Niedziela Palmowa, podobnie jak Niedziela Wielkanocna, jest świętem ruchomym. Wypada na tydzień przed świętami wielkanocnymi. Niedziela Palmowa jest pamiątką wjazdu Jezusa do Jerozolimy. Zgodnie z przekazem biblijnym, Jezus wjeżdżał do Jerozolimy na osiołku, a tłumy, które wyszły mu na przywitanie, machały do niego gałązkami, krzycząc: "Hosanna! Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie. Błogosławione królestwo ojca naszego Dawida, które przychodzi. Hosanna na wysokościach!".
Spis treści:
- Niedziela Palmowa w Piśmie Świętym
- Tradycje Niedzieli Palmowej
- Niedziela Palmowa 2023 - kiedy wypada?
- Najsłynniejsze palmy wielkanocne
- Co zrobić z palmą po Niedzieli Palmowej?
Niedziela Palmowa w Piśmie Świętym
Niedziela Palmowa powiązana jest z wjazdem Jezusa do Jerozolimy. Oto fragment Pisma Świętego, który upamiętnia te wydarzenia:
Gdy się przybliżyli do Jerozolimy i przyszli do Betfage na Górze Oliwnej, wtedy Jezus posłał swoich uczniów i rzekł im: "Idźcie do wsi, która jest przed wami, a zaraz znajdziecie oślicę uwiązaną i źrebię z nią. Odwiążcie je i przyprowadźcie do Mnie. A gdyby wam kto co mówił, powiecie: Pan ich potrzebuje, a zaraz je puści".
Stało się to, żeby się spełniło słowo proroka: Powiedzcie Córze Syjońskiej: Oto Król twój przychodzi do ciebie łagodny, siedzący na osiołku, źrebięciu oślicy. Uczniowie poszli i uczynili, jak im Jezus polecił. Przyprowadzili oślicę i źrebię i położyli na nie swe płaszcze, a On usiadł na nich.
A ogromny tłum słał swe płaszcze na drodze, inni obcinali gałązki z drzew i ścielili na drodze. A tłumy, które Go poprzedzały i które szły za Nim, wołały głośno: "Hosanna Synowi Dawida. Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie. Hosanna na wysokościach".
Gdy wjechał do Jerozolimy, poruszyło się całe miasto, i pytano: "Kto to jest?" A tłumy odpowiadały: "To jest prorok Jezus z Nazaretu w Galilei".
(Mt 21,1-11)
Tradycje związane z Niedzielą Palmową
Tradycje powiązane z Niedzielą Palmową są różne w różnych rejonach Polski. Dziś przyjęło się, że na tydzień przed Wielkanocą wierni gromadzą się w kościele z palmami wielkanocnymi, które następnie są święcone przez duchownego. Mają zapewnić szczęście i błogosławieństwo.
Początkowo tradycyjnie polskie palmy wielkanocne były wiązankami gałęzi wierzby z pąkami i baziami. Wierzba w ludowej tradycji symbolizowała nowe życie, odradzający się kosmos, a także wiosnę.
Palmie wielkanocnej od zawsze przypisywano nadludzkie właściwości. To dlatego dawniej w polskich domach po powrocie z Kościoła ludność połykała bazie, które miały zapewnić zdrowie. Poświęcone palmy wtykano też w okno w czasie burzy, wierząc, że ochronią dom przed piorunem, wiatrem i deszczem. Rolnicy wykorzystywali bazie z palmy w czasie wiosennego siewu zbóż i ziemniaków, co miało zapewnić obfite plony.
Niektórzy mieszkańcy wsi uderzali gałązkami palmy wielkanocnej w dobytek, wierząc, że dzięki temu krowy będą bardziej dojne, a konie silne i zdrowe. Z czasem gałązki z wierzby zaczęły być coraz bardziej ozdobne, do tego stopnia, że dziś w wielu miejscach w Polsce przypominają prawdziwe dzieła sztuki. Obecnie palma jest symbolem Wielkanocy, dekoracją i świąteczną ozdobą.
Niedziela Palmowa 2023 - kiedy wypada?
W 2023 roku Niedzielę Palmową świętujemy 2 kwietnia. Niedziela Palmowa wypada zawsze tydzień przed Wielkanocą, czyli w szóstą niedzielę Wielkiego Postu. Każdego roku Niedziela Palmowa obchodzona jest w innym terminie. W 2022 roku był to 10 kwietnia, w 2024 roku będzie to 24 marca.
Najsłynniejsze palmy wielkanocne
Najsłynniejsze polskie palmy to:
- palma kurpiowska,
- palma góralska,
- palma wileńska.
Kurpiowskie palmy są bogato zdobione, najczęściej wrzosem, bukszpanem, kwiatami, bibułą i wstążką. To właśnie na Kurpiach w miejscowości Łyse odbywa się coroczny pokaz najpiękniejszych palm. Kolejną słynną palmą jest palma góralska. Wykonana jest z wikliny, a jej wierzchołek stanowią kwiaty zrobione z bibuły oraz wstążek. Palma wileńska wykonana jest z mchów i suszonych kwiatów.
Co zrobić z palmą po Niedzieli Palmowej?
Poświęconą palmę z Niedzieli Palmowej wielu traktuje jak piękną dekorację świąteczną. Dawniej wierzono, że jeśli palmę umieści się w oknie domu, to zapewni to szczęście i ochroni przed burzami. Dziś palmy pięknie komponują się z wielkanocnymi dekoracjami.
Należy pamiętać, że stare palmy przynosi się do Kościoła, gdzie są palone, a popiół, który z nich powstaje, służy do posypywania głów wiernych w Środę Popielcową. Palmy najczęściej pali się w ostatnią niedzielę karnawału (lub w innym terminie, który wyznaczy parafia).
Artykuł powstał na podstawie tekstu Małgorzaty Góreckiej-Kosmali. Pierwotnie został opublikowany 04.04.2017
Czytaj także:
Wielki Czwartek
Wielki Piątek
Wielka Sobota