Z obniżonym napięciem mięśniowym (hipotonią mięśniową) u niemowlaka nie poradzisz sobie samodzielnie - podstawą korygowania i wspierania rozwoju jest właściwa pielęgnacja (podnoszenie, noszenie dziecka), ale w wielu przypadkach konieczna będzie rehabilitacja i ćwiczenia.
Kiedy układ nerwowy nie współpracuje prawidłowo z układem mięśniowym, czyli sygnał nie wędruje poprawnie z mózgu do mięśni, bo ścieżka jest uszkodzona, określa się to schorzenie jako hipotonię mięśniową. Mięśnie nie odpowiadają na impuls - wówczas można zaobserwować, że mięśnie niemowlaka są słabe, wiotkie. Nie muszą to być mięśnie rąk czy nóg, a np. mięśnie brzucha czy przełyku. Wówczas można się spodziewać refluksu u niemowlaka.
Obniżone napięcie mięśniowe - przyczyny
Obniżone napięcie mięśniowe nie musi dotyczyć całego ciała - mogą to być wybrane partie, np. brak napięcia mięśniowego w obręczy barkowej, a z kolei wzmożone napięcie mięśniowe kończyn dolnych. Dlatego tak istotne jest rozpoznanie problemu względnie wcześnie, by można było wdrożyć leczenie.
Słabe napięcie mięśniowe może być skutkiem wrodzonych lub nabytych uszkodzeń struktur mózgu i rdzenia kręgowego. Wówczas mówi się o wadach cewy nerwowej. Takie uszkodzenia powstają na etapie życia płodowego i mogą mieć podłoże:
- genetyczne,
- środowiskowe,
- metaboliczne (lub wszystkie z nich).
Wiele przyczyn może składać się na wystąpienie problemów z napięciem mięśniowym u niemowlaka, ale istnieją oczywiście czynniki podwyższające to ryzyko:
- wcześniactwo,
- niska masa urodzeniowa,
- komplikacje okołoporodowe,
- poród drogą inną, niż siłami natury, np. cesarskie cięcie, poród kleszczowy,
- infekcje i choroby w ciąży oraz przewlekłe choroby matki,
- niedotlenienie dziecka lub urazy układu nerwowego,
- poczęcie wspomagane sztucznie i farmakologicznie,
- czynniki genetyczne,
- późny wiek matki,
- zaniechanie suplementacji w ciąży (witamina D, kwas foliowy).
Obniżone napięcie mięśniowe - objawy
Wiele mam próbuje na własną rękę zdiagnozować dziecko i określić, czy ma do czynienia z hipotonią mięśniową. Jest to niezwykle cenne, by ze swoimi wątpliwościami udać się do pediatry, neurologa i fizjoterapeuty dziecięcego. Problemy z napięciem mięśniowym u dzieci objawiać się mogą w przyszłości (zwł. szkolnej) problemami na zajęciach wychowania fizycznego, nieprawidłową mową czy utrudnionym żuciem i przełykaniem jedzenia.
Niskie napięcie mięśniowe u noworodka objawia się np.:
- biernością i brakiem podejmowania prób pełzania,
- trudnościami z podnoszeniem głowy do góry podczas leżenia na brzuchu,
- brakiem umiejętności utrzymania głowy w momencie podnoszenia rączek,
- niechęcią do siadu,
- brakiem zainteresowania ruchem (np. do zabawki),
- bardzo rzadką zabawą w poznawanie swojego ciała (dziecko nie łapie się za stopy, nie chwyta za łydki),
- niemowlę niechętnie ssie pierś lub nieefektywnie i krztusi się w trakcie jedzenia,
- maluch rzadko skupia wzrok na osobie, która się nad nią pochyla, jest zainteresowany danym punktem i wpatruje się w niego o wiele dłużej, niż wydaje się to „dopuszczalne”,
- dziecko nie potrafi zmienić samodzielnie swojej pozycji, a gdy próbuje to zrobić, często krzyczy lub w innych sposób manifestuje niezadowolenie z tego faktu,
- dziecko siedzi w sposób niepoprawny, układając nogi w kształt litery W, co może sprzyjać rozwojowi koślawych kolan (pośladki są między piętami),
- kilkulatek z obniżonym napięciem mięśniowym ma trudności na zajęciach fizycznych, które dotyczą biegania, wspinaczki, skakania czy utrzymania równowagi: w porównaniu do rówieśników ma słabsze zdolności motoryczne i często mniej interesuje się np. jazdą na rowerze czy grami zespołowymi.
Obniżone napięcie mięśniowe - metody leczenia
Im wcześniej problem zostanie rozpoznany, tym terapia manualna (nierzadko wieloletnia) może efektywniej uczyć mięśnie prawidłowego napięcia i zapamiętywania wzorców ruchowych. Najbardziej powszechnymi metodami rehabilitacji ruchowej są terapeutyczne metody Vojty i Bobath.
Czytaj także: Ulewanie u niemowląt - norma czy powody do obaw?Kiedy dziecko zaczyna oddychać ustami?Odruch Moro u niemowlaka - kiedy powinien wygasać
