Skóra – największy organ naszego ciała – spełnia przede wszystkim funkcję ochronną i termoregulacyjną. Naskórek chroni organizm przed działaniem czynników zewnętrznych, takich jak bakterie, wirusy, zanieczyszczenia czy promienie UV, skóra właściwa zapewnia elastyczność i wytrzymałość, natomiast tkanka podskórna gromadzi tłuszcz i stanowi izolację termiczną.
Wraz z upływem czasu, w efekcie naturalnego starzenia skóry, funkcje skóry ulegają stopniowemu osłabieniu. Proces ten wygląda inaczej u każdego z nas. Wyróżnia się dwie grupy czynników wpływających na proces starzenia skóry:
- Czynniki wewnątrzpochodne, zależne od naszych genów, zmiany hormonalne występujące z wiekiem, osłabienie układu immunologicznego, destrukcyjne działanie wolnych rodników, odkładanie się w organizmie szkodliwych toksyn,
- Czynniki zewnątrzpochodne, inaczej środowiskowe, takie jak: ekspozycja na promieniowanie słoneczne/UV, zanieczyszczenie środowiska, klimat, niehigieniczny tryb życia (np. palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, niedostateczna ilość snu itd.), niewłaściwy sposób odżywiania i pielęgnacji skóry, stres, infekcje, które mogą znacząco przyśpieszyć proces starzenia skóry.
O ile w przypadku pierwszej grupy czynników nasze możliwości działania są ograniczone, o tyle w przypadku drugiej wszystko jest w naszych rękach.
Jak przebiega proces starzenia skóry?
Starzenie skóry jest zjawiskiem naturalnym, postępującym wraz z wiekiem. Ponieważ skóra jest bezpośrednio narażona na destrukcyjne działanie czynników zewnętrznych, ulega zazwyczaj starzeniu szybciej niż pozostałe narządy naszego ciała, a efekt tego procesu jest bardziej widoczny. Poznanie mechanizmów starzenia się pozwala zrozumieć, jak zapobiegać i przeciwdziałać temu procesowi.
Starzenie skóry jest procesem wieloczynnikowym i skomplikowanym, dlatego poniżej skupimy się na jego najważniejszych aspektach, na które możemy mieć wpływ.
Jedynym z najważniejszych czynników starzenia skóry jest destrukcyjne działanie wolnych rodników, które w sposób ciągły uszkadzają DNA komórki. Do uszkodzenia DNA oraz produkcji wolnych rodników w skórze dochodzi w wyniku działania zewnętrznych czynników środowiskowych, zwłaszcza promieniowania UV i dymu tytoniowego. U kobiet w okresie menopauzy dodatkowo dochodzi do zmniejszenia poziomu estrogenów w organizmie, co stanowi jedną z głównych przyczyn wewnątrzpochodnego starzenia się skóry w wieku okołomenopauzalnym i współwystępuje zarówno ze starzeniem związanym z wiekiem, jak i fotostarzeniem.
Gdy jesteśmy młodzi, nasza skóra jest gładka, jędrna, z wyrównanym kolorytem. Z wiekiem dochodzi do zmniejszenia produkcji składników macierzy zewnątrzkomórkowej, decydujących o młodym wyglądzie skóry, takich jak: kwas hialuronowy odpowiedzialny za wiązanie i zatrzymywanie wody w skórze, elastyna, dzięki której skóra zachowuje elastyczność oraz kolagen, który stanowi główne białko budulcowe skóry i decyduje o jej jędrności i młodym wyglądzie.
Zmiany w różnych strukturach i komórkach skóry objawiają się w następujący sposób:
- zmniejszenie zawartości kwasu hialuronowego, które prowadzi do suchości skóry,
- zmniejszenie zawartości kolagenu i elastyny, powodujące spadek wytrzymałości, elastyczności i jędrności skóry oraz powstanie wiotkości skóry, co widzimy jako zmarszczki i obwisanie skóry,
- zaburzenia funkcji melanocytów (komórek barwnikowych skóry), co przejawia się jako przebarwienia, bladość, nierówny koloryt,
- zmiany w obrębie naskórka i zaburzenia bariery naskórkowej.
Graficzne odzwierciedlenie różnic strukturalnych w wypadku skóry u osób młodych i starszych. Wyłącznie do celów poglądowych. Oryginalne źródło ilustracji: www.shutterstock.com/image-vector/visual-representation-skin-changes-over-lifetime-1108613537 [dostęp: listopad 2022 r.].
Dlaczego środowisko, w którym żyjemy, powoduje szybsze starzenie skóry?
Nie jesteśmy w stanie cofnąć czasu, ale mamy wpływ na minimalizowanie wpływu zewnętrznych czynników powodujących starzenie się skóry.
Najbardziej znaczącym z nich jest promieniowanie słoneczne, w skład którego wchodzi promieniowanie UVA i UVB. Prawie 95% promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni ziemi to promieniowanie UVA. Promieniowanie UVA w ponad 50 procentach przenika głęboko do skóry właściwej, natomiast UVB jest w 90 procentach zatrzymywane przez warstwę rogową naskórka, wpływając głównie na naskórek i przyczyniając się do zaburzeń pigmentacji i rogowacenia skóry a także rozwoju zmian przedrakowych oraz nowotworów. Promieniowanie UVA penetruje głębiej i powoduje uszkodzenie komórek skóry właściwej, zaburzenia w produkcji oraz strukturze kolagenu i elastyny, co prowadzi do ścieńczenia skóry, powstawiania zmarszczek, bruzd oraz zaników skóry.
Kolejnymi czynnikami zewnątrzpochodnymi istotnie przyśpieszającymi proces starzenia są palenie tytoniu i zanieczyszczenie środowiska. Należy podkreślić, że wszystkie czynniki zewnątrzpochodne ostatecznie wpływają podobnie na proces starzenia skóry. Wynika to z uszkadzającego wpływu toksycznych składników dymu tytoniowego i zanieczyszczenia powietrza na DNA oraz komórki skóry. Wszystkie czynniki starzenia skóry współdziałają ze sobą w przyśpieszaniu procesu starzenia.
W jaki sposób możemy zapobiegać starzeniu skóry?
Najlepszym sposobem na spowolnienie procesu starzenia skóry jest wyeliminowanie lub znaczące ograniczenie wpływu zewnątrzpochodnych czynników starzenia, takich jak: promieniowanie ultrafioletowe, palenie tytoniu, nieprawidłowa dieta i niehigieniczny tryb życia.
Rutynowe postępowanie przeciwdziałające i spowalniające proces starzenia powinno zawierać następujące elementy:
- Fotoprotekcja, polegająca na stosowaniu filtrów słonecznych z ochroną zarówno UVA jak i UVB, która powinna rozpocząć się w dzieciństwie i trwać przez całe życie,
- Prowadzenie higienicznego trybu życia obejmujące niepalenie tytoniu, unikanie alkoholu i zapewnienie odpowiedniej ilości snu,
- Prawidłowa dieta bogata w warzywa i owoce, które są najlepszym źródłem antyoksydantów,
- Prawidłowa pielęgnacja skóry dostosowana do wieku, rodzaju skóry i trybu życia.
Poza prowadzeniem zdrowego stylu życia, stosowaniem kremów z filtrem UV i codziennej pielęgnacji skóry, możemy również sięgnąć po zabiegi medycyny estetycznej. Ich celem jest widoczne opóźnienie oznak starzenia, poprawa wyglądu i jakości skóry. W gabinecie lekarza medycyny estetycznej poznasz i omówisz terapie dopasowane do Twoich indywidualnych potrzeb. Oferta jest szeroka: peelingi, lasery, ultradźwięki, mezoterapia igłowa czy zabiegi iniekcyjne z wykorzystaniem kwasu hialuronowego i toksyny botulinowej. Wachlarz możliwości sprawia, że niedoświadczony pacjent może nie posiadać odpowiedniej wiedzy aby wybrać właściwe dla siebie terapie medycyny estetycznej. Dlatego bardzo istotny jest wybór doświadczonego lekarza medycyny estetycznej, rzetelna konsultacja i zbudowanie spersonalizowanego planu terapii odpowiadającego na potrzeby i oczekiwania pacjenta.
Znając budowę skóry oraz czynniki, które wpływają na jej stan, możemy lepiej zrozumieć naturalne procesy. Dzięki wiedzy, w jaki sposób nasz styl życia wpływa na nasz wygląd, możemy świadomie dokonywać wyborów, które opóźnią procesy starzenia, pomagając zachować naturalną witalność skóry na dłużej. Dzięki temu możemy żyć lepiej i optymistycznie patrzeć w przyszłość.
PL-AGNA-230084
Artykuł powstał w ramach kampanii edukacyjnej „Medycyna estetyczna bez tajemnic” prowadzonej przez Allergan Aesthetics dział AbbVie:
Patronat merytoryczny Kampanii Edukacyjnej objęły:
