Metoda Vojty u niemowląt i starszych dzieci: na czym polega, skutki uboczne

Metoda Vojty fot. Adobe Stock
Metoda Vojty to koncepcja rehabilitacji neurofizjologicznej dzieci z uszkodzeniami centralnego układu nerwowego. Wykorzystywana jest w rehabilitacji niemowląt, wspomaga leczenie zaburzeń neurologicznych.
Edyta Liebert / 14.11.2019 09:36
Metoda Vojty fot. Adobe Stock

Metodę Vojty stosuje się w rehabilitacji i leczeniu zaburzeń centralnej koordynacji nerwowej. Polega na terapeutycznym zastosowaniu odruchowej lokomocji. Jakie są za i przeciw, skutki uboczne i czy ta metoda jest dla każdego?

Spis treści:

Na czym polega Metoda Vojty 

Rozwój motoryczny dziecka może być pasmem sukcesów lub wypełniony licznymi kontrolami fizjoterapeutycznymi i rehabilitacją. Vojta to technika rehabilitacyjna stosowana u dzieci mająca na celu poprawę rozwoju ruchowego oraz układu kostno-szkieletowego.

Rozwój ruchowy jest zakodowany genetycznie i każde dziecko podświadomie wie, jak rozwijać się pod względem motorycznym. Niestety w wyniku urazów mózgu ten wrodzony program rozwoju ruchowego blokuje się i rehabilitacja ma za zadanie pomóc go odblokować. 
 
Na czym ona polega? Terapia metodą Vojty nie opiera się na ćwiczeniu funkcji motorycznych, takich jak chwytanie, obrót z pleców na brzuch czy chodzenie, lecz na uzyskaniu przez malucha możliwości wykorzystania podstawowych elementów utrzymania postawy ciała i przemieszczania się. Chodzi tu o:
 
  • utrzymanie równowagi,
  • wyprostu ciała wbrew sile ciążenia,
  • celowych ruchów chwytania i kroczenia. 

Fizjoterapeuta drażni mięśnie i zakończenia nerwowe w taki sposób, aby powstały w nim wzorce odruchów możliwie bliskie prawidłowym odruchom na danym etapie rozwoju dziecka. Dla niektórych ten proces wygląda na mało postępowy, ale na etapie niemowlęcym główną zasadą rehabilitacji jest wspieranie rozwoju poprzez głaskanie, uciskanie, szczypanie, a zatem pobudzanie ciała do prawidłowej pracy

Działanie terapeuty wpływa na wszystkie ruchy, które pojawiają się u człowieka w toku rozwoju chwytania, obrotu, raczkowania, pionizacji i chodu.

Płacz dziecka podczas rehabilitacji jest spodziewany i jest to trudny czas dla malucha, jak i dla rodzica. Sama terapia w przypadku niemowlęcia nie powinna trwać dłużej, niż 30 minut, przy starszych dzieciach można ten czas wydłużyć. Po pewnym czasie dziecko przyzwyczaja się do fizjoterapeuty i samej aktywności.

Metoda Vojty: dla kogo

Terapię metodą Vojty stosuje się u niemowląt, a także u starszych dzieci. Wskazanie do terapii opiera się na diagnozie lekarza i sformułowanego odpowiednio celu terapii, niemniej jednak najbardziej zadowalające efekty można uzyskać wtedy, gdy u pacjenta nie doszło jeszcze do wytworzenia i utrwalenia tak zwanych zastępczych wzorców motorycznych, czyli błędnych.
 
Wskazania do ćwiczeń metodą Vojty:
Czy metoda Vojty u dorosłych ma sens? Według terapeutów może ona skutecznie przyczynić się do wyrobienia odpowiednich wzorców, również poprzez wzmocnienie pewności siebie u pacjenta. Terapię metodą Vojty należy stosować zarówno w fazie ostrej schorzenia, jak również w okresie prowadzonej potem rehabilitacji.

Metoda Vojty: za i przeciw 

Terapii metodą Vojty nie można stosować w przypadkach ostrych stanów chorobowych połączonych z gorączką lub stanem zapalnym, po szczepieniach z użyciem szczepionek zawierających żywe drobnoustroje. U dorosłych przeciwwskazaniem są ciąża czy choroba nowotworowa.

Według wielu metoda Vojty jest kontrowersyjna z uwagi na ból podczas terapii, ale odpowiednio przeprowadzona rehabilitacja powinna być niemal bezbolesna. Przyczyna płaczu podczas stymulacji jest wypadkową wielu czynników, takich jak: uszkodzenie mózgu, refluks żołądkowo-przełykowy, znaczny niedosłuch, nadwrażliwość. 

Dzieci z uszkodzeniami centralnego ośrodka nerwowego mogą bardziej i głębiej odczuwać czynności fizjoterapeuty, niż dzieci zdrowe. Warto wziąć pod uwagę temperament niemowlęcia, podejście rodziców do terapii oraz kompetencje terapeuty, zanim uzna się ją za brutalną lub nieskuteczną.

Skutki uboczne metody Vojty to zaczerwienienie skóry, krzyk czy niepokój malucha. Terapia po 2-3 miesiącach powinna przynieść wymierne efekty.

Zasady prowadzenia terapii metodą Vojty

  1.  Czas jednorazowych ćwiczeń uzależniony jest od wydolności oraz wieku dziecka i wynosi od 8 do 35 minut.
  2. Właściwa reakcja ze strony centralnego układu nerwowego dziecka może być prawidłowa tylko wtedy, kiedy działania terapeuty oraz rodziców w trakcie ćwiczeń są bezbolesne.
  3. Płacz i dezaprobata dziecka mają prawo wystąpić, bo ćwiczenia są wykonywane wbrew jego woli, jednak czynności powinny być wykonywane delikatnie i być dostosowane do osobowości malucha.
  4. Ważne jest zaangażowanie rodziców. Fizjoterapeuta uczy ich sposobu wykonywania ćwiczeń, aby ograniczyć spotkania w gabinecie do minimum. Ważne jest wsparcie rodzica i pewność wykonywanych ruchów.

Czytaj także: Kiedy potrzebna jest rehabilitacja?Jak zdiagnozować dyskopatię kręgosłupaCo to jest choroba Scheuermanna

 

Redakcja poleca

REKLAMA