspieraj się poradami u dietetyka.
Zastrzyki na odchudzanie nie wykonają za ciebie pracy, którą trzeba włożyć w redukcję masy ciała. Jeśli nie przyłożysz się do zmiany nawyków żywieniowych, może dopaść cię efekt jo-jo, czyli zmora wszystkich odchudzających się osób. Nawet jeśli leki zadziałają przejściowo, po ich odstawieniu przytyjesz, jeśli wrócisz do poprzednich nieprawidłowych nawyków żywieniowych.
Choć zastrzyki na odchudzanie przedstawiane są przez pacjentów często jako „cudowny lek na otyłość”, na pewno nim nie są. Jeśli potraktuje się je jako wspomaganie lub dodatkową motywację do zmian, mogą zadziałać i okazać się skuteczne. Nie wierz opiniom, które przekonują cię, że "nie musisz nic robić i schudniesz". Producenci „zastrzyków na odchudzanie” informują o tym i podkreślają, że terapia zalecana jest tylko przy zmianie nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej.
Zastrzyki na odchudzanie nie działają? Możliwe przyczyny
Niektórzy pacjenci po rozpoczęciu serii zastrzyków na odchudzanie skarżą się na to, że „nie działają". Jakie są możliwe przyczyny?
- Minęło zbyt mało czasu od rozpoczęcia terapii. Pamiętaj, że nie tyje się z dnia na dzień, nie oczekuj więc natychmiastowego schudnięcia.
- Nie występuje deficyt kaloryczny. Zastrzyki na odchudzanie mogą spowodować zwiększone uczucie sytości i przedłużać trawienie, ale nie czynią cudów. Jeśli w efekcie nie będziesz jeść mniej, niż wynosi twoje dzienne zapotrzebowanie energetyczne, nie schudniesz.
- Dawka nie jest odpowiednio dobrana. Przedyskutuj twoją sytuację z lekarzem prowadzącym, być może konieczne będzie zwiększenie stężenia podawanego leku. Nie działaj tu nigdy na własną rękę!
- Cierpisz na inne choroby, które wpływają na działanie leków. Podejmij temat z lekarzem prowadzącym.
Zastrzyki na odchudzanie - cena
Cena zastrzyków na odchudzanie uzależniona jest od preparatu i tego, czy zastrzyki na odchudzanie są refundowane. Niektóre leki na cukrzycę (semaglutyd i dulaglutyd), które wykorzystuje się też w celu wspomagania leczenia otyłości są częściowo refundowane, jeśli spełnione są warunki:
- cukrzyca typu 2 u pacjentów przed insulinoterapią leczonych co najmniej dwoma doustnymi lekami hipoglikemizującymi od co najmniej 6 miesięcy, z HbA1c ≥ 8 proc.,
- otyłość II stopnia definiowana jako BMI ≥ 35 kg/m2,
- bardzo wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe (potwierdzona choroba sercowo-naczyniowa lub uszkodzenie innych narządów objawiające się białkomoczem lub przerostem lewej komory serca, retinopatią, lub obecność głównych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Oto koszt miesięcznej kuracji najpopularniejszymi zastrzykami na odchudzanie:
- Miesięczna kuracja lekiem Saxenda to koszt ok. 1000-1300 zł. Lek nie jest objęty refundacją.
- Miesięczna kuracja lekiem Ozempic (4 dawki) to koszt ok. 110-360 zł. Lek objęty jest częściową refundacją i kosztuje ok. 110 zł po uwzględnieniu refundacji.
- Miesięczna kuracja lekiem Trulicity (4 dawki) to koszt ok. 140-400 zł. Lek objęty jest częściową refundacją i kosztuje 140 zł (2 opakowania po 2 dawki) po uwzględnieniu refundacji.
Źródła:
Bednarz K, Kowalczyk K, Cwynar M, Czapla D, Czarkowski W, Kmita D, Nowak A, Madej P. The Role of Glp-1 Receptor Agonists in Insulin Resistance with Concomitant Obesity Treatment in Polycystic Ovary Syndrome. Int J Mol Sci. 2022 Apr 14;23(8):4334. doi: 10.3390/ijms23084334. PMID: 35457152; PMCID: PMC9029608.
Parlevliet ET, de Leeuw van Weenen JE, Romijn JA, Pijl H. GLP-1 treatment reduces endogenous insulin resistance via activation of central GLP-1 receptors in mice fed a high-fat diet. Am J Physiol Endocrinol Metab. 2010 Aug;299(2):E318-24. doi: 10.1152/ajpendo.00191.2010. Epub 2010 Jun 8. PMID: 20530733.
Pastel E, McCulloch LJ, Ward R, Joshi S, Gooding KM, Shore AC, Kos K. GLP-1 analogue-induced weight loss does not improve obesity-induced AT dysfunction. Clin Sci (Lond). 2017 Mar 1;131(5):343-353. doi: 10.1042/CS20160803. Epub 2017 Jan 3. PMID: 28049736.
Kadouh H, Chedid V, Halawi H, Burton DD, Clark MM, Khemani D, Vella A, Acosta A, Camilleri M. GLP-1 Analog Modulates Appetite, Taste Preference, Gut Hormones, and Regional Body Fat Stores in Adults with Obesity. J Clin Endocrinol Metab. 2020 May 1;105(5):1552–63. doi: 10.1210/clinem/dgz140. PMID: 31665455; PMCID: PMC7105351.
O'Neil PM, Birkenfeld AL, McGowan B, Mosenzon O, Pedersen SD, Wharton S, Carson CG, Jepsen CH, Kabisch M, Wilding JPH. Efficacy and safety of semaglutide compared with liraglutide and placebo for weight loss in patients with obesity: a randomised, double-blind, placebo and active controlled, dose-ranging, phase 2 trial. Lancet. 2018 Aug 25;392(10148):637-649. doi: 10.1016/S0140-6736(18)31773-2. Epub 2018 Aug 16. PMID: 30122305.
Kanoski SE, Hayes MR, Skibicka KP. GLP-1 and weight loss: unraveling the diverse neural circuitry. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol. 2016 May 15;310(10):R885-95. doi: 10.1152/ajpregu.00520.2015. Epub 2016 Mar 30. PMID: 27030669; PMCID: PMC4888559.
Czytaj także:
Czy plastry odchudzające działają? Opinie użytkowników i ekspertów o plastrach odchudzających
Krople na odchudzanie - szczuplejsza talia czy uszczuplony budżet? Sprawdzamy
Chrom na odchudzanie - jak działa? Sprawdzamy, czy chrom ma właściwości odchudzające
