fot. Fotolia
O tym czy jest dobry moment na rozmowę z dzieckiem o seksie, intymności i antykoncepcji, jak rozmawiać na takie tematy i co powinno nas zaniepokoić w zachowaniu nastolatka po powrocie z wakacji mówi seksuolog Michał Pozdał.
Zwracajmy uwagę na zachowanie naszego dziecka, szczególnie gdy izoluje się od świata i zmienia nawyki
Nastolatki nie lubią się przyznawać do wielu spraw, szczególnie gdy chodzi o sprawy intymne i sferę seksualną. Dlatego nie obarczajmy rodziców odpowiedzialnością, że muszą coś zauważyć. Ale czasem sygnały są bardzo znaczące.
Jeśli nastolatka wraca z wakacji i widzimy zmiany w jej zachowaniu, tj pogorszenie nastroju, izolację od rówieśników, wycofanie z życia towarzyskiego, spotykanie się tylko z najbliższą przyjaciółką, to powinniśmy zacząć się uważniej przyglądać. Czasem możemy wyczuć, że dziecko nie chce mówić o czymś, co mu bardzo ciąży. Niepokojąca może być też zmiana zachowania, kiedy dziecko cały dzień leży w łóżku albo zupełnie odwrotnie – nie może spać lub zmienia nawyki żywieniowe. Tak może się zaczynać depresja.
Ale nie dajmy się zwariować. Może nasze dziecko przeżywa właśnie swoją pierwszą miłość? Nie każdy nastolatek podejmuje od razu współżycie seksualne. Warto jednak mieć rękę na pulsie. Jeśli widzimy, że nasze dziecko zmieniło się, szuka konkretnych informacji w internecie, sprawdza jakie są objawy ciąży albo znajdziemy test ciążowy w domu, to może świadczyć o tym, że coś się wydarzyło. Nie sprawdzajmy dziecka na każdym kroku, ale bądźmy czujni.
Dajmy odczuć dziecku, że się martwimy i jesteśmy gotowi porozmawiać o jego problemach
Dziecko w trakcie dorastania odsuwa się od rodziców i to jest naturalna sytuacja. Nastolatek chce być traktowany jak dorosły, ale też jeszcze czuje się dzieckiem. Nawet jeśli nie chce z nami rozmawiać, to ważne są zwykłe pytania, np. „jak się czujesz?”. Dajmy mu odczuć, że się martwimy, ale nie bądźmy w tym zbyt nachalni.
Możemy powiedzieć wprost, że widzimy zmiany w jego lub jej zachowaniu po wakacjach i jeśli coś się stało, to niech wie, że możemy o tym porozmawiać.
Druga ważna sprawa: jeśli dziecko zrobiło coś, czego nie pochwalamy, to powiedzmy mu o tym, ale w taki sposób, by się przed nami nie zamknęło. Pamiętajmy, że my też sami popełnialiśmy błędy w młodości i nie znaliśmy ich konsekwencji.
„Nie pochwalałam tego, ale rozumiem że popełnia się błędy, my rodzice jesteśmy do dyspozycji i martwimy się” – to jest komunikat dla dziecka.
Dobry moment na rozmowy o sprawach intymnych i antykoncepcji jest wtedy, kiedy my go stworzymy
Jeśli chcemy porozmawiać z dzieckiem o antykoncepcji, zapytać o doświadczenia seksualne, to najlepiej stworzyć dogodną sytuację do takiej rozmowy.
Dobrym pretekstem może być ostatnio obejrzany film, który możemy obejrzeć wspólnie, reportaż o nastolatkach, które mają dzieci, czy historia naszej koleżanki z przeszłości, która w trzeciej klasie zaszła w ciążę. Ważne, aby rozwinąć opowieść, zainteresować dziecko, a dopiero potem wyjść z propozycją i porozmawiać o tym, co nasz nastolatek wie i co chciałby wiedzieć.
Możemy też po prostu powiedzieć, że nadszedł najwyższy czas, aby porozmawiać o antykoncepcji.
Musimy jednak liczyć się z tym, że dziecko nie będzie chciało rozmawiać, będzie się krępowało. Dlatego warto przygotować materiały do poczytania, broszury, wskazać dobrą stronę internetową, z której zaczerpnie rzetelnej informacji.
Zobacz też: Rozmowa z uczniami o seksie – ryzykowne zachowania seksualne (lekcja 6)
Rodzice nie muszą być specjalistami w temacie antykoncepcji. Powinni powiedzieć dziecku to, co wiedzą. Szczegóły wyjaśni lekarz
Rodzice nie powinni obawiać się, że ich wiedza o antykoncepcji jest zbyt mała. W nowoczesnej antykoncepcji dużo się zmieniło przez ostatnie kilkanaście lat. Oprócz pigułki mamy do dyspozycji szereg nowoczesnych metod niecodziennych, tj pierścień antykoncepcyjny, plaster, implant. Najlepszym źródłem wiedzy na ich temat jest lekarz.
Rodzice powinni mówić dziecku to, co wiedzą. Sama rozmowa o metodach to 20%, a tak naprawdę rozmawiamy o zaufaniu, intymności, granicach intymności. Ważne, żebyśmy pamiętali, że rodzice nie muszą być specjalistami. Mogą przyznać, że sami już nie wiedzą jak się zmieniają środki antykoncepcyjne, ale mogą wspólnie z dzieckiem poczytać o tym, sprawdzić adres dobrego ginekologa w okolicy i wybrać się do niego.
Budujmy dobrą relację z dzieckiem już od wczesnego dzieciństwa
Największą pracę jako rodzice wykonujemy przez pierwsze 12 lat życia dziecka. Jeśli do tego momentu nie zbudowaliśmy sobie zaufania, więzi, która przetrwa potem kryzys i takiej relacji, że dziecko może do nas przyjść zawsze, to potem jest coraz trudniej.
Rodzice małych dzieci powinni pamiętać, że nie ma konkretnego momentu, kiedy siadamy z dzieckiem i tłumaczymy mu pewne kwestie. Ważne, aby dziecko wiedziało, że seksualność to normalna sfera życia z zachowaniem granic.
Małemu dziecku dostarczamy informacji w naturalny sposób. Opowiadamy o seksie, kiedy samo zapyta i robimy to adekwatnie do jego sposobu rozumienia świata. Nie powinniśmy jednak kłamać i opowiadać bajki o bocianach. Tłumaczymy, jak zmienia się ciało, czym jest dojrzewanie. Dziecko pyta podczas wielu czynności – kiedy siada na nocnik, kąpie się, podgląda rodzeństwo, widzi nas bez ubrania. Dobrym momentem do rozmowy jest wizyta matki u ginekologa.
Odpowiadając na pytania, otwarcie podchodząc do tematu, tworzymy swego rodzaju matrycę, dzięki której dziecko za kilka lat wróci do nas, żeby porozmawiać.
Zobacz też: 4 zasady w rozmowie z dzieckiem o seksie
O czym warto wiedzieć na temat antykoncepcji zanim zaczniemy rozmowę z nastolatkiem?
Radzi lekarz ginekolog dr Grzegorz Południewski:
- W Polsce dostępnych jest obecnie kilkadziesiąt preparatów, z których kobieta wraz ze swoim lekarzem może wybrać najlepszą dla siebie formę antykoncepcji.
- Dobór antykoncepcji jest indywidualną sprawą. Lekarz każdorazowo rozważa najbardziej odpowiednią metodę wraz kobietą, biorąc pod uwagę jej zdrowie, samopoczucie, to czy pamięta o stosowaniu antykoncepcji, oraz czy i kiedy planuje dziecko.
- Najskuteczniejszą metodą zabezpieczenia przed nieplanowaną ciążą jest antykoncepcja hormonalna, pod warunkiem że nie ma przeciwwskazań do jej zastosowania.
- Prezerwatywę traktuje się dzisiaj bardziej jako ochronę przed infekcjami przenoszonymi drogą płciową i metodę towarzyszącą antykoncepcji hormonalnej, gdy kobieta np. pominie tabletkę lub ma dolegliwości, tj wymioty lub biegunka, co może obniżyć skuteczność antykoncepcji doustnej.
- Obecnie mamy do wyboru wiele hormonalnych metod antykoncepcji. Obok powszechnie znanej pigułki, dostępne są także nowoczesne metody, o których nie trzeba pamiętać codziennie. Wśród nich można wymienić pierścień antykoncepcyjny stosowany raz w miesiącu, plaster raz w tygodniu, które są stosowane samodzielnie przez kobietę i całkowicie pod jej kontrolą. Dostępne są także wieloletnie metody hormonalne, tj implant antykoncepcyjny lub wkładka wewnątrzmaciczna zakładane przez lekarza. Jedyną formą antykoncepcji hormonalnej, której nie zaleca Światowa Organizacja Zdrowia u młodych kobiet, są zastrzyki działające kilka miesięcy.
- Hormonalne metody niecodzienne – poza wysoką skutecznością antykoncepcyjną – dają wiele dodatkowych korzyści. Inna niż doustna droga podania sprawia, że substancje aktywne (hormony) przenikają bezpośrednio do układu krążenia, dzięki czemu ich dawka dzienna nie podlega takim wahaniom jak przy tabletce. Na przykład przy stosowaniu pierścienia antykoncepcyjnego tych wahań nie ma w ogóle – metoda ta zapewnia niskie równe stężenie hormonów, co wpływa na lepsze samopoczucie oraz brak takich objawów jak bóle głowy wynikające z wahań hormonów, mniejsze wahania nastrojów, mniejsze krwawienie.
- Współczesne hormonalne metody antykoncepcyjne można stosować w sposób ciągły, nie ma konieczności robienia przerw.
- Zarówno tabletki antykoncepcyjne, jak i niecodzienne formy antykoncepcji gwarantują szybki powrót do płodności. Najczęściej kolejny cykl po odstawieniu antykoncepcji jest już cyklem owulacyjnym, choć czasami owulacja pojawia się dopiero w drugim, trzecim cyklu.
Wszystkie hormonalne preparaty antykoncepcyjne w Polsce są wydawane z przepisu lekarza. Jakiekolwiek wykorzystywanie lub stosowanie preparatów, leków i środków wymienionych w niniejszym materiale odbywać się może jedynie po wcześniejszej konsultacji z lekarzem i zapoznaniu się z informacją dołączoną do każdego sprzedawanego preparatu lub leku. Powyższy materiał nie stanowi porady medycznej.
fot. seksuolog Michał Pozdał
fot. ginekolog dr Grzegorz Południewski
Zobacz też: Po czym poznać dni płodne?
Źródło: materiały prasowe Comunicat/mn
