Z intymnej komunikacji ze swymi bliskimi oraz innymi osobami należy wyeliminować wszystkie gry polegające na uchylaniu się od odpowiedzialności, a narzucaniu jej innym. Rozmowa powinna „płynąć prosto z serca” – być szczera, prosta i nastawiona na współdziałanie. W życiu małżeńskim, rodzinnym w rozmowach zbyt często przejawia się, w małym zakresie, ale jednak, tendencja do rywalizacji, kontroli czy dominacji.
Słuchanie rozmówcy
Ważnym czynnikiem komunikacji małżeńskiej jest szczere poszukiwanie znaczenia treści przekazywanej przez partnera. Jest ono możliwe wtedy, kiedy sposób przekazywanej wiadomości nie jest ani defensywny, ani ofensywny. Można przypuszczać, że rozmówca naprawdę poszukuje znaczenia wówczas, gdy słucha uważnie, w sposób nieosądzający i nie myśli o tym, o czym chciałby zaraz powiedzieć.
Słuchanie z intencją poszukiwania znaczenia objawia się tym, że słuchacz niejako studiuje treść wypowiedzi, uczy się od mówiącego i ewentualnie prosi go o poszerzenie swoich myśli czy idei lub wyrażenie swoich opinii. Nie jest on niecierpliwy, nie zamierza przerywać mówiącemu, aby przedstawić swoją wykładnię czy opowiedzieć historyjkę lub żart na temat przedmiotu rozmowy. Stara się utrzymać kontakt wzrokowy z (nadawcą) mówiącym, okazuje sympatię, zainteresowanie i swoistą troskę.
Polecamy: Jak porozumieć się z mężczyzną?
Niekiedy jednak, wraz z poszukiwaniem w konwersacyjnej interakcji znaczenia, pojawia się także potrzeba wyjaśnienia. Słuchacz prosi o poszerzenie czy rozwinięcie niektórych aspektów przekazywanej wiadomości, które wydają mu się niejasne. Tego rodzaju prośba stanowi dla mówiącego ważną informację zwrotną – potwierdza, że słuchacz jest zainteresowany przekazywanymi przez niego wiadomościami.
Wspólne intencje
Równie ważnym czynnikiem dla wyższego poziomu jakości zadowolenia ze związku interpersonalnego jest poszukiwanie zgodności wiadomości przekazywanych i odbieranych. Tego rodzaju zgodność występuje wówczas, gdy choćby przez chwilę upewniamy się, że określone aspekty intencji i treści danej wiadomości są podobne, czyli zbieżne, zgodne. Występowanie w przebiegu komunikacji tego rodzaju zgodności, tj. między treścią i intencją, zdecydowanie służy umacnianiu związku.
Z kolei niezgodność pozytywnej treści, wiadomości (np. „kocham cię”) z intencją (wyznanie wypowiedziane z wyraźnym emocjonalnym dystansem i chłodem) może w sposób znaczący pomniejszać szansę na budowanie silnego związku. Następstwem braku zgodności są najczęściej: zamieszanie, niejasność, poczucie chaosu w związku/rodzinie, a także niepokój i niezadowolenie.
Zobacz też: Źle w rodzinie, czyli negatywne typy komunikacji
Jasne komunikaty
Jeśli wiadomości są zgodne, to współmałżonkowie i członkowie rodziny z dużym prawdopodobieństwem otrzymują i przekazują bardziej jasne informacje, ponieważ sytuacja w związku małżeńskim czy rodzinie jest w takim przypadku bardziej jednoznaczna. Jest bardziej prawdopodobne, że wiedzą, czego się od nich oczekuje i jak to może być oceniane. Przeciwnie, gdy sytuacja w relacjach interpersonalnych jest wieloznaczna, wówczas członkowie rodziny doświadczają wielu problemów, wątpliwości (często nieuzasadnionych), poczucia niepewności itp., i w związku z tym mają trudności ze sprawnie przebiegającą komunikacją.
Tego rodzaju problemy i trudności dotyczą nie tylko samych współmałżonków rodziców, lecz także, a może tym bardziej, ich dzieci. Brak jasności w zakresie przesyłanych komunikatów wprowadza wieloznaczność w funkcjonowaniu związku małżeńskiego i przyczynia się do poczucia osobistej słabości. Natomiast jeśli komunikacja przebiega z większą zgodnością, to partnerzy darzą siebie większym wzajemnym zaufaniem, podnosi się ich samoocena. Jak się okazuje, jest to jeden z dowodów na to, że jasna, bezpośrednia, zaangażowana i otwarta komunikacja sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu i wysokiemu poziomowi jakości związków małżeńskich.
Fragment pochodzi z książki "Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia" Teresy Rostowskiej (wydawnictwo Impuls, Kraków 2009). Publikacja za zgodą wydawcy.
