Jakie są oczekiwania kobiet i mężczyzn wobec przyszłego małżonka?
Różnice płciowe w preferowaniu atrybutów przyszłego małżonka wynikają z odmiennych ról społecznych pełnionych przez kobiety i mężczyzn. Preferencje te zasadzają się, na zasadniczym podziale na żywiciela rodziny (breadwinner) oraz prowadzącego gospodarstwo domowe (homemaker). (Eagly, Wood, 1999; por. Eagly i in., 2000; Johannesem-Schmidt, Eagly, 2002)
Zarówno kobiety, jak i mężczyźni poszukują w partnerze cech, które zwiększą szansę na to, że będzie on/ona skutecznie wypełniać oczekiwaną społecznie rolę małżonka – jako głównego żywiciela rodziny dla mężczyzn, a dla kobiet opiekuna gospodarstwa domowego.
Istotnym mechanizmem odpowiedzialnym za taki stan rzeczy są stereotypy rodzajowe tworzone na podstawie typowych ról pełnionych przez obydwie płcie w życiu codziennym. Stereotypy wraz z percepcją typowych ról małżeńskich determinują nasze oczekiwania wobec partnera związku małżeńskiego.
Miłość główną motywacją zawierania małżeństw
Wyróżniamy dwa rodzaje motywacji zawarcia małżeństwa. Dojrzała motywacja to miłość, pragnienie posiadania rodziny i realizacji wspólnych celów. Niedojrzała to ucieczka przed samotnością, nieplanowana ciąża itd. (Maria Ryś,1999)
Wśród motywów zawarcia związku małżeńskiego najpopularniejszym jest miłość. Na ogół przyjmuje się, że motywacja wyboru partnera wynikająca z zaangażowania uczuciowego świadczy o dojrzałości tej decyzji. (Rostowski, 1987; Trawińska, 1977; Braun-Gałkowska, 1985; Ryś, 1999; Rostowska, Rostowski, 2002; Plopa, 2004)
Miłość stanowi najistotniejszy motyw wyboru partnera. Jest to nietypowy i stosunkowo nowy rodzaj motywacji, która jest uznawana za powszechną we współczesnym świecie. (Bogdan Wojciszke, 1998)
Sprawdź: Dobra komunikacja w małżeństwie
Miłość neurotyczna
Za nieprawidłową formę miłości można uznać „miłość neurotyczną” (Horney, 1976, 2001). Polega ona na przecenianiu wartości miłości i większej wrażliwości na niezaspokojenie owej potrzeby, co łączy się z procesem socjalizacyjnym i szeroko rozumianymi wpływami kulturowymi. (Karen Horney, 2001)
Miłość tego rodzaju charakteryzuje się zachłannością i ogromnym pragnieniem bezwarunkowego uczucia. Neurotyków cechuje także ekstremalnie nasilona wrażliwość na odrzucenie – ich nadmierna czujność może prowadzić do objawów nienawiści wobec partnera. Boją się oni także otrzymywania jakiejkolwiek postaci miłości, rozumianej jako uzależnienie od innych, a w związku z tym nie są w stanie pokochać. Aby znaleźć zaspokojenie swej nienasyconej potrzeby miłości, neurotyk często nieustannie wyraża swe uczucia wobec drugiej osoby, sugerując konieczność odwzajemnienia się tym samym lub odwołuje się do uczucia litości czy gróźb.
Miłość jest „motywacją prestiżową” (priorytetową) zawarcia związku małżeńskiego. Nie stanowi jednak gwarancji powodzenia małżeństwa. (Maria Trawińska, 1977, s. 82)
Jakie znaczenie w małżeństwie ma poczucie wspólnoty?
Ku małżeństwu skłaniają także motywy zasadzające się na poczuciu wspólnoty, a dotyczące podobnych zainteresowań czy cech osobowych partnerów. Podobieństwo charakterów czy osobowości sprzyja wzajemnej tolerancji. Wspólne zainteresowania to także wspólne plany na przyszłość i wzajemna pomoc w ich realizacji. Stąd też partnerzy mogą czerpać energię do dalszej aktywności życiowej nie tylko w sferze prywatnej, małżeńskiej, lecz także na polu zawodowym.
Podobne zainteresowania mogą stać się również fundamentem więzi koleżeńskiej pomiędzy partnerami, co będzie korzystnie wpływało zarówno na jakość, jak i trwałość związku. Wspólnota uzdolnień, także w zakresie inteligencji, przyczynia się z kolei do lepszego i bardziej wszechstronnego porozumiewania z partnerem (Poręba, 1977; Ryś, 1999; Plopa, 2004).
Zobacz także: Czy miłość jest chorobą?
Zawarcie małżeństwa ze względu na atrakcyjność fizyczną partnera
Do zawarcia związku małżeńskiego może również skłaniać atrakcyjność fizyczna partnera (Trawińska, 1977; Braun-Gałkowska, 1985; Wojciszke, 1998; Ryś, 1999; Buss, 2002, 2003; Plopa, 2004). Nie powinna być ona jednak głównym kryterium wyboru partnera, ponieważ może prowadzić do rozczarowania związkiem, gdy współmałżonek traci na atrakcyjności (np. wraz z wiekiem) lub gdy pojawiają się w otoczeniu atrakcyjniejsi od niego kandydaci na partnera (Ryś,1999).
Znaczenie owego motywu wzrasta wśród młodych partnerów, przede wszystkim mężczyzn. Atrakcyjność fizyczna może być postrzegana jako oznaka płodności i łączyć się z potrzebą reprodukcji. Ten typ motywu jest wiązany z miłością romantyczną.
Presja społeczna a małżeństwo
Kolejna grupa motywów doboru partnera do małżeństwa wiąże się w pewnym stopniu z presją społeczną wywieraną na człowieka w kierunku założenia przez niego rodziny (Trawińska, 1977; Ryś, 1999; Plopa, 2004).
Chęć stabilizacji życiowej łączy się zarówno z pragnieniem separacji od domu rodzinnego i usamodzielnienia się, jak i z chęcią uporządkowania własnych spraw życiowych, podjęcia ważnych, obciążonych dużą odpowiedzialnością decyzji razem z partnerem, co umocni związek i spotęguje poczucie stabilizacji życiowej (Rostowski, 1987).
Znaczącym elementem tak przebiegającego procesu wyboru partnera jest też często ucieczka przed samotnością (Ryś, 1999).
Zobacz także: Małżeńskie typy
Na czym polega ucieczka w małżeństwo?
Motywacja wyboru partnera polegająca na ucieczce w małżeństwo, to pragnienie stworzenia szczęśliwej rodziny, występujące szczególnie u kobiet, które w dzieciństwie zaznały szczęścia, rodzinnego ciepła i poczucia bezpieczeństwa. W tym przypadku chęć stworzenia sformalizowanego związku może być sprawą priorytetową i przesłaniać samego partnera (Trawińska, 1977; Ryś, 1999; Plopa, 2004).
Motyw ucieczki występuje często na poziomie nieświadomym i jest motywem źle wróżącym trwałości oraz jakości owego związku. Sprzyja między innymi zjawisku paternalizacji – nadmiernej potrzebie troski o najbliższych (odczuwanej jako bezwzględny obowiązek), uzależnianiu się od ich oczekiwań przy niezaspokojeniu własnych potrzeb (Cotroneo, 2003), co między innymi może stanowić powód pozostawania maltretowanej żony przy mężu.
Ciąża przyczyną małżeństwa
Jako pewien element strategii ucieczkowej może występować ciąża, która często przyspiesza decyzję o małżeństwie (Trawińska, 1977; Ryś, 1999; Plopa, 2004). Okazuje się, że ten motyw może stanowić pewne zagrożenie dla powodzenia związku, szczególnie kiedy decyzja została podjęta w sposób pochopny.
Nie można jednak jednoznacznie stwierdzić, że takie związki znajdują się w grupie ryzyka destrukcji. Wszystko zależy od indywidualnych zachowań i postaw młodych małżonków, jak również motywacyjnego tła zawarcia związku – w jakim stopniu na decyzję o ślubie oddziaływały także inne motywy jego zawarcia. (Jan Rostowski, 1987)
Małżeństwo z litości
Małżeństwo z litości to zawarcie związku w celu pomocy osobie nieszczęśliwej, bezradnej, która zostanie otoczona opieką. Jej dążenie do niezależności może stać się zarzewiem konfliktu w związku. (Maria Ryś, 1999, s. 54)
Życie seksualne
Pobudką skłaniającą do zawarcia związku może być satysfakcja seksualna – potrzeba jej uzyskania bądź też chęć uregulowania swego życia seksualnego. Nie stanowi ona jednak, i nie powinna stanowić, motywu o znaczeniu pierwszorzędnym.
Sprawdź: O czym porozmawiać przed ślubem?
Fragment pochodzi z książki „Kobiecość w obliczu zmian” (Impuls, 2009). Publikacja za zgodą wydawcy. Tytuł, lid i śródtytuły pochodzą od redakcji.
