Rozmowa z uczniami o seksie – antykoncepcja (lekcja 3)

Plan zajęć

Jak rozmawiać z uczniami o seksie?

W poniższym planie nauczyciel znajdzie zarys miniwykładu na temat rozmowy z uczniami o antykoncepcji, prawie reprodukcyjnym, a także pomysły na pracę w grupach, pracę domową oraz pytania do dyskusji.

W tabeli przewidziano także proponowany czas, jaki powinien zająć każdy element lekcji.

Zobacz też: Kiedy można zajść w ciążę?

Miniwykład

1. PRAWO DO PODEJMOWANIA ODPOWIEDZIALNYCH DECYZJI DOT. POSIADANIA POTOMSTWA

Prawa seksualne (opracowane przez Światową Organizację Zdrowia w 2002 roku) stanowią fundamentalne i uniwersalne prawa człowieka i muszą być uznane, akceptowane i szanowane we wszystkich społeczeństwach. Wśród tych praw znajdują się miedzy innymi:

1. Prawo do podejmowania wolnych i odpowiedzialnych decyzji dot. posiadania potomstwa. Obejmuje możliwość podejmowania decyzji o posiadaniu lub nieposiadaniu potomstwa, jego liczbie, różnicy wieku między potomstwem oraz prawo do pełnego dostępu do środków regulacji płodności.
2. Prawo do seksualnej opieki zdrowotnej.

• Uczniowie uzupełniają kartę notatek wpisując prawa reprodukcyjne – tak, jak je rozumieją.

2. ANTYKONCEPCJA (łac. anty= przeciw, conceptio= poczęcie) polega na świadomym przeciwdziałaniu poczęciu (zapłodnieniu). Nowoczesne metody planowania rodziny służą planowaniu liczby dzieci i momentu ich urodzenia bez konieczności rezygnacji z intymnej, seksualnej bliskości. Głównym celem antykoncepcji jest wytworzenie świadomej chęci posiadania chcianego potomka oraz zapobieganie sztucznym poronieniom (aborcji), jak również przychodzeniu na świat dzieciom niechcianym. Wybór odpowiedniej metody antykoncepcyjnej zależy od wielu czynników: wieku, stanu zdrowia, wykształcenia kobiety, religijności, liczby przebytych ciąż i porodów. Najważniejsze, żeby metoda, na którą zdecyduje się dana osoba, była skuteczna i bezpieczna dla zdrowia.

Zgodnie z wytycznymi WHO idealna metoda to metoda:

1. maksymalnie skuteczna,
2. w 100% bezpieczna tzn. nie powoduje skutków ubocznych,
3. łatwa w stosowaniu,
4. w 100% odwracalna – po zaprzestaniu jej stosowania kobieta może zajść w ciążę.

Czynniki, które wpływają na niepowodzenia w stosowaniu antykoncepcji, to między innymi: nieumiejętność stosowania, niewłaściwy dobór metody, zły stan zdrowia. Niezależnie od wyboru metody antykoncepcyjnej zawsze należy skonsultować swoją decyzję z lekarzem.

3. WSPÓŁCZYNNIK PEARLA

Aby móc oceniać i porównywać różne metody antykoncepcyjne, lekarze opracowali tzw. wskaźnik Pearla – za pomocą tego współczynnika wyrażana jest skuteczność danej metody. Określa on liczbę ciąż wśród setki kobiet stosujących daną metodę antykoncepcyjną w ciągu roku. Im niższa wartość wskaźnika Pearla, tym pewniejsza metoda antykoncepcji.

4. TZW. NATURALNE METODY PLANOWANIA RODZINY

Tzw. naturalne metody służą sterowaniu płodnością i nie zaliczają się do metod antykoncepcyjnych. Polegają na powstrzymywaniu się od współżycia (czasowej wstrzemięźliwości) podczas dni płodnych. Do naturalnych metod antykoncepcyjnych zalicza się: metodę kalendarzową (Ogino-Knausa), termiczną, owulacji Billingsa, mieszaną (objawowo-termiczna). Aby prawidłowo stosować naturalne metody planowania rodziny, należy umieć wyznaczać dni płodne, co u wielu nastolatek jest trudne.

5. METODY ANTYKONCEPCYJNE

Nauczyciel powinien omówić różne metody antykoncepcyjne, podając ich przykłady i ew. pokazać stosowane środki. Zalety i wady każdej z grup metod omawiane są po zakończeniu pracy w grupach.

6. ZASADY STOSOWANIA PREZERWATYW wg WHO

Najpopularniejszą metodą antykoncepcyjną wśród młodzieży jest prezerwatywa. Jej niewątpliwą zaletą jest to, że chroni zarówno przed niepożądaną ciążą jak i chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Prezerwatywa jest skuteczną metodą antykoncepcyjną, jeżeli używana jest zgodnie z zasadami. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca abyś pamiętał o następujących sprawach:

1. Wybierz właściwą prezerwatywę (kupuj prezerwatywy w aptece, sprawdzaj termin ważności).
2. Jeśli masz wybór, wybierz prezerwatywę nawilżoną lubrykantem (jest mniej podatna na uszkodzenia).
3. Nie używaj lubrykantu na bazie tłuszczu. Tłuszcz rozpuszcza lateks i prezerwatywa nie będzie spełniać swoich funkcji.
4. Przechowuj prezerwatywę w chłodnym, suchym miejscu, z dala od promieni słonecznych – ciepło szybko uszkadza gumę.
5. Wyrzuć prezerwatywę jeśli jest ona wyschnięta, lepka, odbarwiona lub pochodzi z rozerwanego opakowania.
6. Nigdy nie używaj prezerwatywy powtórnie – jedną prezerwatywę zakłada się tylko jeden raz.
7. Miej prezerwatywy zawsze przy sobie.

• Uczniowie uzupełniają kartę notatek.

7. ANTYKONCEPCJA ‘PO’

Jest jedną z postaci antykoncepcji hormonalnej. Stosowana jest w sytuacji, kiedy doszło do wytrysku w pochwie, a partnerzy nie byli zabezpieczeni przed ewentualną ciążą lub w przypadku pęknięcia prezerwatywy oraz po kontakcie seksualnym wymuszonym przemocą. Skuteczność tej metody zależy od czasu, jaki upłynął od stosunku do połknięcia tabletki, jednak czas nie może przekroczyć 72 godzin. Antykoncepcja PO wydawana jest tylko na receptę.

Zobacz też: Dziewictwo - emocje i anatomia

Pytania do dyskusji

Nauczyciel odczytuje opisane poniżej sytuacje i zadanie uczniom pytania, następnie podaje najlepsze (najbezpieczniejsze) rozwiązanie.

5. SYTUACJA 1

Zosia (l. 17) i Wojtek (l.18) znają się od 3 lat, od 2 lat są parą. Mówią, że bardzo się kochają, na początku tylko się całowali, od jakiegoś czasu, podczas nieobecności rodziców w domu uprawiają petting. Dużo rozmawiają na tematy seksu i chcieliby rozpocząć współżycie. Planują przeżyć ten pierwszy raz na wakacjach.

• Jaka byłaby najlepsza forma antykoncepcji dla Zosi i Wojtka?
• Co powinni zrobić?

5. SYTUACJA 2

Wiola (l. 17) i Mariusz (l.17) poznają się na dyskotece. Oboje dobrze się bawią w swoim towarzystwie, wypijają sporo alkoholu. Mariusz zaprasza Wiolę do siebie do domu. Pod wpływem impulsu i zauroczenia zaczynają się całować i dotykać swoich ciał, później rozbierają się i zaczynają uprawiać seks.

• Jaka byłaby najlepsza forma antykoncepcji dla Wioli i Mariusza?
• Co powinni zrobić?

5. SYTUACJA 3

Małgosia (l.17) i Jan (l.19) są w związku i uprawiają seks od 2 lat, stosują prezerwatywę. Wczoraj, podczas współżycia pękła im prezerwatywa i oboje nie są pewni, czy nasienie nie dostało się do pochwy. Oboje uważają, że są zbyt młodzi, by zostać rodzicami.

• Jaka byłaby najlepsza forma antykoncepcji dla Wioli i Mariusza?
• Co powinni zrobić?

• NA CO NAUCZYCIEL POWINIEN ZWRÓCIĆ UWAGĘ UCZNIÓW:

SYTUACJA 1

• Zosia i Wojtek planują współżycie – najlepszą metodą antykoncepcyjną dla nich byłaby zapewne pigułka hormonalna, stosowana regularnie i dopasowana przez lekarza do stanu zdrowia i wieku Zosi.
• Zosia i Wojtek powinni udać się do lekarza i porozmawiać z nim na temat antykoncepcji.
• Ponieważ są niepełnoletni, będą lekarz być może poprosi opiekuna prawnego (np. rodzica), aby wyraził zgodę na zastosowanie antykoncepcji.
• W przypadku barku takiej zgody alternatywą jest zastosowanie prezerwatywy, a w przypadku jej uszkodzenia zastosowanie antykoncepcji PO.

SYTUACJA 2

• Wiola i Mariusz powinni pamiętać, że kontakt seksualny z nieznajomą osobą jest ryzykownych zachowaniem, nad konsekwencjami którego często nie myśli się w trakcie.
• Najlepszą metodą antykoncepcyjną dla nich byłaby prezerwatywa, o którą powinni się zatroszczyć (jeżeli nie mają jej przy sobie, np. wyjść do sklepu) przed rozpoczęciem współżycia.
• Jeżeli nie użyją prezerwatywy, powinni zgłosić się do lekarza, który określi czy istnieje prawdopodobieństwo zajścia w ciążę (i ew. zastosuje antykoncepcję PO) oraz zleci wykonanie badań w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową.

SYTUACJA 3

• Małgosia i Jan powinni zgłosić się do lekarza, który określi czy istnieje prawdopodobieństwo zajścia w ciążę (i ew. zleci antykoncepcję PO).
• Na przyszłość – ponieważ są w stałym związku, powinni rozważyć zastosowanie podwójnego zabezpieczenia i oprócz prezerwatywy stosować regularną antykoncepcję hormonalną.

KARTA NOTATEK

ĆWICZENIE GRUPOWE

Uczniowie dzielą się na grupy 4-5 osobowe grupy grupy.

Zadanie polega na wypełnieniu tabeli i podaniu zalet i wad każdej z podanych metod antykoncepcyjnych.

Uczniowie mogą również podzielić się swoją opinią, która z tych metod wydaje im się najlepsza i uzasadnić swój wybór. Uczniowie wykonują ćwiczenie, rysując tabelę na flipcharcie lub wypełniając tabelę na kartce A4.

Dane do omówienia znajdują się w tabeli w części Miniwykład.

PRACA DOMOWA

Dopasuj środki antykoncepcyjne do właściwej im metody. Które z nich należą do naturalnych metod sterowania płodnością? Właściwe odpowiedzi połącz z odpowiednim kołem.

Dane do omówienia znajdują się w tabeli w części Miniwykład.

Zobacz też: Rozmowa z uczniami o seksie – płeć i seksualność (lekcja 2)

Źródło: wpadka.pl/swiadoma-szkola (mn)